Afganistan’da yüzlerce seçim merkezindeki oy kullanma süreci, özellikle onlarca saldırıyla birlikte yanlış yönetime dair eleştiriler ve güvenilir sonuçlara yönelik umutların sarsılması çerçevesinde ikinci bir gün daha uzatıldı.

Seçmenler, Taliban’ın geçtiğimiz cumartesi günü oy kullanılmayan 20’den fazla vilayette seçim merkezlerini hedef alma tehdidine meydan okudu. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre, geçtiğimiz cumartesi günü başlayan şiddet eylemleri sonucunda siviller ve güvenlik güçleri arasındaki öldürülme ve yaralanma vakaları, 300’e ulaştı. Bu rakam, İçişleri Bakanlığı tarafından belirtilen oranın ise yaklaşık 4 katı.

Öte yandan bazı seçim merkezleri, dün (21 Ekim) biyometrik kimlik doğrulama sisteminin kullanılmasında bazı sorunlarla karşılaştı. Afganistan Seçim Şikayet Komisyonu sözcüsü Ali Rıza Ruhani’nin belirttiğine göre, seçim listeleri tam olarak mevcut değil veya eksik. Aynı şekilde dün karşılaşılan sorunların hala devam ettiğini söyleyen Ruhani, bazı seçim merkezlerinin geç açıldığını ve seçim kartlarının eksik olduğunu belirtti.

Aktarılana göre güvenlik nedeniyle 148 seçim merkezi de açılmadı. Taliban’ın 2001 yılında devrilmesinden bu yana üçüncü yasama seçimlerinin Bağımsız Seçim Komisyonu tarafından yanlış yönetilmesi, gelecek Nisan ayında yapılması kararlaştırılan başkanlık seçimleri umutlarını da baltalamış oldu.

Afganistan Analistler Şebekesi Merkezi Direktörü Thomas Ratig, AFP’ye yaptığı açıklamada, başkanlık seçimlerine atıfta bulunarak, “Bu durum, gelecek yıl için iyi şeyler müjdelemiyor” dedi. Ratig, “Bağımsız Seçim Komisyonu, adil ve şeffaf seçimler yapma konusundaki yetersizliğini açıkça gösterdi. Komisyon, aldatıcı rakamlar yayınladı” ifadelerini kullandı.

Seçim hazırlıklarını aylardır takip eden batılı bir yetkili de Bağımsız Seçim Komisyonu’na tamamen bir güven kaybı yaşandığını vurguladı.

Komisyon tarafından yayınlanan ön rakamlar, onlarca kişinin ölmesine neden olan saldırılara rağmen, geçtiğimiz cumartesi ve pazar günleri yaklaşık 4 milyon insanın oy kullandığını ortaya koydu. Aynı şekilde oy kullanma merkezlerinin açılması için uzun bir süre beklendiği belirtildi. Diğer taraftan, bir polis memuruna suikast düzenlenmesinin ardından Kandahar vilayetinde gerçekleştirilecek seçimler 27 Ekim’e ertelendi.

Afganistan yasama seçimleri için yaklaşık 9 milyon seçmen kayıtlı. Ancak çok sayıda seçmen, kayıt sürecinin büyük bir bölümünün sonuçları manipüle etmek üzere sahte kimlik belgeleriyle gerçekleştirildiğine inanıyor.

Öte yandan 21 Ekim’de seçim merkezlerinin kapatılmasının ardından Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Taliban’a “demokrasi yolunun halkın tercihi” olduğu çağrısında bulundu.

Taliban’ın seçimler için aday olan 2 bin 500’den fazla kişinin geri adım atması çerçevesinde uyarılarda bulunmasının ardından katılım oranında düşüş yaşanması bekleniyordu.

Taliban hareketi, unsurlarının seçimlerin ertelenmesi amacıyla cumartesi ve pazar günleri 407 askeri operasyon gerçekleştirdiğini açıkladı. Afganistan’ın güneyindeki Taliban sözcüsü Kari Yusuf Ahmedi, Taliban tarafından gerçekleştirilen saldırıların, Afgan güçleri arasında can ve mal kayıplarına yol açtığını ve saldırılarda çok sayıda merkez ve askeri aracın tahrip olduğunu belirtti.

