Hartum/Şarku’l Avsat
Eski Başbakan Yardımcısı ve Yatırım Bakanı Mubarek el-Fadıl el-Mehdi, 19 Kasım’da Sudan parlamentosu tarafından onaylanması beklenen seçim yasasının kabul edilmemesi halinde 2020 yılında yapılması kararlaştırılan parlamento ve başkanlık seçimlerinin geniş çaplı olarak boykot edilebileceği uyarısında bulundu.
Parlamento, iktidardaki Ulusal Kongre Partisi ve kararda yer alan parlamento blokları arasında özellikle “oylama günleri sayısı” çerçevesindeki anlaşmazlıklar nedeniyle, iktidar partisi tarafından sunulan seçim yasasını geçtiğimiz perşembe günü ikinci kez ertelemişti.
Bu bağlamda el-Fadıl el-Mehdi, sosyal paylaşım sitesi Facebook’taki kişisel hesabı aracılığıyla 17 Kasım’da, yasama komitesindeki parti temsilcisi Mehdi Bakhit Hamid’in “iktidar parti tarafından olası bir sahteciliği önlemek için seçimlerde oylama sürecini bir güne sınırlandırma” ifadelerine dikkati çekti. El-Mehdi, partisinin oylama günü sayısına ilişkin herhangi bir pazarlığı reddettiğini açıklarken, iktidar partinin ‘3 gün’ üzerinde ısrarcı olduğunu vurguladı. Rakip partiler oylama ve sayım süreci hususunda, sahteciliğe yeterli zaman bulunmaması için, tek günde ısrar ederken el-Fadıl el-Mehdi, “Herhangi bir uzlaşıyı reddettik. Çünkü sorun gün sayısı değil, aksine sahteciliktir” dedi.
Rejimin tüm güvenlik, polis ve askeri kuruluşlarını çeşitli isimlerle kontrol ettiğini söyleyen el-Mehdi, süreç bir güne indirilse bile sandıkların güvenliğinin garanti edilemeyeceğini kaydetti. Eski bakan ayrıca, “Yasa, iç ve uluslararası denetimler hususunda fikir birliğine varılmazsa bu seçimleri boykot edeceğim” dedi.
Mubarek el-Fadıl el-Mehdi, seçim komisyonunun 2010 yılında oylama sürecini uzattığını ve parti temsilcilerine geceleri seçim sandıkları başında nöbet tutma izni verdiğini, ancak güvenlik birimlerinin zorla ve hile yaparak temsilcileri merkezden tahliye ettiğini vurguladı.
Öte yandan Sudan Parlamentosunun yarın (20 Kasım) oturumların onay sürecinin 2 gün art arda ertelemesine neden olan anlaşmazlıkların ortasında yeni bir seçim yasası ilan etmesi bekleniyor. Aynı şekilde parlamento başkanı, ulusal diyalog önerilerine dayalı olarak, yasaları uzlaşı yoluyla yürürlüğe koyma kararı aldı. Ancak iktidar partiden milletvekili Muhammed Mustafa el-Dau, siyasi güçlerin anlaşmazlık noktalarına bağlı kalması halinde de parti çoğunluğunun yasanın yürürlüğe koyulmasını talep edeceğini söyledi. El-Dau, “Elimizden gelen tüm çabayı sarf ettik. Uzlaşı sağlamak için pazartesi gününü bekleyeceğiz. Umuyorum ki zorunlu bir tavır takınmak zorunda kalmayız” dedi.
Parlamentodaki siyasi güçler, Halk Kongresi Partisi’nin Genel Sekreteri Ali el-Hac’ın “yabancı yasa tasarısı” olarak nitelendirdiği seçim yasası konusunda başta hazırlık ve şekillendirme süreci olmak üzere 13 ayrı noktada anlaşmazlık yaşıyor.
Hükümet partisi, oylamanın 3 gün sürmesi, belediye başkanlarının atanması, oylama için ‘sivil sicil kaydı tutulması’ ve yurt dışında çalışan Sudanlıların oy kullanmaması konusunda ısrar ediyor. Parlamentoda yer alan diğer partiler de “ulusal diyaloğa uygun olarak” oylamanın bir günde yapılması, gurbetçilerin oylamaya katılmaları, belediye başkanlarının atanması yerine seçilmesi, geleneksel seçim kayıtlarına bağlı kalınması hususunda ısrarcı olurken, sivil sicilinin seçmenlerin denetiminde kalmasını da reddediyor.
Bakanlar Konseyi, geçtiğimiz Haziran ayında 2018 Sudan seçim yasa tasarısını onayladı. Başkan, diyaloğa katılan partilerle istişare ederek seçim komisyonunu şekillendirdi. Bu süreçte ilk kez, seçmen ve seçim koltukları sayısını belirlemek için sivil siciline itimat ediliyor.
Tartışmalı tasarı, Parlamento Birinci Odası’ndaki Ulusal Meclis üyelerinin 300 olmasını, yarısının coğrafi bölgelerden seçilmesini ve yüzde 30’unun kadınlardan oluşmasını içeriyor. Aynı şekilde tasarı, ülkenin 18 ilindeki yasama meclislerinin, parlamentodaki ikinci oda olan İl Meclisi’ne 3 temsilci seçmesini kapsıyor.
Mubarak el-Fadıl el-Mehdi’nin boykot tehdidinin yanı sıra başta Komünist Parti ve Arap Baas Partisi olmak üzere sol eğilimli partileri de içeren ulusal mutabakat güçleri koalisyonu da seçim önerisine ilişkin boykot kararı aldıklarını açıkladı.