DEAŞ terör örgütü, Musul’da yaptığı savaş, yıkım ve tahribatlarla binlerce yıllık tarihi mirasa ve altyapıya ağır hasar verdi. Tüm bu yapıların restore edilmesi, Musulluların yaşadıkları travmaya, meydan okuması sayılabilir.
Şehrin bir kısmının kalkınması için örnek çalışmalar bulunmakta. DEAŞ mensubu oldukları şüphelenilen kişileri, Musul savaşı çerçevesinde tutuklayan ve sorgulayan Faysal Cabr, yeni bir sorumluluk yüklendi. Bu bağlamda üç yıl DEAŞ’ın egemenliği altında kalan şehirdeki tarihi eserleri restore etmeye çalışıyor.
Cabr gazetelere yaptığı açıklamalarda, savaştan önce Musul’un kültürel kimliğini simgeleyen kamu binalarını restore ettikten sonra yeniden kullanıma açmak istediklerini belirtti.
Cabr, “Örgüt, Musul’un kültürel kimliğini tahrip ederek, tek renki hakim kılmak istedi. Ben bunu şehrin belki de tüm ülkenin birliğini sağlamak için bir imkana dönüştüreceğim” dedi.
DEAŞ’ın kontrolü altında olan Musul’da örgüt üyeleri tarihi eserleri havaya uçurdu ve şehrin kimliğini oluşturan onlarca tarihi cami ve kiliseyi tahrip etti.
ABD’nin desteklediği saldırılar sonucu örgütün hezimete uğramasıyla Musul’da, Babil, Sümer ve Asur döneminden kalan tarihi ve önemli yerlerin dev afişleri asıldı.
Cabr, içinde bulunduğumuz zamanın çeşitli kültürlere sahip olan Musul şehrini yeniden imar etmek için eşsiz bir fırsat olduğunu söyledi. Cabr, “Bu bir imkan ve şu an en uygun vakittir. Çünkü bunu önceden hangi Musulluya sorsan kabul etmezdi. Fakat şu an insanlar radikal İslamcılığı terk ettiler ve şok halindeler. Ya bu yıl fırsatı değerlendirir ve bunu gerçekleştiririz ya da bu imkanı kaybederiz” dedi.
Örgüt 2014 yılında Cabr’ı, casusluk yapıyor olabileceği şüphesiyle tutukladı ve idam ile tehdit etti. Fakat Cabr Irak Kuvvetlerinin Musul’da örgüt üyelerini hedef aldığı saldırıyı, fırsat bilerek kaçtı. Geçen yıl Faysal Cabr, Irak güçleri tarafından geri alınan bölgelerde, örgüte üye olabileceğinden şüphelenilen kişileri tutuklamak ve sorgulamak için görev aldı. Cabr,şu anki görevi ise tarihi mekanları restore ederek, kullanıma açmakla uğraşıyor. Tarihi eserlerin onarımını STK’lara yaptırmakta. Hristiyan manastırı üzerine inşa edilmiş olan Nebi Hz. Yunus
Camii’nin bulunduğu mekanın yeniden imar edilmesi faaliyetlerine başlamak istiyor. Mekan peygamberin kabrini de temsil etmekte ayrıca Zerdüşt Tapınağına ve Asurluların Sarayına ait kalıntılar barındırmakta.
Bununla birlikte Musul’un DEAŞ’ın eline geçmeden önceki haline, döndüreceğinin garantisini veriyor. Musul’un tarihi geleneklerinin yeniden canlandırılmasıyla, halkın, Irak Hükümetine olan güveninde artıracak.
Kentin yıkılmış tarihi ve turistik yerleri
Örgütün yıktığı bazı tarihi ve turistik yerlerin başında, en-Nuri Camii ve onun eğik duran minaresi çıkar. DEAŞ, 21 Haziran’da camiiyi yıkmaya çalıştı. Bu cami ve minaresi kentin en önemli tarihi ve turistik yerlerinden biri sayılmakta.
DAEŞ, En-Nuri Camii’nin yanı sıra, Musul’un ortasında yer alan Ninova kentini de tahrip etti.
Tarihi duvarlarından bir kısım olan ‘Meşka’ ve ‘Eded’ kapılarını yıktı. Nerkal kapısının yanında bulunan kanatlı boğa figürlerinin olduğu duvarı da yıktı. Bu duvar Tarihi Ninova kenti duvarlarında bulunan çok sayıdaki süslü büyük kapılardan biriydi.
Örgüt, şehirde hedef almadık hiç bir tarihi ve turistik yer bırakmadı. Özellikle de Bağdat Ulusal Müzesi’nden sonra Irak’taki en önemli ikinci müze olma özelliğine sahip Musul Müzesi, Bahtabaa Kalesi, Hz. Yunus Türbesi ayrıca merkezde binlerce kitap ve nadir bulununa el yazması eserlere sahip Musul Kütüphanesi, örgütün hedef aldığı yerlerdendi.
Örgüt, Şehrin çevresinde bulunan bir çok antik şehri yıktı., Musul’un güney doğusunda yer alan Asurlulara ait Nimrud Antik Kenti bunun en bariz örneklerinden biri. Kent, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası listesine girmeye adaydı.
Örgüt, 2015 yılı Mart ayının başlarında Musul’un güneybatısındaki Hadra Antik Kenti’ni yıktı. Antik kentte, Yunan ve Romalılar’a ait mühendislik izleri ve doğu süslemeleri bulunmaktaydı. Ayrıca Musul’un 70 km kuzey batısında bulunan Telafer Kalesi’ni de yıktılar.