Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC üyesi olmayan ülkeler (OPEC+) Ortak Bakanlar İzleme Komitesi, dün Cezayir’de gerçekleşen 10. toplantısının kapanışında, üretim kesintisine uyumluluğun (üretimi azaltmaya ilişkin taahhüde bağlılığın) yüzde 100’e çıkarılması konusunda anlaşmaya vardı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın toplantı öncesi, OPEC ‘in petrol fiyatlarını düşürmesi gerektiğine yönelik açıklamaları ise göz ardı edildi. Trump, özellikle İran’a yönelik Kasım ayında uygulanmaya başlanacak yaptırımların ardından yaşanacak petrol kıtlığı seviyesinin azaltılması için OPEC ülkelerinden fiyatların geriye çekilmesini talep etmişti.
İran etkisi kaldırılıyor
Toplantının ardından Umman Petrol Bakanı Muhammed Bin Hamad Rumhi ve Kuveytli mevkidaşı Bakhit Raşidi gazetecilere verdikleri demeçte, üreticilerin iki ay içerisinde kararlaştırılacak OPEC toplantısına kadar, Haziran ayında yapılan toplantıda alınan, üretimi azaltmaya ilişkin taahhüde bağlılığın yüzde 100’e çıkarılması kararına bağlı kalma konusunda anlaşma sağladıklarını belirtti. Bu durum, İran’ın üretiminin kesilmesiyle yaşanacak düşüşün etkili bir şekilde dengelenmesi anlamına geliyor. Özel bir mekanizmanın tartışılmadığını da sözlerine ekleyen Umman Petrol Bakanı Rumhi, bazı üretici devletlerin bir takım bakım işlemlerini tamamlanmasının ardından uyum seviyesinin artırılacağına işaret etti.
Öte yandan Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak ise önceki gün yaptığı açıklamada, OPEC+ grubunun, petrol üretimiyle ilgili Viyana Anlaşmalarını geçen ay yüzde 129 oranında uyguladığını belirtti.
OPEC Genel Sekreteri Mohammed Barkindo toplantı açılış konuşmasında petrol piyasasındaki fiyatlarda yaşanan dalgalanmalar karşısında dengenin sürdürülebilmesi için diyalogu devam ettirme çağrısında bulundu. OPEC Genel Sekreteri ayrıca OPEC ve OPEC+ ülkelerine bağlı kuruluşların çabalarının, 2016 yılında fiyatların düşmesi öncesinde, piyasada istikrarın sağlanmasına katkıda bulunduğunu vurguladı. Barkindo petrol fiyatlarındaki yükselişten OPEC’i sorumlu tutan ABD Başkanı Trump’ın suçlamalarına yanıt olarak ise, “Örgüt tekelci bir yapı değildir. Petrol fiyatlarını dengelemek adına üreticiler ve tüketiciler için çalışan kapsamlı bir platformdur. Kolektif bir iş yapıyoruz. Herkes, ortakların görüşlerini bir birine yaklaştırmak ve işbirliği beyanını uygulamak için çalışıyor” şeklinde konuştu.
Diğer yandan Barkindo, piyasa dengesini korumak için bilgi alışverişinin teşvik edilmesi ve piyasa dalgalanmalarına karşı diyaloga devam etmeye devam edilmesi talebinde bulundu. OPEC ve OPEC+ ülkelerinin bu alanda bazı zorluklarla karşılaştıklarına işaret eden Genel Sekreter, örgütün, iyi bir pazarın faaliyete geçmesi için ortak bir iradeye sahip olduğunu ve tüketicilerin ihtiyaçlarını güvenli bir şekilde karşılayabilmek için üretici ile tüketici arasında köprü oluşturduğunu ifade etti.
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Enerji Bakanı Suheyl Mezuri de yaptığı açıklamada, OPEC üyesi ülkelerin petrol piyasalarını istikrara kavuşturma çabalarını sürdüreceğini söyledi. Haziran ayından bu yana, piyasada olağanüstü ve örnek bir istikrar görüldüğüne işaret eden Mezuri, “Bir takım dengesizliklere rağmen OPEC’in petrol pazarını ihtiyaç duyduğu hedeflere ulaştıracağı konusunda hiç şüphem yok. Bu yüzden, hedeflerimize ulaşmamızın sağlanması ve küresel piyasalarda daha fazla güvenlik ve istikrarın getirilmesinin yanı sıra genel ekonomide gerekli olan piyasa kontrolünü sağlayacak bir tüzük geliştirmek için daha fazla çalışmalıyız” dedi.
