Özbekistan güvenlik teşkilatı, uluslararası terör örgütlerinin faaliyetlerine ve Suriye’deki çatışmalara katıldıklarından şüphelenilen dört vatandaşın tutuklandığını açıkladı. Tutuklama operasyonunun, yabancı bir ülkenin istihbaratıyla iş birliği içinde gerçekleştirildiği belirtildi. Söz konusu ülkenin adı ve tutuklama olayının nerede gerçekleştiği hakkında ise bilgi verilmezken tutukluların güvenlik soruşturması için Özbekistan’a sınır dışı edildiklerini aktarıldı. DEAŞ terör örgütünün bazı gruplarını Suriye’den Orta Asya cumhuriyetlerine gönderdiğine yönelik bilgilerin artmasının ardından bölgedeki terör tehdidinin tırmanacağına ilişkin endişelerin arttığı vurgulandı.
Söz konusu şahısların geri dönmelerinden ve ülkelerinde terör faaliyetleri düzenlemelerinden duyulan korkuların ciddiyetini yansıtan adımlar çerçevesinde Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinin ortak güçleri son dönemde Kırgızistan’da, bölgedeki terörle mücadele operasyonlarını simüle etmeye odaklanan tatbikatlar düzenledi. Bazı Orta Asya cumhuriyetlerinin katıldığı Şanghay İşbirliği Örgütü gibi bölgesel oluşumlar da terörle mücadelenin ve örgüte üye devletlerde terörün yayılmasının engellenmesinin önceliğini vurguladı.
Özbekistan güvenlik teşkilatı tarafından dün yayınlanan bildiride şu ifadelere yer verildi:
“Özbekistan güvenlik güçleri, yabancı bir ülkedeki meslektaşlarıyla iş birliği içinde, Suriye’de faaliyet gösteren uluslararası terör örgütlerinin liderleri ve yetkilileri olan ve Özbek vatandaşlarından oluşan terörist grupları tutuklayarak Özbekistan’a geri gönderdi.”
Özbekistan güvenlik teşkilatı, henüz devam eden güvenlik operasyonlarını tamamlamak için Özbek vatandaşlarının tutuklanmasına yönelik daha fazla bilgi vermedi. Özbekistan güvenlik makamlarından bir kaynak, dört sanığın yurt dışında kaldıkları süre boyunca terör örgütleri için çeşitli görevlerde bulunduğunu söyledi. Bu sanıkların sahte belgeler kullandıklarını ve Rusya, Türkiye, Afganistan ve Pakistan’da faaliyet gösteren militan toplama kanalları aracılığıyla Suriye topraklarına ulaştıklarını belirtti. İlk soruşturmalar, sanıklardan ikisinin yıkıcı terör operasyonları gerçekleştirmek üzere eğitimden geçtiğini, bir diğerinin Özbekistan’ın Surhanderya ilindeki bir terör hücresinin üyesi olduğunu ve dördüncüsünün de 2015 yılında terör örgütüne katıldığını ve Türkiye’de militanlar toplamak ve onların Suriye topraklarına girmelerine yardımcı olmaktan sorumlu olduğunu gösteriyor.
Özbekistan güvenlik makamları, geçtiğimiz günlerde Suriye’de DEAŞ saflarında savaşa katılanlar da dahil olmak üzere terör faaliyetlerinde bulunduklarını belirttiği vatandaşların tutuklandığını duyurmuştu. Bir Özbek mahkemesi nisan ayında 8 Özbek vatandaşı hakkında terör örgütleri için asker toplama ve Suriye’de DEAŞ saflarında savaşa katılma suçundan 8 ila 16 yıl hapis cezası vermişti. Mahkeme, iki sanığın 2010 yılında Türkiye’ye gittiğini, orada radikal “Tebliğ ve Davet” adlı cemaatin etkisi altına girdiğini ve 2012’de de Suriye topraklarına girerek DEAŞ örgütüne bağlı bir grupla savaşa katıldığını açıklamıştı. Söz konusu iki sanığın, 2016’da Özbekistan’a döndükten sonra 6 vatandaşı daha saflarına aldığını ve görevi Suriye’de savaşa katılmak için yeni gönüllüler toplamak olan bir terör hücresi kurduğunu belirtmişti.
Rusya ve Orta Asya yetkilileri, vatandaşların terör grupları arasında savaşa katıldıkları Suriye’den geri dönmelerinin ardından bölgedeki terör tehdidinin tırmanabileceği yönündeki endişelerini dile getirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tahminlerine göre Orta Asya’dan gelen yaklaşık 5 ila 7 bin kişi, Suriye’deki terör faaliyetlerine katıldı. Bölgedeki ülkeler, bu muhtemel tehlikeyle mücadele etmek için çabalarını birleştirmeye çalışıyor. Bu bağlamda Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, ekim ayı ortasında Taşkent’te Özbek yetkililerle bir araya geldi. Görüşmelerde özellikle iki ülke arasında terörle mücadele konusunda iş birliği yapılması gerektiğine odaklandı. Söz konusu ziyaret, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinden gelen ortak güçlerin Kırgızistan’da düzenlediği “Terörle Mücadele-2018” adlı tatbikatın sona ermesinden birkaç gün sonra gerçekleşti. Katılımcı güçler, tatbikatlarda yetkilileri devirmek, terör faaliyetlerini Orta Asya’ya taşımak ve “İslam Devleti” için yeni bir merkez kurmak için Kırgız topraklarına sızan büyük bir terör grubunun girişimini hezimete uğratma operasyonunu simüle etti.
Komşu ülkeler ve Orta Asya cumhuriyetlerinin bölgesel ve uluslararası örgütlerdeki bir ortağı, terör faaliyetlerinin “terörist vatandaşların” Suriye’den geri dönmeleri sonrasında bu cumhuriyetlere yayılabileceği ve bu kişilerin genel olarak bölgesel güvenliği tehdit edebilecekleri yönündeki endişelerini dile getirdi. Şangay Örgütü’nün terörle mücadele bölümü yürütme komitesi müdür yardımcısı Cuma Han Gisov, daha önce DEAŞ’ın Suriye’deki mevkilerinin yıkılmasının ardından liderliklerini ve yıkıcı gruplarını Avrupa ile Orta ve Güneydoğu Asya’ya taşıması konusunda uyarıda bulunmuştu.
Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan’ın yanı sıra Rusya, Çin, Hindistan ve Pakistan’ın da üyesi olduğu Şangay Teşkilatı’nın Genel Sekreteri Reşit Alimov da terörle mücadelenin Örgüt’ün ana gündem maddesi olmaya devam ettiğini belirtti. Üye devletlerin, herhangi bir radikallik ve terörizm biçimine tolerans ve müsamaha gösterilmemesi konusunda görüş birliği içinde olduklarını vurguladı.