İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dün ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarının ilk bölümünü uygulamasına saatler kala, ABD Başkanı Donald Trump’ın ön koşulsuz görüşme teklifini reddetti. Ruhani, ABD yaptırımlarının ilk bölümünün başlamasıyla birlikte İranlılara yönelik bir konuşma yaptı. İran’da yaşanan yeni bir protesto dalgasından günler sonra konuşan Ruhani, Beyaz Saray’ın yaptırım uyguladığı için ‘pişman’ olacağını söyledi. Bununla birlikte Ruhani, Avrupa ülkelerine, pratik önlemler alarak Tahran ile ilişkilerini güçlendirmeleri çağırısında bulundu.
ABD Başkanı Trump’ın görüşme teklifini ‘psikolojik savaş’ olarak nitelendiren Cumhurbaşkanı Ruhani, resmi devlet televizyonuna verdiği ve canlı yayınlanan mülakatta, “Müzakerelerde bulunmayı isteyenler, uluslararası sözleşmelere sadık kalmalı ve saygı göstermeli” ifadelerini kullandı. Bu şekildeki müzakere teklifini ‘gizli Amerikan bıçağı’ olarak nitelendiren Ruhani, ABD yönetiminin yaptırımlar aracılığıyla Tahran’a baskı uyguladığını belirtti.
“Washington’un güvenilir bir taraf olduğunu kanıtlaması gerekir”
Dünya çapında ekonomik tecrite maruz kaldığını iddia ettiği ABD’nin İran’a yaptırım uyguladığı için pişman olacağını söyleyen Cumhurbaşkanı Ruhani, “ABD bu yaptırımları, İranlı çocuklara, hastalara ve İran halkına uyguluyor” şeklinde konuştu. Her zaman diplomasiden ve konuşmaktan yana olduklarını söyleyen Ruhani, ancak bunun için en başta Washington’un güvenilir bir taraf olduğunu kanıtlaması gerektiğini ifade etti. İran Cumhurbaşkanı, “Eğer bir düşmanınız varsa ve onu bıçaklıyorsanız, bunu yaparken de onunla konuşmak istediğinizi söylüyorsanız, burada yapılacak ilk şey bıçağı yerinden çıkarmaktır” dedi.
“Güvenilir olduklarına nasıl inanalım” diye soran Ruhani, bunun için ABD’nin 2015 yılında İran ile büyük güçler arasında imzalanan nükleer anlaşmaya geri dönmesi gerektiğinin altını çizdi.
Eylül 2017’de Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yapılan ve nükleer anlaşmaya katılan P5 + 1 ülkelerinin katılımıyla gerçekleşen toplantının oturum aralarında İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ve ABD eski Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın doğrudan müzakerelerde bulunduğuna değinen Ruhani Trump’ın görüşme teklifinin önemini azaltmaya çalıştı.
Bununla birlikte ABD’li üst düzey yetkililerin doğrudan İran kamuoyunu etkilemeleri konusunda duyduğu rahatsızlığı dile getiren İran Cumhurbaşkanı, ABD Başkanı Trump’ın ön koşulsuz görüşme teklifinin, gelecek seçimlerde ABD kamuoyunu etkilemek ve İran’da karışıklık çıkarmaya yönelik bir ‘psikolojik savaş’ olduğunu ifade etti. Öte yandan Ruhani, ABD’nin İran’daki müdahalelerini telafi etmek istemesi durumunda herhangi bir şart öne sürmeyeceklerini belirtti.
“Avrupa her zaman ABD’nin müttefiki olmuştur”
Avrupa ülkelerini nükleer anlaşmanın uygulanması konusunda pratik adımlar atmaya çağıran Ruhani, eylül ayında iki taraf arasında müzakerelere başlanacağına işaret etti. ABD’nin petrol yaptırımlarına karşı durma ve bankacılık ilişkilerinin sürdürme konusunda Avrupa ülkeleri ve Çin’in İran’a söz verdiğini açıklayan Ruhani, “Avrupa her zaman ABD’nin müttefiki olmuştur. Ancak İran’a yönelik yaptırımlara karşı çıkıyor. Bugün yalnız değiliz” ifadelerini kullandı.
“Çin ve Rusya ile çıkarlarımız Avrupa ile kıyaslanamaz”
Ülkesinin dış politikasını savunan ve bu politikanın ulusal çıkarlara dayandığının altını çizen İran Cumhurbaşkanı, Avrupalıları Tahran’la ilişkilerini güçlendirmeye çağırırken, “Çin ve Rusya ile çıkarlarımız Avrupa ile kıyaslanamaz. Çin, nükleer enerji alanında bizimle işbirliği yapıyor ve bizim en büyük ticaret ortağımız. Pekin ve Moskova İran ile işbirliği sözleşmelerini sürdürmeye söz verdi” şeklinde konuştu.
Zarifi: ABD, İran halkını öfkelendiriyor
Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Zarif, ABD’nin yaptırımlarının başladığını duyurdu. Trump yönetiminin İran’a karşı saldırı politikası yürüttüğünü belirten Zarif, ABD’yi İran halkını öfkelendirmekle suçlayarak, Tahran’ın durumunun iyi olduğunu ifade etti. İran Dışişleri Bakanı, ABD ve müttefiklerinin İran’ı yok etmeye ve İran’ın tutumlarının Amerikan baskısı altında değiştirmeye kararlı olduklarını sözlerine ekledi. İran Gazeteciler Günü vesilesiyle yaptığı bir konuşmada İran halkına hitap eden Zarif, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun İran kamuoyunu etkilemeye yönelik çalışmalarına üstü kapalı yanıt vererek, ‘ABD yaptırımlarının, İran halkını hedef aldığını’ kaydetti.
Ülkedeki büyük şehirlerde aralıklarla süren protestolara rağmen Dışişleri Bakanı Zarif, İran’ın ‘öncekinden daha iyi’ olduğunu iddia etti. Zarif, “Ülkede bir kaos ortamı yaratılmasına izin vermemeliyiz. Geçmişte zorlu koşullardan geçtik ve mevcut koşullar geçmiştekinden çok daha iyi” dedi.
“Neden havacılık sektörüne yaptırım uyguluyorsunuz?”
Ancak, ABD’nin yaptırımlarının yeniden başlamasının göz ardı edilemeyeceğini vurgulayan İran Dışişleri Bakanı, “Madem İran halkına ulaşmayı istiyorsunuz neden önce havacılık sektörüne yaptırım uyguluyorsunuz? Yaptırımlar bugün yeniden başladı. Tabii ki hiçbir şey olmadı. İranlılar onların ne yapmak istediklerini anladılar. Bütün bunlar insanları psikolojik yönden etkilemek için yapılıyor” şeklinde konuştu.
Dünya’nın doğal olarak İran’ın arkasında olduğuna işaret eden Dışişleri Bakanı, “Dünyaya değil, kendi insanlarımıza güveniyoruz” dedi. Hakların korunması, insanlara karşı sorumlulukların yerine getirilmesi ve durumların iyileştirilmesine dikkat çeken Zarif, söylediklerinin estetik bir iddia değil, ulusal bir gereklilik olduğunu vurguladı.