Yapılan gözlemler insanların sosyal medya sitelerine duyduğu aşkın sona erdiğine işaret ediyor. İngiliz The Guardian gazetesi tarafından geçen hafta yayınlanan yeni bir kamuoyu yoklamasına göre İngilizlerin sadece yüzde 24’ü Facebook, Twitter ve İnstagram gibi sosyal medya sitelerindeki haber ve bilgilere güvendiğini söyledi.

Anketi gerçekleştiren Edelman Güven Barometresi verileri, insanlara gazetecilik mesleğini şahsen uygulama imkânı tanıyan bir kahraman olarak görülen ve Arap Baharı’nda büyük rol oynayan sosyal paylaşım sitelerinin o ihtişamlı günlerinin sona erdiğini ortaya koydu.

Zira sosyal medya sitelerinin veri tabanları sahte haberlerle dolup taştı. Snapchat, WhatsApp ve diğer uygulamaların çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerini yanı sıra siber saldırılardan ve aşırılık propagandasının yaymasından korkulan bir kaynak haline geldi.

Anket, geleneksel medya lehine 13 puanlık bir yükselişin olduğunu ve 2012’den bu yana ilk kez yüzde 61 oranında bir artış yaşandığını gösterdi.

Oxford Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapan ve sosyal medya sitelerinde uzmanlaşmış psikolog Emmy Urubin, konuyla ilgili değerlendirmesinde, “Bugün sosyal ağ şirketleri, geleneksel medya sitelerinin başlangıçta yaşadığı deneyimleri yaşıyor. Piyasaya çıkan her yeni teknoloji ile birlikte insanlar heyecanlanıyor ve ona ilgi duyuyor. Ancak geçtiğimiz yıl itibariyle insanların sosyal medya ile ilgili yorumları değişmeye başladı” ifadelerini kullandı.

Birçok rapor, sosyal ağların çocuklar üzerindeki büyük tesirine ve psikolojileri üzerindeki depresyon ve hatta kendine zarar verme gibi olumsuz etkilerine dikkat çekiyor.
Uluslarararsı alanın en prestijli araştırma şirketlerinden Gallup tarafından geçen hafta ABD’de gerçekleştirilen bir başka benzer ankette özellikle başta Twitter ve Facebook olmak üzere sosyal paylaşım siteleri ile yayılan haberlerin çoğalmasının ardından bu sitelere yönelik güvensizliğin arttığı gözlemlendi.

Daha da önemlisi, neredeyse tüm Amerikalılar, gazetecilerin verdikleri haberleri, demokrasinin temel taşlarından biri olarak görüyor. Anketlerde doğru ve yalan haberler arasında ayrım yapılmamasının sosyal ağlara yönelik güvenin azaldığına iaret ediyor. Son yıllardaki olumsuz gelişmeler nedeniyle bu durumun normal olduğu kaydediliyor.

Gallup’un anketine katılan yaklaşık 20 bin Amerikalı, ulusal gazetelere ve TV kanallarına daha çok güvendiklerini ve sosyal paylaşım sitelerindeki haberlere daha az güvendiklerini dile getirdiler.
Washington Post gazetesi geçen hafta Gallup’un anketine dayanarak bu konuyla ilgili bir konferans düzenledi. Konferansa katılan Gallup’un Baş Editörü Frank Newport yaptığı konuşmada, Amerikalılar, basın haberlerinin demokrasinin temel taşlarından biri olduğuna inandığını, bu durumun iyimserlik adına iyi bir şey olduğu kanaatinde olduğunu belirtti. Konferanstaki bir diğer konuşmacı olan ve BBC televizyonunda sunuculuk yapan Judy Woodruff, “Amerikalılar haber denizinde yüzüyor. İronik olan ise olumlu bir gelişme olan teknolojinin gelişimi, bizi önemli ve doğru haberleri ayırt edememeye sevk etti” şeklinde konuştu.

Sosyal medya sitelerinde haberlerin çoğalmasıyla geçtiğimiz yıl sahte haber sorununun arttığına dair kanıt olarak, Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan anket, Amerikalıların büyük bir kısmının, yani yüzde 67’sinin haberleri sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla öğrendiklerini ortaya koydu.
Bu sosyal medya kaynaklarının başını çeken Facebook ABD’lilerin yüzde 45’inin haber kaynağı konumunda. Facebook’u yüzde 18’le YouTube, yüzde 11’le Twitter ve Yüzde 7 ile İnstagram izliyor.

Haber kaynağı olarak interneti kullananların oranı, bir yıl içerisinde yüzde 62’den yüzde 67’ye yükseldi. İnternetten haber alan 50 yaş ve üzeri insanların oranı geçtiğimiz yıl yüzde 45’ten yüzde 55’e yükseldi.
Çevrimiçi haberlere artan bağımlılığın başlıca sebepleri arasında elektronik ortama olan bağımlılığın artması geliyor.

Web sitelerine olan güvenin artmasıyla birlikte haber siteleri ve yaptıkları haberlere güven de artmış durumda. Bununla birlikte sahte haberler de çoğaldı.

Medyanın itibarının azaltılmasında büyük rol oynayan ABD Başkanı Donald Trump, özellikle sosyal medya haberlerine duyulan güvenin azalmasına sebep oldu. Tabii ki özellikle sosyal medya sitelerinde sahte haberlerin çoğalmasının sorumlusu Trump değil. Ancak Trump sosyal medyayı, önemli gazeteler ve televizyon kanallarını eleştirdiği kadar eleştirmiyor.

Gazeteci Indira Lakshmanan konuyla ilgili değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı:

“Bu sorunu yaratan Trump değil. Ancak medya kuruluşlarını gözden düşürmek için gazetecilere karşı duyulan güven eksikliğini kullandı. Bunu da ‘Güvenebileceğiniz tek kişi benim’ demek için yapıyor. Bu inanılmaz derecede tehlikeli bir konu. Bu sadece ABD demokrasisine yönelik bir tehdit değil, dünyanın dört bir yanındaki hükümetlere yönelik de bir tehdittir. Ne var ki dünyanın dört bir yanındaki hükümet yöneticilerinin Trump’ın izinden gittiğini görüyoruz.”

ABD Başkanı Trump’ın güçlü bir şekilde desteklediği Fox TV’de program sunan Bret Baier ise açıklamasında “Evet, Trump insanlara doğrudan hitap edebilmek için sosyal medyayı kullandı. Ancak aynı zamanda yanlış haberlerin artışı ve medyaya olan güvenin azalması konusunu da gündemde tuttu” dedi.