Savaşçı ruhlu kadın sonunda dinlenmeye karar verdi. Çoğu kimsenin “dahi, kurnaz” ve “Avrupa’nın en güçlü lideri” olarak nitelendirdiği dirençli ve krizlerin üstesinden gelen bu kadın, seçimlerde arka arkaya yaşadığı aksilikler ve Avrupa Birliği’nde (AB) yaşanan sarsıntılar tarafından mağlup edildi.

Angela Merkel siyasi kariyeri boyunca elbette hatalar yaptı. Ancak müttefiklerinin ve muhaliflerinin birçoğunun hata olarak gördüğü ve kendisine yönelik yıkıcı bir darbeyle karşı çıkmalarına sebep olan durum, 2015 yılında ülkesinin sınırlarını göçmenlere açması ve bir milyondan fazla mültecinin Almanya’ya girmesine izin vermesiydi. Bu durum, toplumun temellerini sarstı ve aşırı sağın gücünün artmasına yol açmasıyla Almanya için Alternatif Partisi’nin (AfD) Federal Meclis’teki en büyük muhalefet partisi haline gelmesine sebep oldu.

Batılı demokrasiler -Fransa’da Charles de Gaulle ve İngiltere’deki Margaret Thatcher gibi istisnai durumlar hariç- uzun süren politik hayatlara sıcak bakmıyor. Modern tarih bize Avrupalı liderlerin başarılarını korumak için zamanında geri çekilmeleri gerektiğini söylüyor.

Merkel, CDU’nun liderliği için aday olmayacağını ve 2021 yılında sona erecek olan başbakanlık görev süresinin ardından beşinci dönem için çalışmalarda bulunmayacağını açıkladı.

Angela Merkel, önümüzdeki üç yıl içinde her ne olursa olsun, genel olarak dünyanın ve özellikle de Avrupa’nın küresel siyasi kitabı arasında sıra dışı bir sayfa olarak kalacak.

Angela Merkel kimdir?

Angela Merkel olarak bilinen Angela Dorothea Kasner, 17 Temmuz 1954’te Hamburg’da doğdu. Babası Horst Kasner Berlinli Luteryen bir papaz, annesi Herlind ise İngiliz ve Latin dili öğretmeniydi. Horst, diğer iki çocuğu olan Marcus ve Irene’yi de alarak kendi ilahiyat çalışmalarını yürütmek ve bir kilisede çalışmak üzere ailesini Doğu Almanya’ya taşıdı.

Merkel, resmi adıyla Alman Demokratik Cumhuriyeti olan Doğu Almanya’da bulunan Berlin’in kuzeyindeki bir kırsal alanda büyüdü. Leipzig Üniversitesi’nde fizik okudu ve 1978 yılında doktorasını tamamladı. Daha sonra 1978-1990 yılları arasında Berlin-Adlershof Bilimler Akademisi Fizik Kimya Merkez Enstitüsü’nde kimyager olarak çalıştı. Merkel 1977 yılından, boşandığı 1982 yılına kadar fizikçi Ulrich Merkel ile evli kaldı. 1998 yılından beri ise kimya profesörü Joachim Sauer’le ikinci evliliğini sürdüren Merkel, hiç çocuk sahibi olmadı.

Futbol tutkusu ile bilinen Angela, Federal Meclis’te bulunduğu sıralarda bazı müsabakaları dinler ve Almanya millî futbol takımı Mannschaft’ın maçlarının çoğunda hazır bulunurdu. Merkel, 1995 yılında kendisine bir köpeğin saldırmasının neden olduğu köpek korkusuyla da biliniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir görüşmesinde Labrador cinsi köpeğin konferans salonunda bulunması korkusu Merkel’in yüzüne yansımıştı. Putin daha sonra Merkel’i korkutmak istemediğini dile getirirken, Merkel ise “Bunu neden yapması gerektiğini anlıyorum. Bir erkek olduğunu kanıtlamak istiyor ve zayıflıklarından korkuyor” diyerek cevap verdi.

