ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, dün yaptığı açıklamada, Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak tanınmasının, barış sürecini garanti edeceğini söyledi. ABD’nin Tel Aviv’deki büyükelçiliğini 2019 yılı içerisinde Kudüs’e taşınacağını belirten Pence açıklamasında, taraflar arasında bir anlaşmanın sağlanması halinde iki devletli çözümü de desteklediklerini yineledi. Diğer taraftan Pence konuşmasını sürdürürken, Knesset’teki Arap milletvekilleri salonu terk ederek ABD Başkan Yardımcısını protesto etti.

Geçtiğimiz Pazar akşamı İsrail’e ulaşan Pence’i, havalimanında İsrail Turizm Bakanı Yariv Levin, İsrail’in Washington Büyükelçisi Ron Dermer ve ABD’nin Tel Aviv Büyükelçisi David Friedman karşıladı. Pence dün resmi ziyaretine başlarken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile de görüştü. Pence, daha sonra İsrail Parlamentosu (Knesset)’na giderek, savaşlarda hayatını kaybeden İsraillileri temsilen parlamentoya çelenk bıraktı.

Netanyahu, Pence’in İsrail’e ziyareti öncesinde yaptığı açıklama, “İsrail’in en büyük dostu Mike Pence’in ziyaretini memnuniyetle karşıladığını” belirtmiş, ayrıca Filistinlilerin ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Pence ile görüşmeyi reddetmesi kapsamında da ABD’nin, İsrail ve Filistin arasında bir arabulucu olamayacağını açıklamıştı. Konuyla ilgili olarak Abbas’a bir mesaj gönderen Netanyahu, “Siyasi süreçte, ABD’ye alternatif yok. ABD’nin barış konusunda görüşmelerini istemeyenler, barışı da istemiyor” ifadelerini kullandı.

Netanyahu’dan Trump’a teşekkür

Netanyahu, misafirini Batı Kudüs’teki başbakanlık ofisinde karşılarken, yaptığı açıklamada ise, “Yıllar boyunca burada kalıp, İsrail’in başkenti Kudüs’te yüzlerce lideri karşılamak beni onurlandırır. Ancak burada ilk kez bulunuyorum. Ve şu kelimeleri söyleyebilirim ki; İsrail’in başkenti Kudüs’tür” dedi. ABD Başkanı Trump’a “tarihi kararı” nedeniyle teşekkürlerini ileten Netanyahu, “Barışı sağlamak ve Filistin-İsrail çatışmasına çözüm bulmak için yeni bir girişim aşamasındayız” şeklinde konuştu. Pence ise, ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasının barış müzakerelerini hızlandırmaya yardım edeceğini kaydetti.

Diğer taraftan Knesset Başkanı Yuli Edelstein, Pence’in ziyaretinden duyduğu memnuniyeti “İsrail’in gerçek dostu” sözleriyle belirtti. Meclis Başkanı ayrıca Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma ve büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararından dolayı ABD’ye teşekkür etti. Konuyla ilgili olarak Edelstein, Pence’e hitaben “Bizden, Mahmud Abbas’ın size söylediği gibi ‘evini yık’ şeklinde bir davet duymayacaksınız. Biz sizi selamlıyoruz ve ‘evinizin ömür boyunca baki olmasını’ diliyoruz” dedi.

Siyonizmin 4 önemli kararı olarak nitelendirdi

Netanyahu ise yaptığı konuşmada, Trump’ın tarihi “Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması” kararının, Siyonizm tarihindeki dört önemli karardan biri olduğunu vurguladı. Netanhayu, bunların “100 yıl önce imzalanan Balfour Deklarasyonu, Yahudi halkı için bir devlet kurulması adına kabul edilen bölünme kararı, eski ABD Başkanı Harry Truman’ın 1948’de İsrail’i tanıma kararı ve Başkan Trump’ın Kudüs kararı” olduğuna dikkati çekti.

Diğer taraftan İsrail İşçi Partisi ve ana muhalefet lideri Isaac Bougie Herzog, yaptığı konuşmada, İsrail’deki Arap azınlığı temsil eden Ortak Arap Listesi Bloğu’nun da aralarında bulunduğu İsrail muhalefetinde rol oynayan 4 partiye atıfta bulunarak, “Arap azınlığın İsrail’de özgürlük ve demokrasi hakkı vardır. Bu haklardan yararlanmak zorundayız” dedi.

