Paris: Mişel Ebu Necm/ Şarku’l Avsat

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Paris’teki Elysee Sarayı’nda bir araya geldi. Abbas, görüşmenin ardından Macron’dan Filistin ve İsrail arasındaki barış görüşmelerini canlandırmak için bir “uluslararası konferans” ya da Filistin devletinin tanınmasıyla ilgili bir toplantı çağrısı yapmasını istedi.

Görüşmedeki en önemli sonuçlardan biri pazartesi günü New York’ta Donald Trump’la görüşecek olan Macron’un Abbas’ın taleplerini ABD Başkanı’na iletme kararıydı.

Mahmud Abbas’ın Paris’te hedeflediğinden çok daha az kazanım etmesine rağmen iki ülke heyetlerinin toplantıyı olumlu bir havada sonuçlandırdığı görüldü.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Abbas’ın verdiği 4,5 dakikalık kısa demecin 4 ana gündem maddesi vardı:

1- Macron’un arabulucu olması

Fransa Cumhurbaşkanı’nın arabulucu olmasını talep eden Abbas açıklamasında “Filistin tarafı Fransa’nın konumuna güven ilkesine dayanarak her zaman bir çözüm bulacağına inanıyor” ifadesini kullandı.

Toplantıda Filistin devlet Başkanı Abbas, Paris’ten beklentilerini açıklarken Macron ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında planlanan toplantıya değinmedi. Fakat yapılan değerlendirmeler söz konusu toplantının gerçekleşmesi halinde doğal olarak Filistin-İsrail çatışmasının ana gündem maddelerinden biri olacağı yönünde. Bu bağlamda Abbas, müzakere masasına ve şartlarına dönmeyi ve Fransa Cumhurbaşkanı’nın tekliflerini tartışmaya hazır olduklarını belirtti.

2- Fransız İnisiyatifi

Abbas’a göre ikinci konu Cumhurbaşkanı Macron’un 27 Ağustos’ta uluslararası alanın önde gelen ülkelerinin elçilerinin önünde yaptığı konuşmada işaret ettiği gibi Fransız inisiyatifiydi.

Abbas, Macron’un sözlerinden Paris’in tek bir inisiyatif başlatmayacağını, Avrupa inisiyatifini geliştirmeye çalışacaklarını anladığını belirtti. Abbas açıklamasında “Fransa en önemli Avrupa ülkelerinden biridir. Macron’un bu role önem verdiğine ve Avrupa’nın Filistin siyasetine öncülük edeceğine inanıyorum” dedi.

Abbas gazetecilerin “İnisiyatif ne zaman halka açıklanacak?” sorusuna “Bilmiyorum” cevabını verdi. Filistin Devlet Başkanı’nın sözleri, üç gün önce Fransız başkanlık kaynakları tarafından belirtilenlerle uyum gösteriyor. Zira Fransa da nihai sonuca ulaşmış herhangi bir Fransız inisiyatifi olmadığını açıklamış, çabaların plan aşamasında olduğu belirtilmişti.

Abbas ayrıca “Paris’in AB’nin fikirlerini ve planlarını ileriye taşıyabilecek bir ‘güç’ olabileceği açıktır” ifadelerini kullandı. Bu nedenle, “kolektif” bir Avrupa girişiminin, ilgili taraflar arasında, özellikle de ABD ve İsrail tarafları üzerinde daha büyük bir etkisi olacak.

3- Uluslararası bir barış konferansı çağrısı

İki liderin görüşmesinde masaya yatırılan üçüncü konu ise Macron’un Birleşmiş Milletler toplantısında çarşamba günü yapacağı konuşmada, uluslararası çapta bir barış konferansına çağrıda bulunması talebiydi.

Bu vizyon, BMGK’nın şubat toplantısında Güvenlik Konseyi’ne sunulmuştu. Filistin önerisi ABD yönetiminin İsrail’den yana ağırlığını koyması sebebiyle rafa kaldırılmıştı. ABD’nin tavrı sebebiyle Washington-Ramallah arasındaki ilişkiler bozulmuştu.

ABD’nin Birleşmiş Milletler Yakındoğu Filistin Mültecilerine Yardım Ajansı’na (UNRWA) mali yardımları tamamen durdurma kararına da değinen Abbas, ABD’nin finansmanı kesmesinin ardından UNRWA’yı destekleme konusunda uluslararası tartışmalar yaşandığını ve Avrupa ülkelerinin bu konuya ihtimam gösterdiğini dile getirdi.

Abbas açıklamasında şunları söyledi:

“Müzakerelere hazırız. Ama bu sefer görüşmelerin ve konferansın yöneticisi ABD olmayacak. Uluslararası dörtlü yerine diğer Arap ve Avrupa ülkeleri olacak. Avrupa ülkelerinin başında da elbette Fransa geliyor.”

4-Filistin’in devlet olarak tanınması

Filistin tarafının Paris’te vurguladığı dördüncü başlık ise Filistin devletinin tanınmasıydı. Paris bu adıma geçmek için halen tereddütte. Görünüşe göre söz konusu tereddüt son bulmayacak. Filistin Devlet Başkanı’na bu konu sorulduğunda doğrudan cevap vermekten kaçındı. “Fransızlar bu konuyla kesinlikle ilgileniyorlar ve bu konu hakkında daha fazla inceleme yapıyorlar. İlgilerini çekecek en önemli konulardan biri olarak görüyorlar” dedi. Bu pratik olarak tanınma sorunu kısa vadede çözülmeyeceğine işaret ediyor.

Ebu Mazen (Mahmud Abbas) heyeti ile birlikte Paris’in ardından Dublin’e ve daha sonra da Genel Kurul’un çalışmalarına katılmak ve Perşembe günü Filistin’in konuşmasını yapmak üzere New York’a gidecek. Aynı gün UNRWA’nın finansmanı için Birleşmiş Milletler’de de bir toplantı düzenlenecek. Filistin toplantıda Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki tarafından temsil edilecek.

Akşam, Elysee Sarayı hakkında açıklama yapan iki lider, ABD’nin son dönemdeki politikaları sebebiyle Filistin otoritesinin “hassas durumunun” görüşüldüğüne dikkat çekti.

Fransa çıkmaza giren ve kabul edilemez olarak nitelenen son sürece ilişkin çözüm bulmak için diplomatik adımlar atmayı taahhüt etti. Paris ayrıca iki devletli çözüm ve uluslararası hukuka bağlılığını vurgularken Hamas-Fetih uzlaşısı ve Filistin’de ortak genel seçimlerin yapılması konusundaki ısrarını da hatırlattı. Fransa’nın soruna yaklaşımında İsrail’in güvenliği başlığının da hassas olduğu belirtildi.