Halep’in doğusundan Rakka’nın güneyine kadar olan kent ve kırsal yerleşim yerleri, Rus uçaklarının yaptığı bombardımanın ve Akdeniz’deki Rus savaş gemilerinden fırlatılan füzelerin yanı sıra, Esad rejim güçleriyle İranlı milislere boyun eğiyor. Rejim güçleriyle beraber İranlı güçlerin ve kendisine bağlı milislerin saldırdığı Suriye muhalefeti ya da muhalefetten geriye kalanlar, zor şartlar altında kahramanca mücadele ediyor. Muhalefet, Türk ve Ürdün geçitlerinin kapatıldığından beri bahsedilecek bir destek almadı.

Suriye’nin durumu en kötü hallerini yaşıyor. Suriye’de Moskova kampı karşısında, Amerika’nın göz alıcı duruşu fazla uzun sürmeyecek. Aynı şekilde Suriye savaşının başından beri, Fransa’nın yeni cumhurbaşkanı en kötü duruşu sergiledi. Bunu yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM) Suriye özel temsilcisi Staffan de Mistura’nın tutumu, Suriyeliler’e karşı ve özellikle de muhalefeti temsil edenleri tanımlarken daima olumsuzdu.

İran ve Ruslar, Suriye halkının meselesini, uluslararası teröre karşı mücadeleye dönüştürmeyi başardılar. Suriye devriminin müttefiklerinin yaptığı hatalardan istifade ettiler. Örneğin; Katar, adet olduğu üzere durumların ve eylemelerinin sonuçlarını tahmin edemedi. Suriye’de savaşan birliklerin çoğunluğunun ne terör gruplarıyla ne de radikalizmle bir bağlantısı var. Ancak bu grupların sahadaki varlıkları ve medyada öne çıkmaları kâfi geliyordu. Suriye halkının hesabı ve meselesi üzerinden dünya için bir korkuluğa dönüşmüşlerdi.

Bu karanlık iklime rağmen rejim güçleri, İranlı askeri komutanlar ve farklı uyruğa sahip milisler, ne Suriye’nin geneline egemen olmaya, ne de işgal ettikleri yerlerin güvenliğini garantilemeye güçleri yeter. Ancak bu aşamada İran’ı ilgilendiren şey, rejim bayrağını tüm bölgelerde dalgalandırmaktan ziyade öncelikle stratejik bölgeleri güvence altına almaktır. Bunun için Rakka’nın güneyinde, petrol bölgelerinde savaşıyor. Irak’a egemen olmayı sağlamak için Batı Irak’taki şehirlerle, Suriye’nin kara geçişlerini teminat altına almak ve Irak’ın güneyindeki İran sınırından başlayıp Lübnan’a kadar olan uzun yolu garantilemek üzere, Lübnanlı unsurlarla beraber Iraklı milislerden destek alıyor.

İran, Ürdün sınırına doğru Dera’yı hedef almaya yoğunlaştı. Çünkü İran burada ABD destekli Suriye muhalefetinin Şam’a kadar ilerlemek ve aralarında Beşşar Esad’ı yönetimden uzaklaştırmak şartının da bulunduğu birtakım şartlar empoze etmek için bir projesi olduğunu düşünüyor.

Dera şehri, büyük bir savaş alanıydı. Suriye direnişi, Şam üçlüsünü hayrete düşüren şartlar altında Dera’yı kazanmıştı. Burada İranlı milisler büyük kayıplara uğramıştı. Ancak son siyasi değişiklikler muhaliflerin bu zaferlerini satmış bulunuyor. ABD’nin son tutumu, Rus ve müttefiklerinin istekleri karşısında geriledi. ABD askeri desteği geçen altı yılda en iyi olmasına rağmen, ancak politikacılar son anlaşmalarda askerleri hayal kırıklığına uğrattı.

Yeni Amerikan gerilemesi, Fransa’nın olumsuz tavrı, körfez çatışması ve Türk-Moskova yakınlaşmasıyla beraber Suriye muhalefeti, eşsiz zorluklar karşısında duruyor. Şu anki bahis, Suriye rejiminin işgal ettiği bölgeleri yönetmek ve buralara hâkim olmak için başarısız olması üzerine olacaktır. Çünkü söz konusu bölgelere hâkim olmak ve buraları yönetmek için gerekli araç-gereçlere sahip değil.

Suriye rejiminin İran, Hizbullah, Iraklı milisler ve Ruslar’dan yardım istemeye devam etmesi, Suriye halkının itirazlarını sağlamlaştırıp yerel ve bölgesel düzlemde buna karşı teşvik edecektir.

Yarın, Suriye’deki Suudi Arabistan-Katar çekişmesini değerlendireceğim.