İran, ABD Başkanı Trump’ın nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından Washington’ın Tahran’a yönelik uyguladığı yaptırımlar çerçevesinde sert açıklamalarda bulundu. Yapılan açıklamalar İran’ın Hürmüz Boğazı’nın kapatmasının zor olduğu yönünde.
Tahran yönetimi ABD’nin İran’ın petrol ihracatını durdurma çabalarını devam ettirmesi halinde Hürmüz Boğazı’ndan geçişlere yönelik tehditlerini artırdı. Ancak yapılan değerlendirmeler Hürmüz Boğazı’nı kapatmanın dört sebepten dolayı oldukça zor olduğunu ortaya koyuyor.
Şarku’l Avsat’ın ulaştığı hukuk uzmanı Abdullatif Sayyadi’ye göre söz konusu sebeplerden ilki İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmasının önünde uluslararası hukuk kuralları engeli bulunması. Zira bunun yapılması, tüm devletlerin, diğer devletlerin karasularında “geçiş hakkını” sağlayan 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin ihlali anlamına gelir.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Başkanlık İşleri Bakanlığı Ulusal Arşivi’nde çalışmalar yürüten bir öğretim görevlisine göre ikinci sebep, Hürmüz Boğazı’nı kapatmak seyir çizgileri kendi sınırları içinde olan bazı devletlerin egemenliğine saldırı anlamına gelir.
BAE Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde düzenlenen bir konferansta “Uluslararası Hukuka Göre Hürmüz Boğazı’nı Kapatma Yönündeki İran Tehdidi” başlıklı bir sunum yapan Sayyadi, Tahran’ın boğazı kapatamayacağına yönelik 3’üncü nedeni şu şekilde açıkladı:
“İran limanlarının çoğu Arap Körfezi havzasında, dışında değil. Bu sebeple İran eğer böyle bir adım atacak olursa bu kararından ilk zarar gören de kendisi olur.”
Sayyadi açıklamasının devamında Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasının İran rejimini tahrip edebileceğini belirtti.
Sayyadi 4’üncü nedeni de şöyle açıkladı:
“Körfez ülkelerinin Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda petrol ihracatı ile ilgili farklı alternatifleri bulunuyor. BAE boyunca Füceyre ile Dubai’yi birbirine bağlayan bir su kanalı oluşturabilirler. Dolayısıyla söz konusu kapatma kararından zarar görecek tek ülke İran olur.”
Sayyadi, İran’ın, denizaltılar, intihar botları, balistik füzeler veya anti-gemi füzeler göndererek Hürmüz Boğazı’na mayın döşeme politikasına başvurabileceğine atıfta bulunarak “Bütün bu senaryoların sonunda kaybeden İran olacak. Çünkü uluslararası güçleri karşısına alamaz” dedi.
Hürmüz Boğazı’nın özellikleri
Arap Körfezi bölgesinde yer alan ve dünyanın en önemli su yollarından biri olan Hürmüz Boğazı, Körfez suları ile Umman Körfezi, Arap Denizi ve Hint Okyanusu arasında bulunuyor. Boğaz, Irak, Kuveyt, Bahreyn ve Katar’ın tek deniz koridoru konumunda. En dar noktası 34 km olan Boğaz’ın genişliği 50 km. Derinliği 60 metre olan Boğaz’ın giriş ve çıkış koridorlarının genişliği de yaklaşık 10,5 km. Boğaz’dan günlük 20 ila 30 arasında petrol tankeri geçiyor. Dünya ölçeğindeki deniz yoluyla petrol taşımacılığının yaklaşık yüzde 40’ına ev sahipliği yapan Boğazdan yoğun saatlerde her 6 dakikada bir tanker geçiyor. Ayrıca Hürmüz Boğazı, Ortadoğu’nun ham petrol üreten ülkelerini Asya, Pasifik, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki büyük pazarlara bağlayan bir deniz koridoru görevi görüyor.
Kuveyt Haber Ajansı’na (KUNA) göre Kuveyt Petrol Bakanı Behit er-Reşidi, önceki gün yaptığı açıklamada ‘Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinin Hürmüz Boğazı’nın petrol ihracatına kapanması durumunda uygulamaya hazır olduğu bir plan var” ifadelerini kullandı.