Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Gassan Selame, Libya halkının askeri macera ve siyasi manevralardan hoşnutsuzluğunu dile getirdi. Selame, 2019 yılının ilk haftalarında Libyalıların daha geniş bir katılımla bir araya gelmesi için ulusal bir konferans düzenleme ve genel seçimleri önümüzdeki baharda gerçekleştirme çağrısı yaptı.

BM Güvenlik Konseyi’ni Trablus’tan video konferans yoluyla Libya’daki son gelişmelere ilişkin bilgilendiren Selame, “Bu ulusal konferans, Libya halkı için bir platform olacak ve siyasi süreçte ilerleme kaydetmek, açık bir takvimle şu anki çıkmaza temiz bir yol bulmak için gerekli adımlar atmayı sağlayacaktır” dedi. Gassan Selame, seçim sürecinin de 2019 yılı başında düzenlenecek ulusal konferans sonrası ilkbahar döneminde yapılması gerektiğini vurguladı.

Libya’daki güvenlik, ekonomik ve siyasi duruma da değinen Selame, Trablus’ta yeni güvenlik düzenlemeleri komitesinin, başkent için Başkanlık Konseyi tarafından kabul edilen kapsamlı bir güvenlik planı hazırladığını belirtti. Gassan Selame açıklamasının devamında şunları söyledi:

“Ateşkesi güçlendiren bu güvenlik planı halihazırda uygulamaya koyuldu. Bu bağlamda silahlı gruplar, ana kuruluşlardan çekilecek ve yedek güçler şehir etrafına dağıtılacak. Başkente yönelik planın başarısı kritik öneme sahip. Ancak sadece hükümet kurumlarının çoğunu içermesinden dolayı değil. Trablus’ta elde edilen şey, ülkedeki diğer şehirlerde tekrarlanan bir model olabilir.”

BM Temsilcisi, Libya’nın ilk 6 aydaki gelirinin 13 milyar doları aştığını ancak yoksulluğun halen artarak devam ettiğini söyledi. Durumu normale döndürmek ve elde edilen kazanımlara ilişkin herhangi bir sorunun yaşanmasını engellemek için daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiğini vurgulayan Selame “Doğrudan nakit transferleri için yakıt desteğinin aşamalı olarak kaldırılması yoksul hanelerin gelirlerini artırır. Aynı zamanda da milyarlarca dinarın kaçakçıların ellerine geçmesini önler” ifadelerini kullandı.

Gassan Selame ayrıca ülkedeki korkunç cezaevi koşullarına da değindi. BM Temsilcisi, cezaevlerinde bulunan binlerce mahkumun dosyalarını yeniden incelenmesi kararına rağmen, şu ana kadar yalnızca 255 mahkumun serbest bırakıldığını söyledi.

Selame, seçimler hakkında ise Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi’nin bu sorunu mücadele edilmesi gereken bir tehdit olarak nitelendirdiğini belirtti. Seçimlerin, halk açısından meşruiyetini kaybeden felçli yetkililerden kurtulmak için bir araç olduğunu belirten Gassan Selame, “Misyon, gerçek bir uzlaşı sağlamak amacıyla tüm meclis üyeleriyle temaslarını sürdürüyor” dedi.

İngiltere’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilciliği Siyasi Koordinatörü Stephen Hickey de ülkesinin Özel Temsilci’nin talimatlarına destek verdiğini söyledi. Hickey “Ulusal konferansın başarılı olması için kadınların tam katılımıyla Libya’da kapsamlı bir çeşitlilik temsilinin sağlanması önemlidir” dedi. Siyasi Koordinatör, Trablus’taki ateşkesin, ülkenin her yerine yayılması gerektiğini vurguladı.

Kuveyt BM Daimi Temsilcisi Mansur el-Uteybi, silahlı grup meselesinin sorunsuz bir geçiş yaşanması için çözülmesinin öneme değindi. Libya’daki askeri kuruluşların birleştirilmesi ve güvenlik hizmetlerinin etkinleştirilmesi çağrısı yapan el-Uteybi, Trablus’u güvence altına alacak güvenlik planının uygulanmasının hızlandırılması gerektiğini vurguladı. Mansur el-Uteybi, Palermo konferansının, Libya’daki yaşam koşullarını iyileştirmeye ve vatandaşların güvenliğini sağlamaya katkıda bulunmak için somut sonuçlar ortaya koyduğuna dikkat çekti. Kuveyt’in BM Temsilcisi ayrıca Libya’nın güneyine nüfuz etmek için güvenlik ve siyasi boşluktan yararlanan terör odaklarının büyümesinin durdurulması için daha fazla çalışılması gerektiğini kaydetti.

Diğer taraftan Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi François Delattre, Libya’daki güvenlik durumunun bozulmasına dair endişelerini dile getirdi. Ülkesinin, Libya silahlı kuvvetlerinin “bir öncelik olarak sivil otorite altında birleşmesini” desteklediğini belirten Delattre, özellikle suç faaliyetleri aracılığıyla Libya’nın istikrarını tehdit edenlere yaptırım uygulanacağını söyledi. Fransız Temsilci, “Gelecek hafta Palermo’da yapılacak konferans, meseleye ilişkin tüm çıkar sahiplerinin katılımı konusunda bir fırsat olacaktır” ifadelerini kullandı.

ABD’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Cohen de “Konsey, Libya istikrarının karşılaştığı ciddi zorlukların üstesinden gelmek ve çıkar elde etmek isteyenlerle mücadele etmek için çoğu zaman tek bir ses olamadı” eleştirisinde bulundu. ABD’nin Libya’daki siyasi ilerlemeye destek verdiğini belirten Cohen, Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne de (UMH) petrol kaynaklarının şeffaflığını ve adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak için ekonomik reformların uygulanmasını hızlandırma çağrısı yaptı.

Rusya BM Daimi Temsilci Yardımcısı Vladimir Safronkov da güvenlik durumunun bozulmasından dolayı duyulan endişeyi dile getirdi. 2011 yılında ülkenin tanık olduğu müdahalelerin sonucuna dikkati çeken Safronkov “BM, Libya’ya karşılaştığı tüm zorlukların üstesinden gelme konusunda tek başına yardım edemez” dedi. Rus Temsilci, tüm çabaların BM tarafından koordine edilmesi gerektiğini söylerken “Yaptırımlar dikkatle ele alınmalı. Çünkü bazı durumlarda fayda sağlayabilir. Ancak diğer durumlar ulusal adalet yoluyla ele alınmalı” diye konuştu.

Libya’daki toplantılar sonrasında BM’nin görevlendirdiği bir grup tarafından hazırlanan rapor ise Libyalıların, ‘ezici bir biçimde toplumun tüm bileşenlerini temsil eden ve kaynakları adil bir şekilde dağıtan ulusal hükümet kurmak istediğini’ ortaya koydu.

Sivil toplum örgütü İnsani Diyalog Merkezi’nin raporda şu ifadelere yer verildi:

“2011 yılında Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana Libya’daki iki hükümet, silahlı gruplar, kabileler ve rakip bölgeler arasındaki çatışmalar Libya halkı arasında büyük bir memnuniyetsizliğe neden oldu. İstişare sürecine katılan tarafların büyük bir bölümü ise Libyalıların ‘kendilerini temsil eden ve çıkarlarını savunan bir hükümetten mahrum olduklarına inandığını’ söylüyor.”