Esed rejimine karşı Mart 2011’de başlayan protesto hareketi, 350 bin’den fazla insanın ölümüne, neredeyse nüfusun yarısının göç etmesine yol açan yıkıcı ve karmaşık bir çatışmaya dönüştü.
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, 7 yıl önce başlayan bu savaşın, milyonlarca sayıda insanın acı çekmesine neden olduğuna dikkat çekerken, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) ise 15 Mart 2011’den bu yana, 19 bin 811’i çocuk ve 513 bin 12’si kadın olmak üzere, 390 bin 106 sivilin öldürüldüğünü açıkladı.
6,6 milyon Suriyeli göç etti
Çatışmadan önce yaklaşık 23 milyon insanın yaşadığı ülkede, hala süren savaş nedeniyle 6,6 milyon Suriyeli başta komşu ülkeler olmak üzere, başka ülkelere göç etti.
Fransız bir sivil toplum kuruluşu Handıcap International, Suriye’de yaşanan savaş neticesinde 3 milyon insanın yaralandığını, 1.5 milyon kişinin engelli kaldığını ve 86 bin kişinin ampütasyon operasyonu geçirdiğini belirtirken, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) savaşın 5,4 milyondan fazla insanı Suriye’den kaçmaya zorladığını ve sadece Türkiye’nin 3,3 milyondan fazla Suriyeli barındırdığını bildirdi.
BMMYK’ya göre Türkiye’nin ardından 1,5 milyondan fazla Suriyeli mülteciyi kabul eden Lübnan gelirken, Ürdün 657 bin (Ürdünlü yetkililer 1.3 milyon olduğunu öne sürüyor), Irak 246 bin ve Mısır 126 bin Suriyeli mülteciye kapılarını açtı. Yüzbinlerce Suriyeli de, özellikle Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerine sığındı.
Rejim hapishanelerinde 60 bin kişi hayatını kaybetti
Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan açıklamada, 2017 yılındaki toplu idam da dahil olmak üzere, 2011-2015 yılları arasında Sednaya askeri hapishanesinde tutulan 13 bin tutukluya uygulanan ‘soykırım politikası’ kınanırken, bu kurbanlara ek olarak rejimin diğer hapishanelerinde öldürülen 17 bin 700 kişiye de dikkat çekildi.
Yedi yıl içinde rejimin hapishanelerinde işkence ya da zor koşullar altında yaklaşık 60 bin kişi öldürüldüğünü kaydeden SOHR’a göre ise, çatışmanın başlamasından bu yana rejim hapishanelerinde yaklaşık yarım milyon insan gözaltında tutuldu.
SOHR ayrıca, aynı dönem içerisinde silahlı muhalif grupların hapishanelerinde de çok sayıda kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Suriye’nin alt yapısı çöktü
Sekizinci yılına giren savaşta, Suriye’nin alt yapısı kullanılamaz hale gelerek, ülke gelirleri büyük oranda azaldı.
Suriyeli yetkililer, petrol üretiminin yok denecek kadar az olduğunu dile getirirken, enerji sektörünün çok etkilendiğini de vurguladı.
Dünya Bankası, Temmuz 2017’de yaptığı açıklamada, savaş nedeniyle yaşanan kayıpların maliyetinin, çatışmalardan önceki Gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) 4 katına eşdeğer olan 226 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Tıp ve eğitim merkezlerinin yarısı hasar gördü
Dünya Bankası ayrıca, Suriye’deki çatışmanın ülkenin sosyal ve ekonomik dokusunu bozduğunu, ülkedeki konutların yüzde 27’sini, tıp ve eğitim merkezlerinin ise yarısının hasar gördüğünü veya yok edildiğini belirtti.
BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) ülkedeki savaşa dair yaptığı açıklamada, “Suriye’de 13 milyondan fazla insanın yardım ve korumaya ihtiyacı var. Nüfusun yüzde 69’u aşırı yoksulluk içinde yaşıyor” ifadelerini kullanırken, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), 2 milyon 98 bin Suriyelinin ulaşılması zor ve kuşatılmış şehirlerde yaşadığını bildirdi.
BM, Ekim ayında yaptığı bir açıklamada, rejimin Doğu Guta’da uyguladığı ‘sivilleri kasıtlı olarak temel ihtiyaçlarından mahrum bırakma’ savaş taktiğini kınadığını kaydetti. Rejim güçleri, bölgeyi kontrol altına almak için 18 Şubat’ta kanlı bir saldırı başlattı.