Bir robotla bir insanın yazdığı haber metni sizce fark edilebilir mi? Bu soru, gazetecilik dünyasının karşı karşıya kaldığı bir meydan okumayı ifade ediyor. Bu meydan okumaya bir isim verildi bile ‘’Robot Gazeteciliği.’’

Londra Gazeteciler Birliği, robot progralamasında çalışan mühendis ve gazetecilerin, yerel haberleri yazabilen hatta dünyadaki suç istatistiklerini ortaya koyabilen robotlar üzerinde çalıştığını duyurdu.

BBC’nin haberine göre, Gazeteciler Birliği, bir paragrafı geçmeyecek şekilde, gazete küpürlerini e-mail yoluyla robotlara ve daha sonra bir kısım yerel gazetelere göndermeye başladı.

“İnsan faktörü artık daha sınırlı”

Basın Enstitüsü Müdürü Peter Clifton’un konuyla ilgili açıklamasında, “Onlara robotları kastederek birtakım olay örgüleri gönderdik ve bunlar kullanılarak makul sayıda haber yazıldı. Gazetecilikte haber yazımı ve algoritmaların kopyalanması gibi konularda insan faktörü artık daha sınırlı olacak’’ ifadesini kullandı.

Robot gazetecilerin yayınladığı birkaç haberin varlığına dikkat çeken Clifton, robotun internet kullanarak konuyla ilgili yayınlanan haberlere ulaştığını ifade etti.
Dünya habercilik sektöründe gazeteci robotlar, popülaritesi gittikçe artan bir konu haline geldi. Zira robot kendi başına, haber metninde çelişen ve tekrarlanan ifadeleri fark edebiliyor. Ayrıca internet üzerinde, bu haberleri online reklama dönüştürebiliyor.

30 bin olay örgüsünü ayırt edebilen program

Basın Enstitüsü Müdürü, önümüzdeki nisan ayının sonuna kadar 30 bin olay örgüsünü ayırt edebilen bir programlama geliştirilmesi yönünde hedeflerinin olduğunu kaydetti.

Radar olarak isimlendirilen proje, Orbos Medya şirketinin desteği ve Google’ın sağladığı 620 bin sterlinlik (yaklaşık 808 bin dolar) finansmanla hayata geçirildi.

Londra merkezli BBC’nin yayınladığı rapora göre, gazetecinin yaptığı işin artık otomatik olarak yapılabildiğini tabi gazetecilerin geleceğini tehdit eden bu konunun, sorgulamaları da beraberinde getirdiği ifade ediliyor.

Robot üzerindeki geliştirme çalışmalarının devam ettiğini belirten Clifton, halihazırdaki robot sisteminin beşeri haberciliğin niteliğini yükseltme görevini gördüğünü ve insanları uzun uzadıya veri toplamaktan kurtardığını kaydetti.

Her ne kadar “insan faktörüne yardımcı ek unsur’’ gibi lanse edilse de, robotların yazdığı haberler, başta ABD olmak üzere her yerde dikkatleri üzerine çekmeyi başarabildi bile.

Robot haberlerine dair örnekler

Örneğin 2014 yılında ABD’de meydana gelen deprem olayı, robotlar tarafından haberleştirilmişti.

Ancak tüm bu gelişmelere rağmen, hata payı yok değil. Zira ABD’de meydana gelen depremle ilgili New York Times gazetesi olayı, Kaliforniya sahillerinde 6.8 şiddetinde deprem meydana geldi şeklinde sunmuştu. Deprem haberi, resmi kaynaklardan yayınlanan haberden sadece birkaç dakika sonra yayına girmesine rağmen, ABD’li jeolojik araştırmacılar buradaki hatayı fark etmişlerdi.

Bu bağlamda, The Washington Post gazetesi geçtiğimiz yıl, ABD’deki bir lisede düzenlenen futbol turnuvalarını otomatik olarak haberleştirme konusunda Hilograf olarak isimlendirilen yapay zekadan yardım aldığını açıkladı.

Araştırmalar, Avrupa’daki birçok haberin algoritmalar kullanılarak hazırlandığını ortaya koydu. Ruters yayın kuruluşunn Oxford Üniversitesiyle birlikte yürüttüğü ortak çalışmaya göre, ister siyaset isterse de toplumsal temalı haberler olsun, ABD’de yazılıp çizilen haberlerin ekseriyeti elektronik ortamda hazırlanmakta.

Hollanda’daki bir ajans ise, çocuk hikayelerini daha basit ifadelerle kurgulamak için algoritma kullanıyor. Reuters’de görev yapan Alexandra Vantaa’ya göre, hikayelerin robot tarafından kurgulanması o kadar da abartılacak bir durum değil.

Çin’deki teknoloji devlerinden ve WeChat uygulamasının sahibi Tencent Holding de, konuşmaların otomatik olarak yazıya aktarılabileceğini gösterdi. Bu teknoloji, Quartz sitesi editörü Zad Sidar’ın konuşması sırasında uygulandı ve sonuçları oldukça şaşırtıcıydı.

Geçen Kasım ayında konuyla ilgili Twitter hesabında paylaşım yapan Sidar, “Şanghay’da yaptığım bir konuşmayı noktalayıp sahneden inmeye hazırlanırken, Tencent Holding konuşmalarımı yapay zeka yoluyla yazıya aktaran ve sonuçları hiçte fena olmayan bir yazılım gösterdi’’ ifadelerine yer vermişti.

Çin Xinhua haber ajansı da şu sıralar, yapay zeka kullanan robot gazeteceliğine ayak uydurmak için yeni yazılımlar üzerinde çalışıyor.

Muhtemel hatalar

Peki yapay zeka, beşeri gazetecelik üzerinde tamamen hakimiyet kurabilir mi? Örneğin insanlar gibi telefon görüşmeleri yapmak…

Mısırlı gazeteci ve medya eğitmeni Halid El-Bermavi, Yapay zeka gazeteciliği ile robot gazeteciliği arasında farklılıklar olduğunu söylüyor. Bunlardan birincisi herkes tarafından kullanılan sanal programlardır. Örneğin Chatbot gibi insanların konuşmalarını taklit eden programlar bu kategoride yer alıyor. Fakat robot ise sadece olayları aktarmak için kullanılan bir alettir. Şu sıralar Arap dünyasının birçok yerinde insanlara cevap vermesi için hayata geçiriliyor.

Bermavi, “Elbette gazetecilik alanında etkin ve aktif olanlar için robotların bu sahada kullanılması onlar için bir tehlike arz etmemektedir. Fakat gazetecilik serüveninde kendine bir şey katmayan, hep aynı yöntem ve stratejiyi kullanan ve klişeleşmiş yolları takip eden kimseler için tehlikeli olabilir’’ dedi

Öte yandan Bermavi, habercilikte yapay zeka kullanımının tehlikelere yol açabileceğini ifade ediyor. Zira böyle bir durumda sistemin haber yazarken hataya düşebileceği gibi yalan bir haber de yazabilir. Ayrıca bu aletlerin hataya düşmesi durumunda, düşünce özgürlüğü tartışmaya açık bir konu haline gelir.