Moskova, eski Rus casus Sergey Skripal’in zehirlenmesinin ardından İngiltere’den gelen yaptırımlara cevap olarak 23 İngiliz diplomatın sınırdışı edileceğini ve Rus Parlamenterler ve güvenlik yetkilileri tarafından ‘casusluk faaliyetlerini düzenlemek için bir kale’ olarak tanımlanan, Rusya’daki İngiliz kültür ve eğitim organizasyonu British Council’ın kapatılacağını bildirdi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, İngiliz Büyükelçi Laurie Beistov’u çağırarak, Londra tarafından alınan cezai eylemlere karşı yapılan misillemenin listesini teslim etti ve Londra’nın yaptığı gibi İngiliz diplomatların ülkeyi terk etmeleri için onlara bir hafta verdiğini belirtti.
Ancak Rusya, İngiltere’ye verdiği cevapta fazladan iki karar daha alarak, İngiliz diplomatları sınırdışı etmenin yanında, Rusya’daki İngiliz kültür ve eğitim organizasyonu British Council’ın çalışmalarını durdurup, St. Petersburg’daki İngiltere konsolosluğunu kapatacağını açıkladı.
Son zamanlarda iki ülke arasındaki gerginlik ne zaman bir kriz patlak verse artıyor.
Geçmişte Moskova, British Council’ın bazı çalışanlarını İngiliz ajanı olmakla suçlayarak, 2006’da bir kaçını sınırdışı etmişti.
Eski bir KGB ajanı olan muhalif Alexander Litvinenko’nun zehirli bir radyoaktif madde ile Londra’da zehirlenerek öldürülmesinin ardından iki ülke arasında bir kriz çıkmıştı.
Eski bir istihbarat memuru olan, Rus parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi’nin Dış İlişkiler Komitesi üyesi İgor Morozov, “Rusya birkaç yıl önceki MI6 ajanlarını hatırlıyor. Rusya’da izinsiz olarak çalışan British Council’ın etkinliklerini kullandılar ve Rusya bu uygulamaların farkındaydı. Rusya ve İngiltere arasındaki ilişkileri geliştirmek için çok uğraştık, fakat iyi niyetimiz suistimal edildi” diye konuştu.
Rusya, British Council’ın kendisini bazen Dışişleri Bakanlığı’nın bir parçası olarak, bazen de bir sivil toplum kuruluşu olarak tanımlaması nedeniyle yasal statüsünün belirsiz olduğunu düşünüyor.
British Council’ın şubeleri Rusya’da faaliyet gösteren diğer yabancı şirketler gibi faaliyetleri yürütüyor, ancak yabancı ve yerli şirketlerin ödemesi gereken vergileri ödemekten kaçınıyor.
Bu arada, Moskova Skripal ve kızının zehirlenmesinde kullanılan Noviçok olarak bilinen sinir gazıyla ilgili incelemeler yaparak, ardından açıklamada bulundu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Rusya’nın ve daha önceki Sovyetler Birliği’nin bu isim altında hiçbir kimyasal madde geliştirmediğini beyan etti.
Kimyasal Silah Yasaklama Örgütü Rusya Temsilcisi Alexander Shulgin, Sergey Skripal saldırısında kullandığı iddia edilen Noviçok maddesinin, Sovyet Birliği’nin dağılmasının ardından Rus kimyagerleri ülkesine kabul eden, ABD de dahil herhangi bir ülkeden gelmiş olabileceğini ifade etti.
Shulgin açıklamasına şu sözlerle devam etti, “Sovyetler zamanında yeni nesil zehirli madde üretimi çalışmaları başlatılmıştı. Bu çalışmalar sadece SSCB’de değil aynı zamanda ABD’de de gerçekleşti. 1990’ların başında Sovyet Birliği dağıldığında, yabancı özel servisler bir grup bilim adamını, Sovyet döneminde yürütülen araştırmalarla birlikte kendi ülkesine aldı. Böylece kendi zehirli madde çalışmalarını sürdürebileceklerdi.”
İngiltere Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, Rusya’dan gelecek misilleme hareketini beklediklerini ve İngiltere Ulusal Güvenlik Konseyi’nin önümüzdeki hafta bir sonraki adımları düşünmek üzere toplanacağını kaydetti.