BAE’li Bakan Mezuri’den ‘OPEC’e daha fazla üye katılsın’ talebi
Şeffaflık ve istikrarın önemine dikkat çeken BAE Enerji Bakanı, çoğu üreticinin toplantıda yer aldığını ve istenen hedeflere ulaşmak için yapılan tartışmalarda şeffaflık olacağını vurguladı. Mezuri, OPEC’e daha fazla üye eklenmesini istediklerinin ve kapılarının herkese açık olduğunun altını çizdi.
Suudi Enerji Bakanı’ndan arz-talep dengesi ve çalkantılardan kaçınma vurgusu
Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid el-Falih ise, toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, mevcut petrol fiyatlarının herkes için tatmin edici olduğunu ve arz-talep dengesinin sağlanmasının gerekliliğini vurguladı. Daha sonra toplantı başkanı olarak yaptığı konuşmada piyasanın ihtiyaçlarının sağlanması çağrısında bulunan Falih, “Arz-talep dengesinin sağlanması ve piyasanın istikrarını etkileyebilecek çalkantılardan kaçınılması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Uzun vadeli eylemler gerçekleştirdikten sonra arzın yeterli olacağına işaret eden Falih, “Yaptığımız işe ve dünya ekonomileri için çok önemli olan piyasayı istikrara kavuşturmaya yardımcı olacağımıza eminim” şeklinde konuştu.
Üreticiler ve tüketiciler arasında gelişmiş stratejik diyalog çağrısında bulunan Suudi Arabistan Enerji Bakanı Falih, piyasadaki dalgalanmalar ve aşırı üretimle başa çıkmak için OPEC ve OPEC üyesi olmayan ülkeler arasında işbirliği yapılması ve bir mekanizmanın geliştirilmesi gerektiğine işaret etti. OPEC ve OPEC+ ülkeleri arasındaki işbirliği sayesinde mevcut küresel pazarın şu anki durumundan duyduğu memnuniyeti dile getiren Falih, “Piyasalara gereken güveni verme çabalarımızı sürdürmek ve ortak bir yapı içinde kalmak zorundayız. Diğer ülkelerin de herkesin eşit piyasa koşullarına sahip olması için bu örgüte katılmasını umuyoruz” dedi.
Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak da konuşmasında yaptırımların ve ticaret savaşlarının enerji güvenliğini tehlikeye atabileceğini söyledi. Açıkça ABD’yi işaret eden Novak, “Bazı ülkelere uygulanan yaptırımlar ve ticaret savaşları, küresel ekonominin, karşılaştığı zorluklara karşı yetersiz kalmasına yol açacaktır” ifadelerini kullandı.
OPEC ve OPEC üyesi olmayan ülkeler arasındaki ortak yaklaşıma dikkat çeken Rus Bakan, “OPEC ve OPEC+ ülkeleri arasındaki bu koordineli çaba sayesinde, herkesin iyi sonuçlara ve hedeflerine ulaşması sağlandı. Bu da önemli bir güvenin oluşmasına yol açtı. 2018 yılı sonunda, pazarın durumunun daha iyi olmasına rağmen, işbirliğimizi sürdürmeli ve günlük olarak karşılaştığımız zorluklarla ortak mücadele etmeliyiz. Bu zorluklarla mücadele edebilmek için işbirliğini korumalı ve gelecekte de bir takım zorluklarla karşı karşıya kalabileceğimizi göz önünde bulundurmalıyız. Üreticiler ve tüketiciler arasındaki diyalog sürmeli ve hepimizi etkileyen fiyat dalgalanmalarından kaçınmalıyız” şeklinde konuştu.
Öte yandan ABD Başkanı Trump, toplantı öncesinde OPEC’i, petrol fiyatlarını düşürmesi yönünde uyarmış, “Biz Ortadoğu ülkelerini koruyor ve onların güvende olmalarına çalışıyoruz. Onlar ise daha yüksek petrol fiyatları için bastırmaya devam ediyor” ifadesini kullanmıştı. Trump, daha önce de OPEC’i, ‘petrol fiyatlarını suni şekilde artırmakla’ suçlamıştı.