Rusya, Çin ve Kuzey Kore, bir yandan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Pyongyang’a uyguladığı uluslararası yaptırımlara, diğer yanan da Batı ülkelerinin uyguladığı tek taraflı yaptırımlara karşı ortak bir mekanizma geliştirmeye çalışıyor. Bu bağlamda taraflar ABD ve Güney Kore’nin de katılacağı 5’li bir görüşme yapılması önerisinde bulundu.
Üç ülkenin dışişleri bakanları, Moskova’da kapalı kapılar ardında gerçekleştirilen bir toplantıda bir araya geldi. Görüşmeye dair ayrıntı verilmezken, Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan kısa bir açıklama yapıldı. Bakanlık tarafların “BMGK’nın Kuzey Kore’ye karşı yaptırımlarını gözden geçirmesi için ortak bir eylem ortaya koymada” mutabık kaldığını belirtti. Yapılan yazılı açıklamada “Kuzey Kore’nin nükleer silahsızlanma yolunda” önemli adımlar attığına dikkat çekildi. Aynı şekilde tek taraflı yaptırımlar karşısında bir mekanizma kurulması gerektiği de vurgulandı.
Açıklamada ayrıca Rusya’nın Kuzey Kore’nin ve Çin’in “Kore Yarımadası’ndaki tüm sorunlara karşı diplomatik bir çözümün alternatifi olmadığı” konusunda aynı tavrı sergiledikleri kaydedildi. Görüşmelere katılan yetkililerin söz konusu anlaşmayı ilerletmek için farklı taraflardan ortaya koyulacak çabalara özel bir önem gösterdiği, Kuzey Kore, ABD ve Güney Kore arasındaki müzakerelerin kısıtlamaların ortak bir şekilde kaldırılmasını ve ilişkilerin normalleştirilmesini teyit ettiği belirtildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı, yaptığı yazılı açıklamada üç ülkenin dışişleri bakanlarının “Kore Yarımadası’ndaki gerginliği sona erdirmek ve ilişkileri normalleştirmek için ABD ve Güney Kore’yi de kapsayan 5’li görüşmelere destek verdiğini” vurguladı.
Moskova daha önce de nükleer silahsızlanma dosyasını denetleyen Kuzey Kore Dışişleri Bakan Yardımcısı Tsoy Son Hi ile üçlü görüşmelerin başlamasından hemen önce, Rus Dışişleri Bakanlığı’nda görüşmeler gerçekleştirildiğini açıklamıştı.
Aynı şekilde Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı İgor Morgulov, Çinli mevkidaşı Kun Sjuanju’nun katılımıyla üçlü bir toplantı düzenledi.
Moskova, bu yılın bitiminden önce Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un Rusya’ya ziyareti için hazırlık yapıyor. Bu, Moskova’nın son aylarda temaslarda bulunduğu Kuzey Kore liderinin ilk Rusya ziyareti olacak.
Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in de geçtiğimiz hafta Kim Jong-un’un yakın zamanda Rusya’yı ziyaret edeceğini duyurmuştu.
Rusya ve Kuzey Kore resmi medya organları son günlerde, Kim’in Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Pyongyang’da bir araya gelmesinin ardından Pyongyang ve Moskova’nın bu yıl bir zirve gerçekleştirmeye karar verdiğini açıkladı. Öyle ki Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’u Çin ile Güney Koreli liderlerin katılımıyla geçtiğimiz ay Rusya’nın doğusunda düzenlenen Doğu Ekonomi Forumu’na davet etmişti. Ancak diplomatik kaynaklar, Kim’in Rusya’nın bu davetini daha sonra yerine getireceğini bildirdiğini ve tarafların yıl sonuna kadar bir araya gelme konusunda mutabık kaldığını duyurdu.
Bu yılın başında yaptığı Birliğin Durumu konuşmasında ABD Başkanı Donald Trump tarafından adından övgüyle söz edilen Kuzey Kore, Trump’a insan hakları meselesini Pyongyang ile devam eden uzlaşı ışığında ulaşılabilecek herhangi bir anlaşmanın kalbine koyma çağrısı yaptı.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre Tsoy Son Hi, “Kuzey Kore’de İnsan Hakları Komisyonu” tarafından Washington’da düzenlenen bir konferansta “Sadece savaşın sona ermesi için değil, ihlallere de son vermek adına bir açıklama yapılması gerektiğini düşünüyorum” dedi. Tsoy Son Hi, “Neden insan hakları konusunda eş zamanlı olarak konuşamıyoruz? İstekleri olduğunu biliyoruz. Biz de onlardan bizim de istediğimiz bir şey talep ediyoruz” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Trump, Kuzey Kore’yi dünyanın en kötü rejimlerinden biri olarak nitelendirerek benzeri görülmemiş uluslararası yaptırımlar uyguladıktan sonra Kim Jong-un ile ‘nükleer silah kullanma’ tehditlerine varan sözlü bir savaş gerçekleştirmişti. Ancak bu yılın başlarında iki lider arasında sürpriz bir yakınlaşma yaşandı.
Kim, haziran ayında gerçekleşen tarihi zirvede nükleer silahsızlanma taahhüdünde bulundu. Ancak bu konudaki belirsizlik halen devam ediyor. Aynı şekilde Trump, geçtiğimiz günlerde bu yakınlaşmayı “Birbirimize aşık olduk” ifadeleriyle nitelendirmişti.
İki ülke arasında Pyongyang’ın nükleer silahsızlanması için devam eden müzakerelerde Trump, 1953 yılında ateşkes ile sona eren Kore Savaşı’nın da resmi olarak sonlandırıldığını ifade eden bir ‘bildiri’ yayınladı.
Diğer taraftan ABD idaresi, düzenli olarak ele alınsa bile insan hakları meselesinin şu anda öncelik olmadığını açıkça belirtti. Trump, geçen ocak ayı sonunda ABD Kongresi’nde 1990’lı yıllarda yaşanan açlık sırasında yiyecek takası için kömür yağmalamaya çalışırken 1996 yılında bir tren kazasında elini ve bacağını kaybeden Ji Sung ho’nun acılarına değinmişti.
Aynı şekilde geçen salı günü, Ji Sung ho’nun ardından 9 yaşında rejime ihanetle suçlanarak hapse atılan Kang Shul-hwan da konferansta konuşma yaptı. Kang Shul-hwan konuşmasında şunları söyledi:
“Kuzey Kore ekonomisi çöküşün eşiğinde. ABD ve Güney Kore şartlarını dikte ederlerse Kuzey Kore’nin çok fazla seçeneği olmayacak. Ancak bunun tam tersi oluyor. Kuzey Kore şartları belirliyor. ABD ve Güney Kore de Kuzey Kore liderini ve rejimini eleştiriyor.”