Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura, Rusya tarafı ile Soçi’de düzenlenen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin sonuç metni hakkında uzlaşıya vardı. Şarku’l Avsat’ın ulaştığı Soçi Kongresi Sonuç Bildirgesi Taslağı’na göre, Moskova, BM’nin Suriye’deki yeni Anayasayı oluşturacak komitenin ve bu komitenin çalışma mekanizmaları, üyeleri ve ilkelerinin belirlenmesinin De Mistura’ya bırakılması ve bu çalışmaların Cenevre’de BM öncülüğünde yürütülen siyasi süreç çerçevesinde belirlenmesi şartını kabul ediyor. Şam’da gerçekleştirilen genişletilmiş toplantıda, Soçi Kongresi’nin kırmızı çizgileri belirlenirken, Esed rejimi yeni Anayasa hazırlanması yerine mevcut Anayasa’nın düzenlenmesi konusunda ısrarlı davranıyor.
Aralarında ABD, Fransa ve İngiltere’nin bulunduğu bazı batı ülkeleri, kongrede düşük seviyeli katılımla gözlemcilik yapmakla yetinirken, Rusya’nın İran ve Türkiye ile anlaşmaya varması halinde bugün sonuç bildirgesinin yayınlanması bekleniyor.
Batılı bir yetkilinin, dün, Şarku’l Avsat’a verdiği bilgilere göre, Suriye Dışişleri Bakanı Velid el-Muallim’in Soçi’ye hareket etmeden önce, Şam’daki Opera binasında güvenlik yetkilileriyle birlikte yüzlerce davetliyle bir araya geldiğini bildirdi. Muallim ve güvenlik yetkilileri, toplantıda, kongrede belirlenecek komiteler hakkında bilgi verdi.
Yetkilinin bildirdiğine göre, yetkililerden biri, toplantıda yaptığı bilgilendirme konuşmasında, Anayasa Komitesi’nin aralarında rejimin Cenevre Müzakere Heyeti Üyesi Ahmet el-Kazbari, Şeyh Ahmet Akkam ve Moskova Platformu Başkanı Kadri Cemil’in de bulunduğu 25 üyeden oluşacağını söyledi.
Kırmızı çizgiler
Şam’da düzenlenen bir başka toplantıda ise Muallim ve diğer yetkililer, Soçi Kongresi davetlilerine kırmızı çizgilerini hatırlatarak, gerekli talimatları verdi. Ayrıca Şarku’l Avsat tarafından yayınlanan sonuç bildirgesi metnindeki bazı maddelere itiraz ettiğini sözlerine ekledi.
Muallim’in talimatları arasında, Soçi’de yeni Anayasa için müzakereye girişilmeyeceği ve 2012 yılında Parlamento tarafından hazırlanan mevcut Anayasa’da ısrar edileceği de yer aldı. Anayasa konusu, Suriye krizine çözüm arayan ülkeler arasında da tartışmalara sebep oluyor. BM, Rusya ve bazı batılı ülkeler, Cenevre’de ilan edilen 2254 sayılı uluslararası karar çerçevesinde yeni bir Anayasa yapılması gerektiğini söylüyor. Şam’daki toplantıya katılan Muallim ve diğer yetkililer, Soçi davetlilerine, Soçi Kongresi’nin sonuç bildirgesinin, “Anayasal otorite kontrolünde ordu ve güvenlik teşkilatı kurulması” maddesinin gereği olan Ordu ve güvenlik birimleri tartışmalarına da girmemeleri yönünde uyardı. Toplantıda, Soçi Kongresi’nde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in akıbetinin konuşulamayacağı ve bu kararı Suriye halkının vereceği yönünde kesin bir tavır belirlendi.
Washington, Paris ve Londra yönetimleri, Soçi’ye düşük seviyede diplomatlar göndermeyi kararlaştırırken, De Mistura, kongre sonuç bildirgesinin son şekline dair Rusya tarafıyla müzakerelere girmeyi başardı. Müzakereler, De Mistura’nın konuya ortak olmasıyla sonuçlandı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile uzlaşıya varan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Suriye Yüksek Müzakere Kurulu’nun (YMK), Soçi Kongresi’ni boykot etmesine rağmen De Mistura’yı kongreye katılması için görevlendirdi.
De Mistura’nın girişimleri
BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura, Rusya tarafı ile Soçi Kongresi’nin sonuç bildirgesi hakkında müzakerelerde bulunarak, kongrede Anayasa konusuna dair yalnızca ilkesel bir tavır belirlenmesi hususunda Rus tarafını ikna etti.
Ayrıca De Mistura, yeni Anayasa’yı hazırlayacak komitenin üye sayısı, yapısı, çalışma mekanizmaları ve siyasi dengelerinin BM tarafından belirlenmesi konusunda uzlaşıya ulaştı.
Yetkililere göre, Soçi Kongresi’nin ikinci aşamasında dikkatler üç konuya yoğunlaşacak. Bu konulardan ilki, 3 garantör ülke olan Rusya, İran ve Türkiye’nin uzlaşması. Moskova ve Cenevre’nin üzerinde anlaştığı bildirge metninin hazırlanması olurken, ikincisi, Şam yönetimi ve Şam tarafından gönderilen temsilcilerin bildirgeye karşı tutumları, üçüncüsü ise De Mistura’nın Anayasa komitesini belirleme süresi oldu. Türkiye, Rusya ve İran’ın seçenekleri arasında Anayasa komitesi için komitede çalışacak toplam üye sayısının üç katı üye belirlenmesi ve De Mistura’nın bu üyeler arasından komiteyi oluşturması da bulunuyor.