Tunus’un güneyindeki Kafsa ilinde, dün, kamu sektöründeki atama sonuçlarına karşı iş fırsatları talep eden ve hala devam eden gösterilerdeki bir protestocu kendini yakarak intihar girişiminde bulundu.
Bu korkunç olay, Tunus’ta ve Arap dünyasında da türünün ilk örneği değil.
Bu yılın başında, Lübnan’da Suriyeli bir göçmen, ‘gıda yardımı alamaması nedeniyle’ kendini ateşe vererek intihar girişiminde bulundu. Ellerine ve vücuda benzin döktü. Lübnan’ın kuzeyinde bulunan Trablus’taki Birleşmiş Milletlere bağlı Göçmen Merkezi’nin önünde kendini yaktı.
Kendini yakma olgusunun, öfkeli insanların taleplerini ferdi ya da topluca ifade ettiği protestoların bir türü olarak Arap ülkelerinde artış gösterdiği açıkça ortada.
Geçen yıl, Cezayir’in kuzeyinde yer alan Buira Vilayeti’nde, sorunlarını dile getirmek için validen randevu talep eden bir grup genç bu çağrılarına cevap almayınca intihar girişiminde bulunmuştu. Cezayirli yetkililer intihar girişimini engellemişti.
İnsanların bu cesur adımları atma nedenleri değişkenlik göstermekte. Örneğin Mısır’da, geçtiğimiz yıl 17 yaşında bir genç, babasından boşanan ve Mısır’da yaşayan annesinin doğum günü partisine gelmemesi nedeniyle kendini yakarak intihar etti.
Tunus’ta, bir genç kredi talebine geç yanıt verilmesi nedeniyle Susa’da güvenilir bir kuyumcunun önünde üzerine benzin dökerek yaktı.
İntihar girişimleri 20 kat arttı
Tunus Sağlık Bakanlığı’ndaki İntiharla Mücadele Teknik Komitesi Başkanı Fatıma eş- Şerefi, kendini yakmak gibi şiddet içeren intihar girişimlerinin 2001’den beri kayda değer bir yükseliş kaydettiğini belirtti. Söz konusu vakaların devrimden bu yana neredeyse 20 kat arttığını ifade etti. Ayrıca intihar yollarının özellikle 30 yaş altı gençleri etkilediğini söyledi.
Psikolog Jean Beşir’e göre, kendini yakarak gerçekleştirilen intihar girişimleri, kişilerin öfke ve acılarını ortaya koymakta. Beşir, Şarku’l- Avsat’a yaptığı açıklamada, “Kişi çöküş ve başarısızlık hissettiğinde, çözümler hakkında düşünme ve analizde bulunma becerisi sekteye uğrar. Acısını sona erdireceğini ve gerçekliğinden kurtulacağını düşünerek intihara başvurur. Fakat kendini yakmayı tercih etmesi, başkalarına da eziyet etmek ve dünyaya çektiği acı ve ızdıraplar hakkında bir mesaj iletmek istediğini ortaya koymakta. Kimse içindeki acı dışında hissedeceği acıdan daha güçlü olmadıkça kendini yakamaz. İnsanlar kurtarılma kolaylığı ve bu eylemden kaynaklanan şok ve gürültünün güçlü olması nedeniyle kendini yakamaya başvuruyor” ifadelerini kullandı.
Beşir, bu yöntemi tercih edenlerin çoğunun, kötü bir sosyal durumdan muzdarip olduklarını ve iyi bir yaşam için temel ihtiyaçlarını karşılayamayanlar olduğunu belirtti.
Sosyolog Rania el-Murhi’nin, “Bir toplumdaki sınıfsal eşitsizliğin, ‘zenginler ve fakirler arasında yeni çatışmalar’ ortaya çıkmasına neden olacağını söyledi. Bazı kişiler durumlarının değişmediğini gördüklerinde, konumlarından ve toplumlarından intikam almaya çalışarak kendilerini ateşe vermekteler” dedi.
Murhi’ye göre, bu tür eylemler, kahramanca ve sembolik boyutları nedeniyle genellikle sivil hareketler ve halk devrimlerinde meydana gelmekte. Tunuslu sebze satıcısı Buazizi, kendini yaktıktan sonra ülkede yüksek fiyatlara ve zor ekonomik koşullara karşı devrim başladı. Murhi, kendini yakma toplumsal boyutlarıyla, sınırların yakılması ve kişiyle hırsları arasında kalan her şeyin ifade edilmesi olduğunu ve bunun içinde kişisel ve ulusal kimliğin yakılmasının da girdiğini ifade etti. Bu vakaların Arap dünyasında en tehlikeli ve yaygın olgularından birini temsil etmekte olduğunu belirtti.
Murhi, bu olguyla başa çıkmanın, ancak Arap ülkelerindeki ekonomik dokunun bu yapısal ve periyodik krizini aşmak için birlikte eğitim müfredatının ve ekonomik kalkınmanın yeniden değerlendirilmesiyle mümkün olacağını düşünüyor.
İstatistikler ve bilinçlendirme programlarının olmamasının nedeniyle Murhi, intihar olgusunu genel olarak azaltmak için ücretsiz psikolojik danışma hizmeti sağlamayı amaçlayan dernekler kurma ve sivil kampanyalar oluşturma çağrısında bulundu.