Rusya ve Türkiye arasında imzalanan anlaşmayla silahsızlandırılmasına karar verilen anlaşmaya rağmen Suriye rejim güçlerinin muhalifler ile aşırılık yanlısı grupların son kalesi olan İdlib ve çevresinde gerçekleştirdiği saldırıda 23 kişi öldü. Rejimin bu saldırısı, muhaliflerin, kendi bölgeleri ile rejime ait bölgeler arasındaki geçişin kapatıldığı ve meydana gelen çatışmalarda İran yanlısı unsurların öldürüldüğü açıklamaları ile eşzamanlı olarak geldi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), söz konusu durum hakkında, “Bu, 17 Eylül’de Rusya ve Türkiye arasında imzalanan fakat henüz tam olarak uygulanmayan anlaşmanın ilan edilmesinin ardından bölgede yaşanan en büyük can kaybı” değerlendirmesinde bulundu.

AFP’ye konuşan SOHR Müdürü Rami Abdurrahman açıklamasında “Rejim güçlerinin perşembe gecesi Hama’nın kuzey kırsalındaki Latamina bölgesinde Ceyşul İzze’ye ait bir noktaya saldırıda bulunması ile birlikte gece boyunca şiddetli çatışmalar yaşandı” ifadesini kullandı.

Çatışmalarda Ceyşul İzze unsurlarından 23’ü öldü, 35’i de de yaralandı. Kayıp kişiler için arama çalışmaları devam ediyor. Gözlemevi daha önce 22 kişinin öldürüldüğünü bildirmişti fakat yaralılardan birinin kurtarılamaması sonucu ölü sayısı 23’e çıktı.

Rejim güçlerinin Ceyşul İzze tarafından gönderilen takviye ekiplere yönelik olarakgece boyunca pusu kurduğunu belirten Abdurrahman, daha sonra bölgeden çekildiklerini kaydetti.

Söz konusu çatışmanın ardındaki neden ise halen belirsizliğini koruyor. Fakat özellikle rejim güçlerinin Ceyşul İzze grubunun mevzilerinden geri çekilmesinin ardından, silahsızlandırılmış bölge anlaşmasını tehdit eden daha geniş bir saldırıya dair herhangi bir belirti yok.

Yaklaşık 2 bin 500 savaşçıya sahip olan Ceyşul İzze, Hama’nın kuzey kırsalındaki Latamina ve Sehl el Gab bölgelerinde faaliyet gösteriyor. Ceyşul İzze, daha önce de Rus-Türk anlaşmasını reddettiğini ilan etmiş fakat sonrasında ağır silahlarını bölgeden çekmeye karar vermişti.

Rusya ve Türkiye, yaklaşık iki ay önce, İdlib ve çevresinde 15 ilâ 20 kilometre derinliğinde silahsızlandırılmış bir bölgenin kurulması konusunda anlaşmaya vardılar.

Silahsızlandırılmış bölge, rejim güçleri ile muhalif ve cihatçı gruplar arasındaki temas çizgileri boyunca uzanıyor. Bölge, İdlib vilayetinin bir kısmı ile Halep’in batı kırsalındaki alanları, Kuzey Hama kırsalını ve Lazkiye kentinin kuzeydoğu kırsalını içeriyor. Anlaşmaya rağmen bölge zaman zaman rejim güçleri ile muhalif ve cihatçı gruplar arasındaki karşılıklı bombardımanlara ve çatışmalara sahne oluyor.

SOHR’dan aktarılana göre rejim güçleri cuma günü İdlib’in güney kırsalındaki bir dizi köyü ve kasabayı top atışlarıyla hedef aldı. Gözlemevi verilerine göre silahsızlandırılmış bölgede meydana gelen çatışmalar ve rejimin bombardımanları sonucu eylül ayından bu yana aralarında 18 sivilin de bulunduğu 43 ölüm vakası kaydedildi.
Muhalifler tarafından gerçekleştirilen bombardımanlarda ise 3 sivil öldü.

Yaklaşık 3 milyon sivilin yaşadığı tahmin edilen İdlib, Suriye’deki muhalif ve cihatçı grupların son kalesi sayılıyor.

Rusya-Türkiye anlaşması kapsamında ağır silahların çoğu söz konusu bölgeden çekilirken aşırılık yanlısı savaşçıların 15 Ekim’e kadar bölgeden ayrılmaları kararlaştırılmıştı. Ancak Rusya ve Türkiye tarafından anlaşmanın yürürlüğe girdiğine dair yapılan açıklama, başta Heyetu Tahriru’ş Şam (HTŞ) olmak üzere bölgedeki grupların zaman kazanmasına yol açmış gibi görünüyor. HTŞ, Ankara’nın çabalarını övmesine ve Moskova’nın amaçları hususunda uyarıda bulunmasına rağmen anlaşmaya ilişkin açık bir tutum takınmadı.