Şansölye

Merkel, 1989 yılında Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra Hristiyan Demokrat Birlik Partisi’ne (CDU) katıldı. Kısa bir süre sonra, Başbakan Helmut Kohl hükümeti döneminde Kadın ve Gençlik Bakanı olarak atandı. Daha sonra Çevre, Doğa Koruma ve Nükleer Güvenlik Bakanı olarak görev yaptı. Helmut Kohl’un 1998 genel seçimlerinde hezimete uğramasının ardından Merkel partinin Genel Sekreteri oldu. İki yıl sonra CDU’nun lideri olarak seçildi. Fakat parti, 2002 yılında Edmund Stoiber’i şansölye olarak aday göstermeyi tercih etti.

Merkel, 2005 seçimlerinde sadece üç koltuk ile Şansölye Gerhard Schröder’i mağlup etti. Hristiyan Demokrat Birlik Partisi’nin (CDU) Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD) ile koalisyon hükümeti kurmasının ardından Almanya’nın ilk kadın başbakanı oldu. Böylece ilk kez bir Doğu Almanya vatandaşı, birleşmiş Almanya’nın lideri oldu.

Demir Lady 2009 ve 2013 seçimlerini de kazandı. CDU’nun Federal Meclis’te çoğunluğu korumasına rağmen, 2017’de dördüncü dönem başbakanlık koltuğunu tekrar kazanması zor oldu. Almanya için Alternatif Partisi (AfD), oyların yüzde 13’ünü elde ederek parlamentonun üçüncü büyük grubu haline geldi ve 1961’den beri ve Alman Federal Meclisi’ne girebilen ilk aşırı sağcı parti oldu. Bu, Almanya’nın Avrupa sorunları nedeniyle karşılaştığı zorluklar ile İçişleri Bakanı Horst Seehofer liderliğindeki Hristiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU) ve Andrea Nahles liderliğindeki Almanya Sosyal Demokrat Partisi’yle olan ittifakın bozulmasından kaynaklanıyor. Koalisyon arasındaki bu kırılganlık hükümetin kurulmasını zorlaştırdı ve Ağustos ayında Chemnitz kentindeki ırkçı olayları takiben koalisyon içinde sık sık anlaşmazlıkların yaşanmasına sebep oldu.

Seçimlerde Almanya’nın kalbinde bulunan Hessen eyaletinde kaydedilen hayal kırıklığı olan sonuçlar, Merkel’in 2021’de sona eren dördüncü döneminin artık son olduğunu ve Aralık ayında partinin liderliğini bırakacağını açıklaması ile ilişkilidir. Çünkü şansölye, kararını geçen yaz verdiğini ve şimdi açıkladığını doğruladı.

Pragmatizm

Almanya şimdi yeni bir realite ile karşı karşıya. Yerel ve bölgesel bir dizi politik, ekonomik ve sosyal bakımdan türlü koşullarla yüzleşebilecek bir lider aramalı. Angela Merkel büyük ölçüde ülkesine liderlik etmeyi başardı. Ülke ekonomisini 2008-2009 küresel mali krizin etkilerinden korudu. Fransa, Alman rolünün ortadan kalkmasının ardından tek başına AB’nin fiili liderliği konumuna yerleşti.

Merkel’in önünde Almanya’yı sosyal istikrar ve ekonomik büyüme durumunda tutması ve çok uzak olmayan bir geçmişte ülkeye çok pahalıya mal olan aşırılık yanlıları karşısında barajlar inşa etmesi için üç yıl var.

Herhangi bir politik tutkunun terk edilmesi, onun kısıtlamalardan kurtulması ve inisiyatifi geri alması için bir fırsat olabilir.

“Demir Lady”, “Almanya Kraliçesi” veya “Avrupa İmparatoriçesi” olan Merkel, pragmatizm ve bilgeliğe oldukça ihtiyaç duyulan dünyada bir pragmatist ve bilge liderdir.