Üst düzey İsrailli bir yetkili, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le Çarşamba günü yaptıkları toplantıda İran’ın Suriye topraklarından çıkarılması halinde Esed’in İsrail tarafından güvende olacağını söyledi.

İsrailli yetkili şunları söyledi: “Esed’in kalması Ruslar’ın lehine, İsrail’in ise aleyhine. Bu iki menfaat ya çarpışır ya da bir araya gelir” dedi ve Netanyahu’nun Moskova’da söylediği sözü aktardı: “Esed rejimine karşı harekete geçmeyeceğiz.”

Yetkili, Rusya’nın İran güçlerini Golan tepelerinden uzaklaştırmak istediğini ancak İsrail’in İran güçlerinin sınırından 80 km. içeriye doğru çekilmesi talebinin henüz karşılanmadığını söyledi.

Ancak Netanyahu’nun sözcüsü söylenenleri reddederek “Biz Suriye’nin iç savaşına dahil değiliz. Bize karşı olanlara karşı savaşırız” dedi. Başka bir yetkili ise Netanyahu’nun mesajının bir teklif değil, değiş tokuş olduğunu söyledi.

Netanyahu Putinle kapalı kapılar ardında 50 dakika süren bir toplantı yapmıştı. Toplantıda Rusya, İsrail ile aralarındaki derin ilişkiye yoğunlaşarak siyasi, ekonomi ve güvenlik alanlarında işbirliğine atıfta bulundu ve ülkesinin tehditlere karşı İsrail’in güvenliğini güvence altına alacağını söyledi. Buna karşılık Netanyahu kendilerine yapılan herhangi bir hava ya da kara saldırısına karşı koyacak güçte olduklarını belirtti. Ziyaret öncesinde Patriot füzeleriyle Suriye topraklarına yaptığı saldırılara dikkat çekti.

Rus kaynaklarından gelen bilgiye göre Rusya, İsrail ile İran’ın Suriye’deki varlığıyla ilgili olarak aralarındaki tutum farklılıklarını azaltmaya çalışıyor. Yetkili, Rusya’nın İsrail’in güney ve batı sınırından yabancı güçlerin çıkarılması talebini anladığını ancak temel sorunun İsrail’in istediği tampon bölge alanının belirlenmesi olduğuna dikkat çekti.

Yetkili ayrıca Rusya’yı son zamanlarda meşgul eden endişenin süregelen askeri harekatın sonlandırılmasıyla ilgili İsraille anlaşma yapılması olduğunu açıkladı. Zira Esed bu harekatı sürdürmesi halinde mesele daha da karışık bir hal alacak. İsrail tarafı ise Kremlin’e İran’ın bu durumdan yararlanarak İsrail sınırına yakın bölgelere yerleşmesinden endişe ettiğini açıkladı.

Bu arada Rusya, bölgede durumun normalleşmesine katkı sağlamak için Rus askeri polisinin görev yapmaya hazır olduğunu söyledi. Rus kaynaklarının bildirdiğine göre, Rusya, İsrail Başbakanına çatışmaya götürecek bir sürtüşmenin engellenmesi için güvence vermenin zorunluluğunu vurguladı. Ayrıca çatışan güçleri ayırma operasyonları yürütmede Rus ordusunun özel bir tecrübesinin olduğuna dikkat çekti.

Netanyahu’nun ziyareti ve Kremli’nin sonuçları üzerine takındığı sessizlikle ilgili olarak Hamaney’in danışmanı Ali Ekber Velayeti dün Rusya’ya yaptığı ziyarette İran ile Rusya arasındaki ilişkilerin stratejik boyutuna odaklandığı belirtildi.

Velayeti dün Suriye krizi ve nükleer anlaşmalarla ilgili yetkililerle bir dizi toplantı yapmadan önce Putinle görüştü.

Velayeti, Suriye’de ve bölgede teröre karşı mücadele yürüten İran’ın başını çektiği Direniş Cephesi ile Rusya arasındaki ilişkilere dikkat çekerek “böylesi bir üst düzey ilişki ancak stratejik ilişkilerle mümkün olur” dedi.

Ziyaretinin Netanyahu ile eşzamanlı olmasıyla ilgili soru üzerine “ Netanyahu gezgin bir kişi. Her yere gidiyor ve aslı olmayan mantıksız şeyler söylüyor. Kimsenin umurunda değil. Bu nedenle, onun varlığı bizim Rusya ile yapacağımız stratejik eylemlerimizde herhangi bir etkisi yok” dedi.

Rus gazeteler yaptıkları yorumlarda bu aşamada üst üste Moskova’yla anlaşma yapmak için gelinmesinin önemine dikkat çektiler ve özellikle Rusya- Amerika zirvesi öncesinde taraflarla anlaşmış olarak zirveye katılmak isteyen Putin için zirvede belirleyici bir rolü olabileceği vurgudılar.

Çok takip edilen bir internet sitesi, Rusya’nın Suriye’nin kaderinde oynadığı önemli rolün görmezden gelinmesinin mümkün olmadığı ve bu durumun önümüzdeki zirveye yansıyacağını yazdı.

Rusya’nın İsraille anlaşmaya verdiği önemin Putin’in elindeki kartları güçlendirdiği ve Rusya ile İsrail arasındaki etkileşimin birbirlerinden memnun bir şekilde uzun zamandır sürdüğüne işaret edildi.
Stratejist Theodore Karasık, İran’ın Suriye’den çıkarılması konusunun her zaman Putin-Netanyahu görüşmelerinde konuşulduğunu söyledi. Ayrıca Rusya’nın İsraille anlaşma yaparken diğer taraftan Astana sürecinde ortağı olan İran’ı da kızdırmamayı hedeflediğini vurguladı.

Rus askeri uzmanı Viktor Litovkin, «Nizavisimaya Gazeta» gazetesine verdiği demeçte şunları söyledi: “Tel Aviv’in Rusya’dan İran’ı Suriye topraklarından tamamen çıkarmasını istemesi imkansız bir şey. Tahran, Suriye’deki varlığını azaltmak istiyor ancak tamamıyla bölgeden çıkmayı düşünmüyor. Moskova’nın elinde İran’ı böyle bir adım atmaya zorlayacak bir güç yok.”

Kremlin iki tarafla yaptığı görüşmelerde şu ilkeden hareket ediyor: Suriye ile İsrail arasında savaşın patlak vermemesi diğeri de İsrail’in Esad ile savaşan taraflara destekte bulunmaması.