İl-20 model Rus uçağının Lazkiye yakınlarında Esed rejim güçlerine ait füzelerle düşürülerek 15 kişilik ekibin öldürülmesi, Suriye ve içlerinde yaşanan tablonun ne kadar karmaşık olduğunu gözler önüne seriyor. Bu, Rus Ayısı’nı Suriye tuzağına çeken derinliği ortaya koyan bir olaydır.

Suriye rejimine yandaş basın başlangıçta Suriye hava savunmasının yırtıcılığına alkış tuttu. Daha sonra bunun İsrailli F-16 uçaklarının İran veya Lübnan Hizbullahı’nın da aralarında yer aldığı İranlı ağlara hizmet veren Esed hedeflerine yönelik bir saldırısı olduğu ortaya çıktı. İsrail daha önce böyle bir durumun kendisine yönelik savaşın kırmızı çizgilerini oluşturduğunu açıkça belirtmişti.

Rusya’nın Rus savaş uçağının düşmesi veya düşürülmesine yönelik yorumu oldukça ilginç ve krizin kaynağını belirlemekten bir kaçış gibi duruyor. Nitekim Rus Savunma Bakanlığı, Suriye sahillerinde kaybolan Rus askeri uçağının ve içerisindeki 15 Rus askerinin Suriye füzeleri tarafından yanlışlıkla düşürüldüğünü söyledi. Rusya’nın açıklamasında bunun İsrail savaş uçakları tarafından bölgede estirilen ‘kışkırtıcı ve saldırgan eylemler’ sebebiyle gerçekleştiğinin de altı çizildi!

Bu konuda asıl bilgi sahibi olan hala Rusya! Zira İsrailli savaş uçakları, Rus uçağını Suriye hava savunma sisteminin yörüngesine yerleştirdi ve böylece Moskova, İsrail’in Suriye hedeflerine yönelik saldırılarından gerçekleşmesinden çok kısa bir süre önce haberdar olabildi.

İsrail, Rusya’nın bu suçlamasını reddederek olayın tüm sorumluluğunu Suriye Hükümeti ile Suriye savunma güçlerine yükledi.

Gülünç olan Esed rejiminin hava savunmasının Rusya’nın devamlı gelen cömert desteğiyle gelişmiş olmasıdır. İngiliz The Guardian gazetesinin eski tarihli bir haberine göre Rus ordusu, Suriye hava savunma sistemini yeniden inşa etmek için 18 ay harcadı.

İran’ın doğrudan veya Lübnan Hizbullah’ı ile Iraklı ve Afgan çeteler gibi yabancı İran milisleri yoluyla gösterdiği askeri varlık, karşı çıkılan bir durumdur. Ayrıca İsrail’in emniyet anlayışına göre söz konusu varlık doğrudan askeri bir eylem olup İsrailli savaş uçakları ve füzeler tarafından düzenli olarak hedefe alınmaktadır. Diğer yandan Suriye rejimini koruyan güçler olarak Rusya-İran ikilisi, yerde ve gökte Suriye’ye saldırıyor. Sonra da Sayın Başkan Esed’den özür dileniyor. Moskova bu ikilemden nasıl çıkacak?
İşin aslı Rus uçağının Beşşar’a bağlı (aslında Rusya’dan alınan!) füzelerle düşürülmesi. Bu, dizginlenemez Ruslara yönelik bir uyarı zilidir. Yani Suriye sahnesinin tek efendisi olmadığı kendilerine hatırlatılıyor.

Söz konusu İran varlığının Suriye coğrafyasına nasıl bir zehir saçtığı da ortaya çıktı. Amerikan Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Rus uçağının düşürülmesine yönelik yaptığı açıklamada oldukça doğru olan şu sözleri sarf etti:
“Bu olay bize bölgedeki iç çekişmelere yönelik kalıcı, barışçıl ve siyasi çözümler bulmamız, İran’ın Suriye üzerinden tehlikeli silahlar nakil ederek ortaya koyduğu kışkırtıcı eylemlerinin acil olarak durdurulması gerektiğini hatırlatıyor.”

Haberdeki acımasız söylemleri bir kenara bırakalım… Rusya’nın cevabı bana oyuncu Adil İmam’ın ‘Şahid Maşfiş Hace’ adlı oyunundaki bir cümlesini hatırlattı. İmam orada Ahmed Abdüsselam’a çavuşun kendisine yönelik saldırısını şikâyet ederken “Beni darp etti” diyordu…