Yusuf Ahmedi tarafından yapılan yazılı açıklamada, Afganistan’ın farklı vilayetlerinde yüzlerce oy kullanma merkezinin saldırılar dolayısıyla kapatıldığı ve birçok kitlenin Taliban’ın parlamento seçimlerini boykot etme çağrılarına cevap verdiği belirtildi. Açıklamada, Taliban unsurlarının tüm bölgelerde seçimleri engellediğine dikkat çekildi. Açıklamada ayrıca, Afganistan hükümetinin seçim sürecinin başarısına dair ifadelerinin yanıltıcı olduğu ve seçim kampanyalarının ABD’nin Afganistan işgali çerçevesinde demokratik bir hükümet kurulması için ABD güçleri tarafından finanse edildiği aktarıldı.

Taliban hareketi tarafından yapılan bir başka yazılı açıklamaya göre, ülkenin güneyindeki Helmend Vilayeti halkı, seçimleri tamamen boykot etti ve vilayette, herhangi bir oy kaydedilmedi. Açıklamada, Afgan güçlerinin Afganistan’ın kuzeyindeki Faryab Vilayeti’nde bulunan Devletabad’ın Çar Şingi bölgesinde önemli bir askeri üsten çekildiğini belirtti.

Açıklamada ayrıca, Taliban unsurlarının hükümet güçleriyle yaşanan şiddetli çatışmalardan sonra İdzi bölgesindeki bir kontrol noktasını ele geçirdiği ve çatışmalarda onlarca Afgan gücünün öldürüldüğü duyuruldu.

Öte yandan Afgan güçleri, 21 Ekim’de Aşin kasabasındaki Mamand Dara bölgesinde bir mayının patlaması sonucunda Nangarhar Vilayeti’nden kadın ve çocuklar da dahil bir aileden 11 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. Afgan ordusuna yakın Hama Press haber ajansının güvenlik güçlerinden aktardığına göre patlama, Taliban veya DEAŞ örgütü tarafından döşenen mayından kaynaklanmış olabilir.

Afganistan Hükümeti’nin Birleşmiş Milletler (BM) misyonu aracılığıyla yayınladığı bir raporda ise, yeni yılın başlangıcı ve geçtiğimiz eylül ayı sonu arasında sivil ölümlerde keskin bir artış yaşandığı aktarıldı. Rapora göre, sivillerin çoğu ülkenin farklı bölgelerine döşenen mayınların patlaması dolayısıyla yaşamını yitirdi.

Diğer taraftan yetkililer, geçtiğimiz cumartesi günü seçim merkezlerinin tanık olduğu kaosa da değinirken, oyların doğru bir şekilde sayılması gerektiğini vurguladı.

Aylar önce kayıt olan birçok seçmenin isminin bulunamadığını söyleyen yetkililer, bazı seçim merkezlerinin de Taliban tarafından ele geçirildiğini ve oylamanın engellendiğini ifade etti. Afganistan’daki Seçim Gözlem ve Şeffaflık Örgütü’ne göre, oylamanın 1 gün bile uzatılması “sürecin şeffaflığını” etkileyebilir ve dolandırıcılık yolunu açabilir.

Aynı şekilde Dışişleri Bakanlığı, yasadışı faaliyetler yürütme ve sahtekarlık yapma suçlamasıyla 44 kişi aleyhinde suç duyurusunda bulundu. Bu çerçevede sürece dair tarama operasyonları devam ederken, birçok oy sandığı da başkent Kabil’e taşındı. Afgan seçmenler ve adaylar ise sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla sürece ilişkin hayal kırıklıklarını ifade ettiler.

Bu bağlamda komisyonun Facebook sayfası üzerinden yapılan bir açıklamada, “Bağımsız Seçim Komisyonu’ndan utanç duyuyoruz. Ortada hiçbir organizasyon yok. İsmimi, kayıtlı olduğum seçim merkezinde bulamadım” denildi.

Bağımsız Seçim Komisyonu Başkanı Abdul Bedi Seyyid de sorunların zayıf yönetimden kaynaklandığını söyledi.

Söz konusu kaoslara rağmen BM’nin Afganistan Yardım Misyonu UNAMA ise seçimlerin “Afganistan’ın kendi yeteneklerine dönüş açısından büyük bir başarı” olduğunu vurguladı.