Kürt liderler, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) referandumunun Kürtlerin yıllarca süren baskının ardından kaderlerini belirlemeleri için tarihi bir fırsat olduğunu belirtiyorlar. Ancak bununla birlikte, Süleymaniye’deki oy verme işlemleri bunu yansıtan bir heyecana sahne olmadı. Sabah erken saatlerde başlayan oy kullanma işlemlerinde, hayatının geri kalan kısmında bağımsız bir devlet olma hayalini gerçekleştirmek isteyen bir halktan beklendiği gibi, sandıklar önlerinde uzun kuyruklar oluşmadı. Seçim merkezlerinin açılmasından yaklaşık iki saat sonra, çok az sayıda insan oylarını kullandı. Gün boyu süren oy kullanma işlemleri sırasında Süleymaniye’de sessizlik hakimdi. Süleymaniye’deki bu sakinlik IKBY’nin yönetim merkezi ve diğer büyük Kürt şehri olan Erbil’deki kutlamaların tamamen aksi bir görüntü oluşturdu.
Türkiye Barzani’yi uzun süre destekledi
Referandumdan doğan Kürt siyasi ana partileri arasındaki bölünmeler, olası bir devletin kurulması halinde doğacak idari sorunların işaretlerini gösteriyor. Kalesi Süleymaniye olan Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) yetkilileri, referandumun Türkiye ve İran için sorun oluşturabileceği ve daha uygun bir zamanda yapılması gerektiğini belirtmişti. Türkiye, bağımsızlık arayışları sürdürmesine rağmen IKBY Başkanı ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Genel Başkanı Mesut Barzani’yi uzun süre destekledi. İran ise, KYB’nin kurucusu ve Barzani’nin rakibi olan Celal Talabani’yi destekledi. Barzani ve Talabani, İran, Irak ve Türkiye Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu 1990’lı yıllarda süren Irak Kürt iç savaşında farklı saflarda savaşıyorlardı. Barzani’nin partisi, Saddam Hüseyin ve diğerlerinin yıllarca süren zulmünün ardından, Kürtlerin işleri devralma zamanının geldiğine inanıyorlar. Ancak Süleymaniyeli seçmen KDP’nin niyetini sorguladıktan sonra, onların gerçekten bağımsız bir Kürt devleti kurma niyetinde olmadıklarını söylüyorlar. Örneğin, oy işlemleri sırasında bekleyen ve bir ev hanımı olan Zeyna Cemal, “Aslında Barzani’nin faydalı olacağına inanmıyorum. Özgür değiliz ve asla olamayacağız. Özgür olan ve bağımsızlıktan yararlanacak kişiler, sadece Barzani’nin çevresi ve yakınları olacaktır” ifadelerini kullandı.
Süleymaniye’de afiş sayısı diğerler illere göre çok az
Süleymaniye’de, insanları oy kullanmaya davet eden afişlerin sayısı gerçekten azdı. Oy kullananlar, bağımsızlığı destekleyeceklerini belirtiyorlardı. Yine oylama işlemlerine katılanlardan biri olan yazar Dirşad Ahmet, “Kürt devletine evet diyorum. Ben bundan böyle Kürt devletinin oğluyum” diyerek, diğer oy kullananlar gibi, bölgesel güçlerin ve Bağdat hükümetinin referanduma karşı duruşları sebebiyle Kürtler içerisinde yaşanan bölünmeler ve karşı çıkışlar hakkında zor soruları sormak yerine, anın tadını çıkarmayı tercih etti.
“Sesimizi alçaltmayacağız”
IKBY uzun zamandır, KDP ve KYB arasındaki siyasi bölünmelere sahne oluyor. Bu bölünmeler, Barzani’nin görev süresinin uzatılmasıyla ilgili yapılan son temasların ardından daha da derinleşti. Bazı Süleymaniyeliler referandumla ilgili yorum yapmaktan kaçınırken Ali Ahmed isimli bir esnaf, “Sesimizi alçaltmayacağız. Bu referandum uygun değil. Türkiye ve İran’ın uyarıları sebebiyle tehlikelidir” şeklinde konuştu.
“Hem Sünniler hem de Şiiler için faydalı olacak”
Oy kullanma merkezlerinden birinde oy kullanmak için bulunan ve Kürt devletinin kurulacağına yönelik büyük umutlar beslediğini belirten, İktisat Profesörü Kamran Ahmed ise, “Artık Irak’ı herhangi bir Arap liderin eline bırakmayacağız. Eğer bir Sünni bölge kurulursa, Şiiler için de aynı şey geçerli olacaktır. Eğer referandumdan başarılı çıkarsak bu hem Sünniler hem de Şiiler için faydalı olacaktır” ifadelerini kullandı.