Lütfen yeni siteyi Bekleyiniz: https://aawsat.com/turkish


Ortadoğu haber | Şarkul El-Avsat

Suheyrat projesinden sonra Libya | ŞARKUL AVSAT
Bir Sayfa Seçin

Libya, ülkedeki çatışmanın bütün taraflarını kapsamayan anlaşmadan 2 yıl sonra Suheyrat projesini iptal ediyor. Anlaşma, Fas’ın Suheyrat şehrinde Birleşmiş Milletler’in (BM) gözetiminde 17 Aralık 2015 tarihinde imzalanmıştı. Öyle ki anlaşma, aynı sözleşmenin 4 maddesiyle sona erdi. Bu anlaşma, sözleşmenin sahipleri olduğunu iddia edenlerin bile üzerinde ittifak edemediği bir sözleşmedir. Suheyrat Anlaşması, Libya çölünde Gadames vahasındaki masanın bir araya getirdiği Libyalı gruplar arasında bir gün bile bir tür ittifaka ya da uzlaşmaya şahit olmadı. Fas’ın Suheyrat şehrindeki masalar, geri kalan görüşmelerde Libyalı grupları parçaladı. Görüşmeler, gruplar arasındaki diyalogdan müzakere maratonuna dönüştü. Suheyrat Anlaşması, çatışan tarafların tamamlanmamış imzalarının olduğu sadece bir kâğıt parçasından ibaretti.

Suheyrat Anlaşması, siyasi İslam gruplarını seçimlerde kaybettikleri yönetime dâhil etme ve yerleştirme projesiydi. Bilindiği üzere Suheyrat, Hillary Clinton’ın ve Ortadoğu’da siyasi İslam’ın manevi babası olan Katar’ın planıydı. Bundan dolayı söz konusu proje, çatışan tarafları bir araya getirmek için olgunlaşmamış bir çerçeve olarak kalmaya devam etti. Öyle ki bu proje, çatışan tarafların hepsiyle değil de bazılarıyla sınırlı kaldı. Aksine bu proje, sahadaki aktif diğer grupları görmezden geldi. Bu da canlandırmak için çok miktarda oksijen verilmesine rağmen anlaşmayı, yaşaması mümkün olmayan kırılgan bir hale getirdi.

Suheyrat projesi, kendi aralarında paylaşım yapmak için Libya’da çatışan dış güçleri bir araya getiren anlaşmadır. Bu proje, yabancı müdahalesinden defalarca sıkıntı çeken Libya krizinin sebeplerini unuttu. Yabancı müdahalesi, asla iyi bir şeyin habercisi olmadı ve çözüme yardım etmedi. Aksine söz konusu proje, yıkıma itimat ediyor, naraları körüklüyor ve çıkarları sıralıyordu. Çatışan taraflarla işbirliği yaparken bu projeye, pragmatik ve makyavelist bir eğilim hükmediyordu.

Suheyrat Anlaşması aracılığıyla siyasi İslam gruplarını ve milisleri yeniden dönüştürmeye, yerleştirmeye ve meşrulaştırmaya gayret gösteren hatta milisleri şehir dışına çıkartıp daha sonra da feshetmeyi ele alan Suheyrat Anlaşması’nın maddelerini kabul etmek yerine milislerin zayıf hükümeti korumalarını sağlamaya çalışan uluslararası taraflar var. Suheyrat Anlaşması, çeşitli ve birçok ihlallere maruz kaldı. Örneğin; devlet konseyi, anlaşma metnini açık bir şekilde ihlal eden asıl seçilen üyelerden değil de değiştirilen üyelerden oluşturuldu. Serrac hükümeti, güven oylaması yapılmadan yetkilerini uygulamaya başladı.

Suheyrat Anlaşması’nın başarısız olduğu, bittiği ve şiddetli bölünmenin akabinde ülkenin büyük bir siyasi boşluğa girdiği ortamda, boşluktan kurtulmak amacıyla ülkenin dizginlerini teslim alması için askeriyeye ve Libya ulusal ordusuna yetki verilmesini isteyen büyük halk çağrıları ortaya çıktı. Genelkurmay Başkanı General Halife Hafter, siyasi anlaşmanın bittiğini ve Libya ordusunun halk tarafından seçilmeyen taraflardan yayınlanacak herhangi bir kararı kabul etmemesini ilan etti. Çünkü anlaşma metninde yer alan süreye göre, Suheyrat A n l a ş ması’nın süresi dolmuş ve herkesin yetkisi sona ermişti. Anlaşmanın süresi, 17 Aralık 2017 tarihinde bitti. Bununla beraber siyasi uzlaşmanın yetkileri sona erdi. Aslen meşruluğu şaibeli olan söz konusu anlaşmadan kaynaklanan bütün yetkiler kayboldu.

Eksik Suheyrat Anlaşması, siyasi bir anlaşmadan ziyade daha çok komplovari siyasi bir projeye benziyor. Bir tür Libya menşeli ve Libya coğrafyasına bağlı siyasi taraflar arasındaki anlaşma gibi duruyor. Dolayısıyla bu anlaşma, daha fazla dayanamadı, yaşamaya devam edemedi ve ülkeyi kaos bataklığından çıkaramadı. Bunun için anlaşma metninde yer alan anlaşmanın bitiş tarihi, ülkeyi 2 yıl boyunca bağlayan uluslararası zincirlerden ve Şubat 2011’de Libya devletinin yıkıldığından beri 7 kurak yıldan kurtulmak için halk tarafından kabul edilen bir şeydi.