Çirkin bir haberin satırları arasında gizli-saklı güzel ayrıntı bulmak hem şaşırtıcı hem güzeldir. Hristiyan vatandaşları ve hemşerilerini muhakkak bir katliamdan koruyan, hem de katliamı yapacak olanların bazısı Müslüman iken, Nijeryalı asil bir cami imamının hikayesini okurken hem şaşırdım, hem sevindim.

BBC’nin haberine göre, büyükbaş hayvancılık yapan Müslüman Fulani azınlığı ile tarımla uğraşan Berom azınlığından 300’e yakın köylü arasında çokça olan bir çatışma sonucu Beromlar silahlı Fulanilerin baskınına uğrayan köylerinden kaçarak yan köydeki asil imama sığındılar.

BBC’ye konuşan imam: ‘Önce bayanları kendi evime aldım ve sakladım, erkekleri de köy camiine aldım’ demiş.

Bunu tuhaf bir tutum olarak nitelendirmeyeceğim, aslında esas ve asil olanı budur. Bir toplumda hayır, vefa, rahmet ve komşuyu koruma duyguları varsa o toplumun insanları içinde hayır ve iyilik te olur. Herkesin bildiği bir şey bu, ama, hatırlatmakta yarar var.

Tarih boyunca, dini ve milli duygular insanların, özellikle halk yığınlarının, duygularıyla oynamak için suiistimal edilmiştir. Örneğin, 1860 yılında, Lübnan dağında Hristiyan ve Dürziler arasında başlayan çatışma Suriye’nin geneline yayılarak en önemli kent olan Şam’a yayıldı.

Bu katliamla ilgili Hristiyanların hem Müslümanları hem Devleti Aliye Osmaniye, ya da bizim bildiğimiz adıyla, Osmanlı’yı, aptalca kışkırtmaları hakkında önemli bir belgemiz var.

Lübnanlı El Nahar Gazetesi katliamın görgü şahidi olan Dimitri El Debbas adında Hristiyan bir din adamının konuyla ilgili tanıklığını anlatan önemli bir belge yayınladı.

Belgede, El Debbas, Hristiyanları koruyan üç mucizeden bahsetti, onlar da Kale Ağası Haşim bey, El Meydan Semtinin muhtarları ve Mağribilerin Paşası diye nitelendirdiği Prens Cezayirli Abdülkadir, bu sonuncusu da çok ünlü ve duruşları günümüzde de oldukça bilinmektedir.

El Debbas o günlerde El Meydan Semtinin muhtarlarının tutumunu güzel bir dille anlatıyor; ‘El Meydan semt muhtarları semt kalabalıklarını ve halk yığınlarını topladılar ve kendilerine: Ey evlatlar, bizim sizden razı olmamızı isterseniz sakın kimse yerinden kımıldamasın. El Meydan Semti Hristiyanlarını koruyun, zira; bu işe kalkışanlar pişman olacak… Bize gelince, biz hem Hristiyan komşularımızı, kem dinimizi hem çıkarlarımızı korumuş olacağız’, demiş, ahali de hep bir ağızdan: ‘Hay hay, emrinizdeyiz’ demişler.

El Debbas, belgesinde, Şamlı Hristiyanların hayatta kalmasını üç etkene bağladı: ‘Aşa Kalesi Haşim, El Meydan Semti muhtar ve ağaları ve Prens Abdülkadir’. Yine rahip El Debbas, belgesinde, bu üç etkeni Hristiyan bir bakış açısıyla, Hz İbrahim’e gelen üç meleğe benzetiyor!

Asıl olan, insanların içindeki hayırdır.