Hartum: Ahmed Yunus
Sudan Ulusal Parlamentosu dün Türkiye ile Sudan arasında imzalanan, güvenlik ve askeri konularda karşılıklı bilgi alışverişinde bulunma, terörizm ve organize suçlarla mücadele, teknoloji ve eğitim konusunda ortaklığa yönelik işbirliği anlaşmasını onayladı. Söz konusu onay, Sudan Konseyi Bakanlar Kurulu’nun toplantısı ile birlikte, ulusal diyalogun sonuçlarını ve tavsiyelerinin uygulanmasını tartışmak üzere düzenlenen acil durum toplantısı ile eş zamanlı olarak gerçekleşti.
Sudan ile Türkiye arasındaki işbirliği anlaşması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yıl ülkeye gerçekleştirdiği ziyarette imzalanmıştı. Kızıldeniz’de sivil ve askeri gemilerin bakımı için bir marina kurulmasını da içeren anlaşma bölgede tartışmalara neden oldu. Sudan Dışişleri Bakanlığı, Hartum’un Türkiye ile her türlü askeri işbirliği konusunda işbirliğine açık olduğunu doğruladı. Ankara, Kızıldeniz’in güvenliği ile ilgili olarak Sudan’a destek sözü verdi.
Parlamento dün akşam Ulusal Konsey Güvenlik ve Savunma Komitesi tarafından ‘Sudan Hükümeti ve Türkiye Hükümeti arasında 2017 Yılında Güvenlik İşbirliği Sözleşmesi’nin onaylanması’ için sunulan raporu onayladı.
Ulusal Konsey Güvenlik ve Savunma Komitesi Başkan Yardımcısı İbrahim Ahmed, Yasama, Adalet ve İnsan Hakları Komiteleri ile Parlamento’nun Dış İlişkiler ve Uluslararası İşbirliği Komitesi tarafından hazırlanan ortak raporun sunulması sırasında Türkiye ile Sudan’ın ekonomik ve politik alanlardaki ilişkilerinin tarihsel gelişimin sonucu olduğunu söyledi.
Ahmed, güvenlik işbirliği anlaşmasının iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlenmesini, modern teknoloji alanlarında ortak çıkarlara ulaşmayı, eğitim ve güvenlik deneyimi alışverişi, terör ve organize suçlarla mücadeleyi hedeflediğini aktardı. Sudan’ın uluslararası yükümlülükleri ve Birleşmiş Milletler (BM) anlaşması ile tutarlı olduklarını vurguladı.
Sudan resmi haber ajansı SUNA’ya göre parlamenterler Sudan Hükümeti ve Türk Hükümeti arasındaki güvenlik işbirliği anlaşmasının Sudan ile dış ilişkileri ve uluslararası işbirliğini güçlendirdiğini vurguladı.
Sudan Cumhurbaşkanı’nın Türkiye’ye, Kızıldeniz’deki Sevakin Adası’nda Türk tarihi anıtlarının yeniden inşasını ve restorasyonunu süresiz olarak devretme ayrıcalığı tanıdığını ve Ankara hükümetine Sudan sahilinde sivil ve askeri gemilerin bakımı için bir liman verdiğini açıklaması birçok ülkenin Türkiye’nin Kızıldeniz’in batı sahilindeki askeri genişlemesi konusunda endişeye kapılmasına neden oldu.
Sudan Başbakanı Bekri Hasan Salih, ‘ulusal diyalogun’ siyasal akımların ve silahlı hareketlerin ilk kez bir araya gelerek anavatanların kaderlerini ilgilendiren konularda anlaşmalarının ülkedeki en önemli olay olduğunu söyledi.
Bakanlar Konseyi, ulusal anlaşmanın hükümetini oluşturan ulusal diyalogun sonuçlarını ve başbakan adaylığını görüşmek üzere dün bir acil durum toplantısı düzenledi. Toplantıda Cumhurbaşkanı Ömer el- Beşir’in ‘yükseliş konuşması’ olarak bilinen direktifleri uygulanarak ülkeyi ilgilendirilen konular ele alındı.
Salih, ulusal ve toplumsal diyalog ve temsil edilen muhatapların odak noktalarının devlet birimlerinin reform programı olduğunu tekrarladı. Bunu, ’Sudan’ın modern tarihinde eşi görülmemiş bir politik başarı’ olarak nitelendirdi. Diyalogla ulaşılan ‘ulusal belgenin’, adaletin yapı taşı, demokrasi ve hukukun üstünlüğü olarak kabul edildiğini belirti.
Mayıs 2017’de 31 federal bakan, 40’ı aşkın devlet bakanı, bir başkan yardımcısı ve dört başkan yardımcısı oluşturulan en büyük Sudan hükümetinin kurulduğu açıklandı. Bekri Hasan Salih, eski görevini birinci başkan yardımcısı olarak sürdürürken hükümete başbakan olarak atandı.
2014’ün ocak ayında el- Beşir’in çağrısıyla 40’ın üzerinde fazla siyasal parti ve 30 silahlı hareket ulusal diyaloga katıldı. Önde gelen siyasi parti ve silahlı hareketlerin katıldığı sürece el- Mehdi başkanlığındaki Ulusal Ümmet partisi, Kuzey Sudan Halk Kurtuluş Hareketi, Adalet ve Eşitlik Hareketi, Darfur’un Kurtuluşu Hareketi katılmayı reddederek diyalogun başlamasından önce özgürlüklerin yayılması çağrısında bulundu.