Mısır medyasında, yeni basın kanunu ile ilgili çelişkili görüşler hakim. Kimileri, yeni yasa ile gazetecilere benzeri görülmemiş haklar verileceğini ve mesleği kurtaracağını savunurken, bazı kişiler ise bu yasa ile özgürlüklerin sınırlandırılacağını öne sürüyor.
Mısır parlamentosunun, basın ve yeni medya düzenine ilişkin tartışmalı yasayı onaylamasının ardından, çoğunluğu Kahire yönetiminin himayesi altındaki görsel ve yazılı medyanın geleceği hakkında cevaplanması gereken pek çok soru bulunuyor.
Öte yandan, Temsilciler Meclisi Kültür ve Bilgi Komitesi Başkanı köşe yazarı Usame Heykel, gelecek dönemde mesleğin daha çok gelişeceğini ve bütçelerinin yayınlayan kurumlarda basın kurumlarında daha fazla şeffaflığın olacağını belirtti. Heykel, 40 yıldan bu yana ilk kez, görsel ve işitsel medya ile elektronik medyayı düzenlemek için bir yasa oluşturulduğunu söyledi.
Şarku’l- Avsat’a yaptığı açıklamada, 18 maddelik yeni yasanın, gazetecilere, görevlerini yerine getirebilmeleri için daha önce söz konusu dahi olmayan pek çok ayrıcalık sağladığının altını çizen Heykel, söz konusu kanunun, Mısır Anayasası’na uyumlu şekilde yürürlüğe girmesi adına çok çalıştıklarını ifade etti.
“Kararın kabul edilmesinin ardından ekonomik sorunlar baş gösterebilir”
Buna karşılık Kahire Üniversitesi’nden Medya Profesörü Sufat el-Alem, Şarku’l- Avsat’a yaptığı açıklamada, medya çalışanlarının özellikle yeni yasaların kabul edilmesinin ardından yeni düzende ekonomik kriz başta olmak üzere pek çok sorunla karşı karşıya kalacağını ifade etti. “Yasalara göre reklamları olmaması nedeniyle zorlu ekonomik koşullardaki basın kurumları, gelirlerinin bir kısmını Ulusal Basın Kurumu’na tahsis edilmesini dayatıyor. Gelecekte mesleğin özgürlüğünü etkileyen ekonomik ve yasal kısıtlamalar nedeniyle medyada gerileme olacak. Gelecek dönemde bazı basın bültenlerinin, özellikle de dergilerin kapanması bekleniyor” diye konuştu.
Mısır Gazeteciler Sendikası, yeni yasaya büyük bir oranda memnuniyet duysa da, bazı sendika üyeleri, bu yasayı düşünce ve ifade özgürlüğünü engellemek isteyen basını ve medyayı kısıtlamaya yönelik girişimler olarak tanımladı. Yasaya karşı çıkan sendika üyeleri yaptıkları açıklamada, yasada yapılan değişikliklerin ‘göstermelik’ olduğunu söyleyerek, Medya Düzenleme Yüksek Kurulu’na verilen yetkilerle ilgili maddelerde düzmece ifadelerin olduğunu belirttiler. Açıklamada, kamu ve kişisel siteleri engelleyen, lisansları geri alan ve bilgi dolaşımını engelleyen bu maddeler mesleğin özünü ve bağımsızlığını baltaladığı söylendi. Ayrıca ihtiyati tutukluluğun bulunduğu maddenin de esnek olduğu belirtildi.
“Yeni yasa ile medyada özgürlük kısıtlanacak”
Kanuna göre, Medya Yüksek Kurulu, 5 binden fazla takipçisi olan kişisel bir sosyal medya hesabı, blog ya da internet sitesini yayın organı olarak kabul edecek ve bu organlar, basın kanununa tabi olacak. Basın Yönetimi Üst Kurulu, “halkı suç işlemeye teşvik etmek” ve “insanlara ya da dinlere hakaret” suçlamalarını yönelttiği internet sitelerini bloke edebilecek ve bu suçları işleyen sosyal medya kullanıcılarına karşı dava açabilecek.
Kanunu eleştirenler, bu durumun ifade özgürlüğünü ya da muhalif görüşleri bastırmaya yarayacağını düşünüyor.
Gazeteciler Sendikası Üyesi Muhammed Said Abdulhafız, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, yeni yasanın ulusal kurumların zarar görmesine neden olacağını ifade ederek, önümüzdeki dönemde medya özgürlüğünün daha da azalmasının beklendiğini ifade etti. Abdulhafız, kişisel hesaplara özel maddenin yersiz olduğunu vurgulayarak, bu hesapları medya siteleri olarak değerlendirmek yerine, bunlarla mücadele için siber suç kanununun olduğunu işaret etti.
Ancak Heykel, Medya Yüksek Kurulu’nun anayasaya uygun olarak çalışan medya çalışmaları yönetim heyeti olduğunu ve bu yetkilere sahip olması gerektiğini vurgulayarak, ihtiyati tutukluluğa özel maddenin de bulunduğu değerlendirmelerin tamamına karşılık verildiğini söyledi.
Aynı bağlamda, Ulusal Basın Kurumu Başkanı ve köşe yazarı Kerem Cebir, yeni yasa ile gazeteler üzerindeki kurulların etkisinin azalacağını ve halk cemiyetlerinin etkinliğini artıracağını ifade etti.
Yeni yasanın kabul edilmesinden sonra, ulusal basın ve medya organlarının yanı sıra Yüksek Medya Kurulu’nun da değiştirilmesi bekleniyor. Yasa, Devlet Konseyi yasama bölümünün özellikle gazeteci ya da medya çalışanlarının işini yapabilmesi için izin almasının şart koşulduğu 12. maddenin ve internet sitesi lisansındaki 6. maddenin, anayasaya aykırı olduğu konusundaki uyarılarından sonra değişikliğe gidilerek onaylanmıştı. Ayrıca Devlet Konseyi, 26. maddenin bir bölümünün kaldırılmasını talep ederek, yasanın 54. maddesinin anayasaya aykırı olduğunu belirtti.