Sudan’da başta ekmek olmak üzere birçok tüketim ürününe yapılan zamlarla başlayan gösteriler ülkenin farklı bölgelerine yayıldı. Yetkili makamlar, muhalefetteki siyasi liderlere yönelik tutuklama kampanyası başlatırken, ekmek fiyatlarındaki artışa yönelik yorumları yayınladıkları sebebiyle 6 gazeteye de el koydu.
Güvenlik makamları, dağıtımları sırasında el konulan gazetelerin El-Teyyar, El-Mustakillah, El-Karar, El-Sahife, Ahbar el-Vatan ve El-Meydan olduklarını duyurdu. Sudan güvenlik güçleri, herhangi bir sebep belirtmeksizin yayınları durdurmak üzere söz konusu gazetelere el koydu, “kırmızı çizgilere” uymaya zorladı. Ancak muhalif partiler ve basın organları gazetelere el konulmasının sebebinin cuma gününden bu yana ülkenin birçok yerinde devam eden protestolar olduğunu kaydetti.
Sudan’ın başta gelen üniversitelerinden Hartum Üniversitesi öğrencileri tarafından başlatılan protestoların ardından artan halk gösterileri dün de el-Cuneyna, Damazin ve Vad Medeni bölgelerine de sıçradı. Görgü tanıkları, halkın bazı eyaletlerde yakıt sıkıntısı çektiğini ve ekmek başta olmak üzere bazı tüketim mallarındaki fiyat artışı sebebiyle sıkıntı yaşadığını aktardı.
Basında çıkan haberlerde Batı Darfur eyaleti yetkililerinin öğrencilerin başlattığı protestolar nedeniyle devlet ve özel okullarda eğitimlerin bir süre durdurulduğunu açıkladığı yer aldı.
Sudan’ın muhalif partilerinden Sudan Kongre Partisi’nin yaptığı açıklamaya göre, Ulusal Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı, Kordofan eyaletindeki parti lideri Ömer el-Dakir’i, insan kaynakları sorumlusu Celal Mustafa’yı ve partinin eski lideri İbrahim el-Şeyh’i gözaltına aldı. Parti, el-Dakir’in gözaltına alınma sebebinin Celal Mustafa’nın tutuklanması üzerine yaptığı açıklamalar olduğunu söyledi. El-Dakir yaptığı açıklamada “Baskılar ve gözaltılar, bizim bu düşüncelerimizi ifade etmemize, özgürlük, adalet ve iyi bir yaşamın bulunduğu bir vatan için kitleler arası direniş ve çalışma kültürünü yaymamıza engel olmayacak” ifadelerini kullanmıştı.
Muhalefet partisi ayrıca, ekmek ve diğer tüketim ürünlerindeki yüksek fiyat artışına yol açan ekonomik kararları da reddettiklerini açıkladı. Parti, halkı Sudan Devlet Başkanı Ömer Hasan el-Beşir’i devirmek üzere protesto gösterileri düzenlemeye çağırdı.
Diğer taraftan iktidar Ulusal Kongre Partisi’nden ayrılan Gazi Salah al-Din al-Atabani liderliğindeki Şimdi Reform Hareketi Partisi, yayınladığı bildiride, güvenlik birimleri tarafından basın ve siyaset özgürlüğüne karşı başlatılan kampanyaları eleştirdi.
Siyasetçilerin tutuklanmasına ve gazetelere el konulmasına değinen parti, bu durumu sorumsuz hükümet siyasetinin neticesi olarak ülkeyi sarsan ekonomik felaketi örtbas etme girişimi olarak değerlendirdi. Parti, gazetelere el koyma, ifade özgürlüğüne engel olma ve adil bir yargılamaya veya yasalara başvurmaksızın kişileri cezaevlerine atma uygulamalarını reddettiklerini kaydetti. Bu bağlamda tüm bu uygulamaların şeriata, devlet kanunlarına ve insan haklarına aykırı olduğunu vurguladı.
İçişleri Bakanlığı’nda devlet bakanı olarak görev yapan Babakir Dukna, dün yaptığı açıklamada yasaların, vatandaşların barış içinde ifade özgürlüğüne izin verdiği gibi herhangi bir sabotajı da bastırmaya izin verdiğini açıkladı. Dukna, parlamento gazetesine yaptığı açıklamada “Gösteriler hakkında herhangi bir bilgiye sahip değilim. Ancak sabotajlar yasaktır ve bunlara izin verilmiyor. Herhangi bir sabotaj durumunda da baskı uygulayacağız” dedi.
Fiyat artışlarına tepki artıyor
Ekmek ve diğer tüketim malları fiyatlarında görülen büyük zammın ardından geçen cuma gününden bu yana Sudan’da büyük çaplı protestolar düzenleniyor.
Fiyatlardaki bu artış, Sudan Merkez Bankası’nın Sudan cüneyhi döviz kurunu, 2018’de ABD doları karşısında 6,9’dan 18’e yükseltmesine neden oldu.
Eylül 2013 gösterileri olarak bilinen daha önceki gösterilerde resmi makamların verdiği bilgilere göre yaklaşık 80 kişi ölmüştü. İnsan hakları kuruluşları ise o dönemde ölenlerin sayının 200’ün üzerinde olduğunu savunmuştu.