Heyetu Tahriru’ş Şam ve daha az etkili cihatçı gruplar, silahsızlandırılmış bölgenin üçte ikisini kontrol ediyor. Ayrıca İdlib vilayetinin büyük bir kısmı da HTŞ’nin kontrolünde. Diğer alanlarda ise başta Ahraru’ş Şam olmak üzere diğer gruplar bulunuyor. Rejim güçleri, bu yılın başlarında gerçekleştirdikleri bir saldırıyla güneydoğu kırsalındaki bazı bölgelerin kontrolünü ele geçirmişti.

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, bu ay içerisinde yapmış olduğu açıklamada anlaşmanın uygulanmasına ilişkin memnuniyetsizliğini dile getirerek teröristlerin halen ağır silahları ile bölgede bulunduklarını belirtmiş ve bu durumun Türkiye’nin isteksizliğini gösterdiği değerlendirmesinde bulunmuştu.

Rusya ve Türkiye arasında imzalanan ilgili anlaşma, Rusya’nın desteğini alan rejim güçlerinin son üç yıl içerisinde ülke topraklarının üçte ikisinden fazlasının kontrolünü yeniden ele geçirmesinin ardından geldi. İdlib ve çevresi rejimin kontrolünde değil. Çünkü bu bölgelerde etkin olan Türk nüfuzu ve ABD destekli Kürt kontrol alanları bulunuyor.

Anlaşma, siyasi süreci ilerletmek amacıyla Rusya ve Türkiye liderliğindeki bir diplomatik hareketin yolunu açtı. Fakat rejimin herhangi bir şekilde taviz vermesi hususunda şüpheli olan analistlerin böyle bir sonuca ulaşılmasına yönelik beklentileri düşük.

Suriye’deki muhalifler, cuma günü, muhalif grupların kontrol alanları ile hükümet güçleri tarafından kontrol edilen alanları birbirine bağlayan Morek geçiş noktasını kapattı.

Alman Haber Ajansı’na (DPA) konuşan Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi komutanlarından biri, Hama’nın kuzeyindeki Morek geçiş noktasının Ulusal Kurtuluş Cephesi tarafından ticari araç ve yolcu geçişine tamamen kapatıldığını teyit etti. Açıklamanın devamında söz konusu tedbirin Lübnan Hizbullahı ve Ulusal Savunma Kuvvetleri unsurlarının geçit aracılığıyla Zelakiyat bölgesine sızarak Ceyşul İzze noktalarına saldırmalarının ardından alındığı belirtildi.

Ceyşul İzze savaşçılarından 23’ünün öldürüldüğü ve bir dizi unsurun da yaralı olduğu bilgisini veren askeri komutan, Lübnan Hizbullahı, İran Devrim Muhafızları ve Ulusal Savunma Kuvvetleri’nden 7 savaşçının da öldürüldüğünü söyledi.

Morek geçiş noktası, bu ayın başlarında hükümetin kontrolü altındakialanlar ile muhaliflerin kontrolündeki Kuzey Hama ve İdlib’in güney kırsalını birbirine bağlamak için açılmıştı.

Ceyşul İzze Basın Ofisi Direktör tarafından cuma günü yapılan basın açıklamasında hükümet güçlerinin Kuzey Hama kırsalındaki Zelakiyat bölgesinde muhaliflere ait bir askeri noktaya sızma operasyonu gerçekleştirdiklerini, Ceyşul İzze unsurlarından 23’ünün öldüğünü ve birçoğunun da yaralandığını bildirdi. Açıklamanın devamında Esed güçleri tarafından gerçekleştirilen söz konusu saldırılardan saatler sonra bölgenin etrafında arama – tarama operasyonlarının yapıldığı kaydedildi.

Suriye Arap Haber Ajansı (SANA), bir ordu birliğinin Hama’nın kuzey kırsalındaki Zelakiyat’ta kurduğu pusuyla İzze Tugayları olarak isimlendirilen bir dizi teröristi öldürdüğünü aktardı. Haberin devamında söz konusu saldırının aynı bölgede ağır makineli tüfeklerle askeri bir noktaya düzenlenen saldırıya cevap olarak geldiği belirtildi.

Suriye’nin kuzeyindeki İdlib’de muhaliflere bağlı sivil savunma kaynaklarından aktarıldığına göre hükümet güçleri tarafından sabahın erken saatlerinden bu yana gerçekleştirilen topçu ve roket saldırıları nedeniyle İdlib kırsalındaki Cercnaz şehrinde Cuma Namazı kılınmamasına karar verildi. Kaynaklar, söz konusu saldırılarda kayıp yaşanmadığını aktardı.