Arap vekiller protesto etti

Konuşmaların ardından kürsüye çıkan Pence, konuşması esnasında Ortak Arap Listesi’nden 13 milletvekili ayağa kalkarak, “Kudüs, Filistin Devleti’nin başkentidir” yazılı pankartlarla konuşmayı protesto etti. Parlamento binasındaki güvenlik görevlileri, daha sonra Arap milletvekillerini hızlı bir şekilde salondan dışarı çıkarttı. Knesset Başkanı Edelstein ise, oturum boyunca milletvekillerinin kovulduğunu söylerken, Pence de “Netanyahu’nun kendisine Arap milletvekillerinin bu şekilde davranacağını söylediğini belirtti, Ayrıca “Bu, sizi değerli kılan İsrail demokrasisinin bir şeklidir” ifadelerini kullandı.

Öte yandan Ortak Arap Listesi, bir bildiri yayınlayarak, “ABD, Filistin meselesinin çözümü konusunda hiçbir zaman güvenilir ve dürüst bir arabulucu olmadı. Aynı şekilde mevcut yönetim, İsrail’in aşırı sağcı yerleşim politikasına benzeri görülmemiş bir şekilde destek vermektedir. Pence, Trump ve ABD yönetimi; Likud Partisi ve Liberman’dan farklı değildir. Bu yönetim, tarafsız bir arabuluculuk görüntüsünü ve iddiasını tamamen terk etmiştir” ifadelerine yer verdi.

Bildiride, İsrailli bir barış ortağının hiç bulunmadığı, İsrail’in çatışmanın tek taraflı bir çözümüne doğru ilerlediği, barışçıl bir yol izleme olasılığını sona erdirdiği ve Trump yönetimi tarafından tamamen desteklenmekte olduğu, İsrail’in Kudüs’e, yerleşim bölgelerine ve İsrail’in güvenlik çıkarlarına yönelik tutumunu benimseyerek, çözüm bulmalarına yardım edildiğine ve sadece İsrail’i razı ederek ve Filistinlilerin taleplerinin göz ardı edildiği vurgulandı.

“ABD asla İsrail’in güvenliğini korumaktan bir gün dahi vazgeçmedi ve asla vazgeçmeyecek”

Pence, İsraillilerden çok ABD’li Evanjelistlere yönelik dini bir konuşma yaptı. Tevrat’ta bahsedildiği gibi ve ABD’nin ilk başkanından itibaren Yahudileri destekleyen vizyonu gereği insanlığın tarihi hakkında konuştu. “ABD asla İsrail’in güvenliğini korumaktan bir gün dahi vazgeçmedi ve asla vazgeçmeyecek” ifadelerini kullanan Pence, Filistinli yetkilileri müzakere masasına dönemeye çağırdı. Barışın diyalog yoluyla gerçekleşeceğinin altını çizdi. Mike Pence, “Barış ancak diyalog yoluyla sağlanabilir. Herhangi bir barış anlaşması, İsrail’in kendi kendini savunabilmesini içermelidir. Şayet iki taraf da bunu istiyorsa, ABD iki devletli çözümü destekleyecek” şeklinde konuştu.

Kudüs’ün ABD tarafından tanınmasına atıfta bulunan Pence, “Başkan Donald Trump, ABD’ye daha iyi hizmet sağlayabilmek için kararını bizzat kendi kelimeleri ile verdi. Ancak böylece İsrail ve barışın çıkarlarına en iyi şekilde hizmet sağlanmış oldu. Onun liderliğindeki ABD, İsrail ile Filistin arasındaki nihai barışa olan bağlılığını sürdürecek. Başkan, Kudüs açıklamasını yaptığı sırada tüm taraflara, Mescid-i Aksa da dahil olmak üzere Kudüs’teki statükoyu koruma çağrısında bulundu. Ayrıca müzakerelere karşı herhangi pozisyon almayacağımızı da açıklandı” ifadelerini kullandı.

“ABD, İran’ın nükleer silah elde etmesine izin vermeyecek”

Pence, Knesset kürsüsünden İran halkına gönderdiği mesajda, “Nükleer anlaşmada hiçbir değişiklik yapılmadığı takdirde, ABD, İran’ın nükleer silah elde etmesine izin vermeyecek” ifadelerine yer vererek anlaşmada gereken düzenlemeler yapılmazsa, ABD’nin derhal çekileceğinin altını çizdi. Ayrıca Pence, “İran’ın teröre destek vermesine asla göz yummayacağız” şeklinde konuştu. Washington’un, sadece nükleer anlaşmanın değiştirilmesini değil aynı zamanda İran’ın balistik füze üretmeyi durdurması ve terörizmi desteklemeyi durdurmasını istediğini vurguladı. Öte yandan İran halkına barış mesajı göndererek özgürlüklerine kavuşmaları için temennide bulundu.