Rus diplomasisinin gündeminde Suriye’nin güneyinde, Rusya, ABD ve Ürdün’ün yanı sıra dolaylı olarak İsrail’in de katıldığı olası bir anlaşma var. Moskova, birkaç hafta süren ve kapalı kapılar ardından gerçekleştirilen kapsamlı müzakerelerin ardından büyük olasılıkla bir hafta içinde gerçekleştirilmesi planlanan üçlü bir toplantı düzenleyecek.

Rus haber ajansı Sputnik, müzakerelerin seyrini takip eden ve güvenilir olarak nitelendirdiği kaynağından aktardığı haberinde, müzakerelerde prensip olarak anlaşmalara varıldığını belirtti. Suriye’nin güneyindeki gerginliği azaltma bölgesi konusunda Rusya-ABD-Ürdün üçlü toplantısının bir hafta içinde gerçekleşebileceğine işaret eden kaynak, toplantının mümkün olan en kısa sürede yapılması gerektiğini vurgulayarak görüşmenin en geç bir hafta içinde düzenleneceğini düşündüğünü aktardı.

Kaynak, toplantıda Suriye’nin güneyindeki gerginliği azaltma bölgesi kurulması, muhaliflerin ağır silahlarını teslim edilmesi ve bir dizi prosedürler çerçevesinde bölgenin Rus askeri polisinin gözetimine devredilmesi önerisini gibi konuların ayrıntılı olarak tartışılacağını belirtti. Ayrıca Rusya, ABD ve Ürdün’ün Humus-Hama yol anlaşması hattındaki bölgeyi Rus askeri polisine teslim etmek istediklerini aktaran kaynak, bölgeye dışarıdan militan girişinin engelleneceği ve aynı durumun İran için de geçerli olmasının sağlanacağını kaydetti.

Görüşmelerin amacının ‘bölgede muhaliflerin varlığı devam ederken, Rus askeri polisinin de gözetimi altına alınması’ olduğunu söyleyen kaynak, aynı zamanda muhaliflerin ağır silahlarını Suriye ordusuna değil, Rusya’ya teslim edeceğini belirtti. Sadece hafif silahların ellerinde kalacağını vurguladı. Kaynak, Rus askeri polisinin bu temelde Dera’ya da gireceğini sözlerine ekledi.

Kaynak, birkaç hafta süren müzakerelerin sonuçlarına göre anlaşmanın bir diğer yönüne ilişkin d bilgi verdi. Güney bölgesi de dahil olmak üzere Suriye sınırının kontrolünün Suriye rejiminde olacağını belirtti. Tüm güney sınır bölgelerinin Suriye hükümetine devredileceğini söyleyen kaynak, Golan Tepeleri’nde Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı güçlerin konuşlandırılmasına dair anlaşmanın yenileneceğine ve sınır bölgelerinde İran birliklerinin olmayacağına işaret etti.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, ülkesinin Suriye’nin güneyinde gerilimi azaltma bölgeleriyle ilgili ABD ve Ürdün’ün de katılımıyla üçlü bir toplantı yapılması fikrini desteklediğini duyurdu. Rusya’nın Suriye’nin güneyindeki gerilimi azaltma bölgeleriyle ile ilgili Ürdün ve ABD’yle temaslarının devam ettiğini belirten Bakan Yardımcısı Bogdanov, “Hem ABD hem de Ürdün’le görüşmeler devam ediyor. Ortaklarımız için uygun olan düzeyde üçlü bir görüşme yapma fikrini destekledik. Bu ne kadar hızlı olursa, o kadar iyi olur” ifadelerini kullandı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov daha önce yaptığı açıklamada rejime bağlı askeri birimlerin Suriye’nin güneyindeki sınır geçişlerini kontrol eden tek güç olması gerektiğine işaret etmiş ve bu bölgede bir anlaşmaya varılabileceği yönünde ifadeler kullanmıştı. Rusya Dışişleri Bakanı, Suriye’nin güneybatısında gerginliği azaltma bölgesinin kurulması anlaşmasında en başından beri sadece Suriye güçlerinin bu sınırda kalması gerektiğinin yazılı olduğuna dikkati çekmişti.

Rusya Dışişleri Bakanı, Suriye’de İsrail-İran gerilimle ilgili olarak ise şunları söyledi:

“Biz çok önceden Suriye’nin güney sınırlarında da çatışmasızlık bölgesi oluşturulması için çalışmalar yaptık. Bu planla bölgenin Suriye hükümet güçleri dışında başka bir ülkeye bırakılmaması öngörülüyordu. Dolayısıyla bu planın yol haritasına göre tüm yabancı varlık bölgeden kaldırılmalı.”

Belarus’un başkenti Minsk’te konuşan Rusya Dışişleri Bakanı, Suriye’yi kaosa boğma çabalarının başarısızlığa uğratıldığını söyledi. Lavrov Kuzey Afrika’da, Irak’ta ve Libya’da olduğu gibi bazı taraflarca Suriye’de de kaos denemeleri yapıldığını ancak bu çabaların etkisiz hale getirildiğini kaydetti.

Gürcistan Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada ise Abhazya’nın ve Güney Osetya’nın tek taraflı bağımsızlıklarını tanıma kararı alan Esed rejimine tepki gösterilerek Suriye ile diplomatik ilişkilerin kesildiği duyuruldu. Açıklamada, Suriye ile diplomatik ilişkilerini bitirecekleri sürece girildiği vurgulandı.
Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri, 2008 yılındaki Rusya-Gürcistan savaşı sonrasında Gürcistan’dan ayrıldıklarını ilan etmişlerdi. İki bölge de Suriye rejimi ile karşılıklı tanıma anlaşması imzaladı. Karşılıklı olarak büyükelçiliklerin açılmasına yönelik düzenlemelerin başladığını duyurdular.

Suriye böylece sadece iki bölgeyi de tanıyan altıncı ülke oldu. İki bölgeyi tanıyan Rusya, Venezuela, Nikaragua, Nauru ve Transdinyester Moldova Cumhuriyeti, Abhazya ve Güney Osetya ile büyükelçi düzeyinde resmi diplomatik ilişkiler kurdular. Suriye ise bu iki ülkenin bağımsızlığını tanıyan ilk Arap ülkesi oldu.

Abhazya lideri Raul Hacımba, “Bu gelişme, her alanda ilişkilerin geliştirilmesi için duyulan ortak arzuyu yansıtmaktadır” açıklamasında bulundu.

Moskova’daki Arap bir diplomat Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Suriye rejiminin, Gürcistan’dan kopması için yıllarca söz konusu iki bölgenin arkasında duran Rusya’yı desteklemek için yapmasının şaşırtıcı olduğunu belirtti. Arap diplomat, Rusya’nın bu konuda eski Sovyetler Birliği’nden en yakın müttefiklerinin bile desteğini alamadığının altını çizerek, uluslararası toplumun ve meşru kurumların bu ayrımı fark etmediğine dikkat çekti.

Suriye’nin bazı bölgelerinin ayrılma riski olması sebebiyle söz konusu adımın tehlikeli olduğunu söyleyen Arap diplomat, bu hamlenin Suriye’den ayrılmak isteyenler için ek mazeretler sağlayacağını belirtti. Arap diplomat, bu adımın aynı zamanda Suriye’yi sömürmek isteyen ve Golan Tepeleri’ni elinde bulunduran İsrail için de bir hediye olduğunu söyledi. Bu durumun rejimin, diğer ülkeler tarafından Suriye’de askeri güç kullanılmasını kabul ettiği anlamına geldiğini vurguladı.