İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani kendisini eleştirenlere İran Merkez Bankası’nın 50. yıl töreninde ağır bir dille cevap verdi. Hükümetin karşısında olmayı, ‘başarı’ peşinde koşmak ve ulusal çıkarlara savaş açıp halkın güvenini zedelemek şeklinde niteleyen Ruhani, muhaliflerini ‘akıl noksanlığı’ ile suçladı.
Parlamentodan, Ruhani’ye hızlı bir şekilde yanıt geldi. Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, “Eleştirmenleri kötülemek Cumhurbaşkanına yakışmaz” dedi.
Ruhani, hükümetinin politikalarını savunmaya devam etti ve hükümetin 20 yılın ardından enflasyonun yüzde 40’tan yüzde 20’ye düşürülmesinden sonra İran ekonomisi adına ‘büyük hayaller’ gerçekleştirdiğini söyledi.
Parlamento, milletvekillerinin Ruhani’nin çağırılması için iki talebi imzalamasından sonra Ruhani’ye ilk cevabı vermeye hazırlanıyor. İlk talep 76 milletvekili tarafından 7 Şubat’ta imzalandı ve finans ve yatırım kuruluşlarının iflası ve Merkez Bankası ekseninde yolsuzluk iddiaları konusunda Ruhani’yi sorgulamayı hedefliyor. Meclis Başkanlığı talebi onayladıktan sonra Meclis Ekonomi Konseyi’ne yönlendirerek soruşturmayı önleme yolundaki en son çabasında Cumhurbaşkanı’ndan milletvekillerinin sorularını cevaplaması için temsilciler göndermesini istedi.
Bundan 2 hafta sonra 22 Şubat’ta Ruhani’nin soruşturulması yönündeki ikinci talebi 100 milletvekili imzaladı. Bu talebi ilkine göre daha önemli kılan imza sayısı değil; ekonomiye ek olarak kaçakçılık, geçim derdi, işsizlik ve dolar fiyatının yükselmesi gibi konuları da kapsamasıdır.
Ruhani, hükümeti ve rolü için siyasi bir aksaklık oluşturabilecek bu iki soruşturma talebine yorum yapmadı. Gözlemcilere göre Ruhani, ekonomi bakanını korumak için merkez bankasının müdürünü ve ekonomi ekibini konumlarını değiştirecek ölçüde büyük tavizler vermeye zorlayabilir.
Bununla birlikte Ruhani, ekonomik ‘kazanımlar’ın İran bankaları yetkililerinin ve müdürlerinin beklentilerinin üstünde olduğunu söyledi ve ekledi: “Bu büyük başarıyı korumak gerekir. Ben bazılarının hükümete muhalefet bahanesiyle halkın umuduna ve geleceğine zarar eriştirdiklerini bilmez değilim. Bu akıl eksikliğinin sebep olduğu bir iştir. Aksi takdirde hükümete muhalefet etmenin hiçbir anlamı yok. Zira hükümetin karşısında olmak, ulusal çıkarların ve halkın umudunun karşısında durmaktır.”
Ruhani ayrıca son iki yıl boyunca İran bankaları müdürlerine uygulanan baskıları da eleştirdi ve halkın merkez bankasına ve diğer bankalara yönelik güvenini korumanın önemine vurgu yaptı.
Ruhani’nin bu savunusu, finans ve yatırım kuruluşlarının iflasının sonucunda servetlerini kaybeden yatırımcıların birçok İran şehrinde gösteriler düzenlediği bir vakitte geldi. Gösterilerin en sonuncusu önceki gün İran Meclis yerleşkesinin önünde gerçekleşti ve onlarca kişi Meclis Başkanı Ali Laricani’nin ölmesi için slogan attı.
Hükümet ve merkez bankası, geçtiğimiz Eylül ayında faiz oranlarının düşürülmesi kararından sonra geçen ay bu karardan dönmekle suçlanıyor. İran merkez bankası ayrıca dolar fiyatının yükselmesi ile birlikte fiyatların yükselmesinden ve bütçe açığından da sorumlu tutulurken Ruhani hükümeti bu suçlamayı reddediyor.
Ruhani dün İran bankalarının zayıflığını inkâr etmedi ancak bununla birlikte bankaların ‘ekonomik kalkınmaya ve yatırım fırsatları yaratılmasına katkı sağlayan büyük işler başardığını’ da öne sürdü. Ruhani ayrıca hükümetinin kara para aklamaya ve mali şeffaflığa yönelik mücadele yürüten uluslararası FATF kuruluşu ile işbirliği yürütme politikasını da savundu. Konuşmasının devamında hükümetinin uygulamalarının kanserli bezeleri ortadan kaldırdığını ve küresel finans kuruluşları ile olan işbirliği ve ilişkileri artırmaya katkı sağladığını ifade etti. İran bankalarının modernleşmeye ve uluslararası kuruluşlarının güvenini kazanmak için şeffaflığını artırmaya ihtiyaç duyduğunun da altını çizdi.
Ruhani’nin açıklamalarının bir saatten az bir sürede resmi internet sitesinde yayınlanmasının ardından Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Konseyi Sözcüsü Hüseyin Nakvi Hüseyni, “Ruhani’nin pozisyonu eleştirmenleri karalamasına izin vermez” sözleri ile karşılık verdi.
Hüseyni, meclis oturumunda Ruhani’ye sözlü uyarıda bulundu ve Fars haber ajansının aktardığına göre “Başkanlığının üzerinden 5 yıl geçmesine rağmen Tahran bölgesinin şehirlerini ziyaret etmedi” ifadelerini kullandı.
Hüseyni, “Ruhani’nin muhaliflerine yönelttiği karalamalar bizi eleştirme yapmaktan korkar hale getirdi. Zira her seferinde eleştirenleri karalıyor. Eleştirmenleri karalamak cumhurbaşkanına yakışmaz. Yanlış politikalarının ardından hükümetin eleştirilere kulak vermesi gerekir. Bilgiye ulaşım özgürlüğü ve eleştirileri hoşgörü ile karşılama sözü veren hükümetin eleştirmenlerin sözlerini dinlemesi lazımdır.” dedi.