Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İran balistik faaliyetlerini çembere alma, sınırlandırma ve komşu ülkelerin endişelerine neden olan faaliyetleri durdurma çağrısı yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı, Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen’de uyguladığı ve bölge istikrarına zarar vererek her türlü durumda gerginliğe neden olan İran’ın bölgesel politikasını kınadı. Bu bağlamda Macron, bazı ülkelerde kurmak istediği hegemonyasına dair açık ve şeffaf bir tartışma oturumu aracılığıyla Tahran’ın bölgesel varlığı azaltmak için “Çerçeve Anlaşması” hakkında görüşme çağrısında bulundu.
Diyalog sürdürülmeli
Macron’un açıklamaları, dün öğleden sonra Fransa Başbakanı Edouard Philippe, Dışişleri ve Savunma Bakanları, ayrıca üst düzey danışmanların katılımıyla Paris’te düzenlenen diplomatik bir toplantıda geldi. Toplantı, Fransa’nın dış politikasına dair turları ve 2018 diplomatik hareketliliği ile bütünleşen programlar kapsamında düzenlendi.
Fransa Cumhurbaşkanı, İran, Suriye, Irak ve Libya, Avrupa’ya yapılan yoğun göçler, terörle mücadele, İran’la imzalanan nükleer anlaşma konularına değindi. Macron, geçtiğimiz Çarşamba akşamı Fransa ve uluslararası basın ile gerçekleştirdiği bir toplantıda, uluslararası baskının devamlılığı eşliğinde Tahran ile “devamlı bir diyaloğun” sürdürülmesi gerektiği üzerinde durmuştu.
İran, yeni bir Kuzey Kore olmamalı
Dün gerçekleştirdiği toplantıda ise, 2015’te Tahran ile imzalanan nükleer anlaşmadan vazgeçildiğine değinen Macron, “Bu durum, yeni bir Kuzey Kore ortaya çıkaracak” dedi. ABD Başkanı Donald Trump’a gönderdiği bir mektupta, “Anlaşma konusunda alternatif yok” diyen Macron, mektupta aynı zamanda anlaşmanın eksikliklerini, İran’ın nükleer faaliyetleri, bölgesel politikası, Paris’in ifadesiyle “hegemonya eğilimi” ve Körfez’den Akdeniz’e uzanan bir eksen kurma arzusu hakkında Tahran ile başka bir anlaşma imzalama ihtiyacı üzerinde de durdu. Öte yandan Macron, geçtiğimiz Cuma günü Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian tarafından yapılmasına karar verilen İran ziyaretinin ülkedeki protesto gösterileri sebebiyle ertelendiğini, ancak Tahran’ı ziyaret etme konusunda hazır olduklarını açıkladı.
Fransa Cumhurbaşkanı, ülkesinin ihtiyatlı davrandığını yinelerken, İran’da ifade özgürlüğü ve gösteri hakkı da dahil “insan hakları ve temel özgürlüklere” saygı duyulması gerektiğini belirtti.
Devletlerin “egemenliğine ve istikrarına” da değinirken, onları tehdit eden tüm faktörleri reddettiğini kaydeden Macron, bölgesel stratejilere ulaşmanın İran uygulamalarını da kuşatacağını söyledi. Tahran ziyareti ile “sakinliğe dönme ve özgürlüklere saygı” arasında bir bağlantı olduğunu söyleyen Macron, ancak bu ziyaretin yakın bir zamanda beklenmediğini belirtti.
Macron’dan Moskova’nın Suriye politikasına eleştiri
Suriye dosyası hakkında ise Macron, Moskova’nın bölgeye hakim olma çabalarını kınadı. Rusya’nın Astana ve Soçi’deki tutumlarına dikkat çekerken, özel elçi aracılığıyla BM gözetiminde gerçekleştirilen Cenevre müzakerelerinin konum değiştirdiğini ve bir başarısızlıktan diğerine gittiğini söyledi. Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı, Irak ve Suriye’de DEAŞ’a karşı elde edilen başarılardan sonra “barış mücadelesi için” savunduğu siyasi yaklaşımlar ve durumlar hususunda dinleyicileri ikna etmeye çalıştı. Aynı şekilde Macron, iktidardan uzaklaşması gerektiği düşüncesinden vazgeçerek Suriye Devlet Başkan Beşşar Esed ile diyalog kurmak için geçerli olan sebepleri açıkladı.
Fransa’nın düşmanı olan DEAŞ’ın ve Suriye halkının düşmanı olan Esed’in hala var olduğunu söyleyen Macron, bu konulara dair çözümün, yurt içi ve yurt dışındaki bütün eğilimleri temsil edecek şekilde kapsamlı olması gerektiğini vurguladı. Ve çözümün, Suriye’deki tüm unsurlar için ifade imkanı sağlayacak olan gelecek seçimler aracılığıyla yaşanacağını kaydetti.
Bu bağlamda Macron, Rusya, İran ve Türkiye’ye atıfta bulunarak sadece ahlaki yaklaşımlardan değil, aynı zamanda bazı güçlere verilen tavizlerden de vazgeçilmesi çağrısı yaptı. Ve bu sayede Suriye’nin kalıcı bir çözüme ulaşabileceğini savundu.
Diğer taraftan Fransa Cumhurbaşkanı, bugün Türk mevkidaşı ile bir görüşme gerçekleştirecek. Görüşmenin gündeminde ise, Suriye’deki savaş olacak.
“Kürtlerle mevcut gerilimi azaltmalı”
Konuşmasında Irak dosyasına da değinen Macron, seçimlerin özgürce gerçekleşmesi için diplomatik eylem çağrısı yaptı. Ayrıca Başbakan Haydar el-İbadi’nin “istikrarlı bir devlet kurması ve Kürtlerle mevcut gerilimi azaltma” konusunda yardım çağrısında bulundu.
Geçtiğimiz ay Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başbakanı Neçirvan Barzani’nin Paris ziyaretinde olduğu gibi Macron, bu toplantıda da milislere silahsızlanma çağrısı yaptı. Ancak hükümet veya resmi silahlı gruplar tarafından tanınmayan Haşdi Şabi’ye dair herhangi bir açıklamada bulunmadı. Cumhurbaşkanı Macron, ayrıca Irak’ın istikrarını bozmaya çalışan dış güçlerin girişimlerini önlemek için ülkesinin daima tetikte olacağını vurguladı.