Wikie, 16 yaşında dişi bir katil balina. Şuan Fransa’daki hayvanat bahçelerinden birinde yaşıyor. İnsanları taklit ederek ‘Merhaba’ ve ‘Güle Güle’ gibi birkaç kelime söyleyebiliyor ve üçe kadar sayabiliyor. Wikie böyle konuşmayı, hava solumak için su yüzüne çıktığında duyduğu park çalışanlarından bakıcısının seslerini taklit ederek öğrendi.

Wikie, papağanların çıkardığı sesler, keskin bir ıslık ya da coşkulu bir maçtaki insanların sesleri gibi sesler çıkarıyor.

İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, araştırmacılar balinanın iletişim becerileri testine değinmeseler de araştırmayı yöneten bilim adamı, Wikie’nin bir gün kolayca temel konularda konuşabileceğini düşünüyor.

Araştırma katil balinayla insanları eşit şartlara sokuyor

İspanya’daki Madrid Complutense Üniversitesi’nden bilim adamı Jose F. Zamorano Abramson, “Evet, bu hayal edilebilir ve olabilir. Elimizde daha önce bunun gibi şeylerin olduğuna dair örnekler var. Daha önce ünlü gri papağan ve bazı yunuslarla Amerikan işaret dili aracılığıyla iletişim kurulmuştu. Bu canlılar, “bana şunu getir” veya “şunu şuraya koy” gibi sözlere karşılık verdiler. İngiliz bilim dergisi, Proceedings of Royal Society B’de yayınlanan araştırma, katil balinayı insanlarla eşit şartlar altına sokuyor.

Kuşların başkalarını taklit etmesi kolay olsa da, böyle bir becerinin memelilerde görülme şansı son derece azdır. Bu kategoride, insanlar dışında bunu yapabilen hiçbir canlı organizma yoktur.

İlk gösterge, ‘orka’ yani katil balinaların diğer hayvanları taklit edebilme yeteneğiydi. Bu balinaların, denizaslanı gibi havlayabildiğini veya yunus balıkları gibi yüksek tonda ıslık çalabildiklerini ortaya koyan çalışmalar yapıldı. Bununla birlikte balina Wikie’nin, memeli canlılar arasında kelimeleri insanlar gibi telaffuz edebilen ilk tür olduğuna inanılıyor.

Balinalar nasıl iletişim kurar?

Balinaların yüzlerce kilometre uzakta olsalar bile, birbiriyle bağlantılı kurmak için karmaşık sinyaller gönderdiği ve bir şekilde şarkı söyledikleri bilinmektedir.
Yakın ilişkileri olan veya birlikte yaşayan balinalar, benzer çığlık sesleri çıkarırlar. Bu durum, bilimsel olarak ‘lehçe’ olarak bilinen ve ait olunan gruptaki farklı ses özelliklerine sahip olmalarından kaynaklanıyor.

Balinaların kendi aralarında gönderdiği sinyalleri, yollarını bulmak, çevrede avlanılacak cisimleri belirlemek ve aralarındaki sosyal iletişim için kullandıklarına inanılıyor.

Yavru balinalar annelerini taklit eder

Aynı gruba mensup balinalar, ‘lehçeler’ adı verilen benzer seslere sahiptirler. Tekrar eden farklı çağrılardan oluşur. Yenidoğan balinalar, annelerinin çağrılarını taklit eder.

Balinaların, anneleri ve aynı topluluğun diğer üyeleri ile doğrudan temas kurarak kendi lehçelerini öğrendiği düşünülmektedir. Norveç ve İzlanda civarında yaşayan, ringa balığı ile beslenen balinaların da, avlanma ve ulaşım için ortak sesler kullandıklarına inanılıyor.

Peki balinalar insanlarla konuşabilir mi?

Araştırmacılar, bir zamanlar sadece papağanlar, yunuslar, filler ve fokların insan seslerini taklit edebileceğine inanıyorlardı. Ancak balinaların bu sesleri çıkarabilmesi, doğrudan kopyalama veya taklit yoluyla sesler öğrenebilme yeteneklerinin olduğu gerçeğini yansıtıyor. Bu da, bilim insanlarının, balinaların vahşi hayatlarıyla ilgili çok şeyi keşfetmelerine yardımcı oluyor. Bununla birlikte balina Wikie’nin ‘Merhaba’ demesi onun için hiçbir şey ifade etmiyor.

Çıkarttığı bu sesin kendisi için hiçbir manası yok ve insanlara ‘konuşuyor’ anlamına da gelmiyor. Bu kelime sadece balinaların ses haznesindeki içeriği olmayan doğal bir ses.