Suriye’nin Restan kentinin sokaklarından biri… Süleyman, gerginlikle Rus askeri personelinin yardımını boşaltan bir konvoyu izliyor. Ellerinde, ilerleyen günlerde kendisi ve ailesinin idare edeceği bir gıda kutusu taşıyan eşinin uzaktan geldiğini görene kadar gözlerini ondan ayırmıyor.
31 yaşındaki genç adam, Humus’un kuzeyindeki kırsal bölgeye yerleşmek istemeyen muhalif savaşçıların tahliye edilmesi anlaşmasının akabinde, Mayıs ayından bu yana rejimin kontrol ettiği Restan şehrinin sakinlerine Rusya tarafından dağıtılan gıda yardımına güveniyor.
Aralarında bir AFP muhabirinin de bulunduğu uluslararası kurumlardan yaklaşık 20 gazeteci, Rus ordusu tarafından düzenlenen bir basın oturumu sırasında, Humus’un kuzeyinde bulunan Restan kentini ziyaret etti.
Dikkat çeken “Rusya Bizimle” sloganı
Yardım konvoyunun önünde, çocuklar da dahil olmak üzere yaklaşık 100 kişi, içinde pirinç, un ve süt bulunan bir kutu yardım için mücadele ediyor. Kutuların üzerinde ise Rus ve Suriye bayrakları ile birlikte Rusça yazılan “Rusya Bizimle” sloganı var.
Süleyman Berber, “Savaş çok zorluydu. Yemek ya da içmek için fazla bir şeyimiz yoktu. Bugün ise yardım var, durum daha iyi” dedi.
Moskova’nın Restan’da günlük gıda yardımı dağıttığını söyleyen Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, “Suriye’deki gıda durumu düzelene kadar bunu yapmaya devam edeceğiz. Bu durum birkaç ay sürebilir” açıklamasında bulundu.
6.5 milyon Suriyeli yeteri kadar gıda alamıyor
Suriye’de 2011’den bu yana devam eden savaş, BM’ye göre yaklaşık 400 milyar dolarlık büyük bir maliyetiyle sonuçlandı. Ayrıca nüfusun yarısından fazlası evini barkını terk edip kaçtı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre Suriye’deki 6,5 milyon insan gıda yokluğundan muzdarip.
Temmuz ayında yayınlanan bir rapora göre, yükselen gıda ve akaryakıt fiyatları, maaşlardaki durgunluk, geçim kaynaklarının kaybedilmesi ve gıda üretiminin azalması ülke genelinde gıda güvensizliğine yol açtı. Örgüt, sadece Temmuz ayında, Suriye’nin 14 ilinde 3.35 milyon insana yardım dağıttı.
Hama kenti yakınlarındaki Arza kasabasında 15 ila 20 işçi ekim işleriyle uğraşıyor. Bunlar arasında, Suriye’nin diğer bölgelerinden gelen ve iltica ülkelerinden dönen kimseler bulunuyor. Bazıları da kendileri ve aileleri için ekmek parası temin etmek amacıyla toprak kiraladılar.
Göçmenlerin çalıştığı bir toprağın sahibi olan Ahmed Ali el-Tavil, yıllar önce “savaşın onlardan beş kilometre uzakta olduğunu ve işçilerin gelemeyeceğini” düşündüklerini hatırlıyor. Ali, Hama da dahil olmak üzere birkaç cephede son iki yıl boyunca rejim kuvvetlerinin ilerlemesinden sonra bölgeye sakinliğin geri dönmesine rağmen hala zarar gördüğünü söylüyor.
AB ve ABD’den ekonomik yaptırımlar
AB ve ABD’nin Suriye’ye uyguladığı ekonomik yaptırımlar sonucunda ihracatın azalması ve gübre fiyatlarının artmasına karşın meyvelerin düşük fiyata satıldığını kaydeden Ali’ye göre bu durum, patates ve meyvelerin ekimi için uygun olmayan yoğun yağıştan kaynaklanıyor.
Suriye, 2006 ile 2010 yılları arasında, şiddetli bir kuraklık yaşamış ve bu durum çoğu kişinin tarım arazilerini terk edip Şam ve diğer şehirlere iş aramak için göç etmelerine yol açmıştı. BM, 2014 yılında, Suriye’de tekrar bir kuraklığın yaşanabileceğine dair uyarıda bulunmuştu.
Suriye Arap Haber Ajansı’ndan (SANA) aktarıldığına göre, Suriye hükümeti, kurtarılan tüm bölgelere yönelik ziraat planını onayladı. Planda, yem ithalatı vergisinden muafiyetle birlikte, aile ziraatı projelerinin ruhsat vergilerinden muaf tutulacağı da yer alıyor.
Suriye Başbakanı İmad Kamış, “Ulusal ekonominin gelişiminde oynadığı önemli rolden dolayı, hükümetin çalışmalarının önceliklerinden biri tarım sektörünün canlanmasıdır” açıklamasında bulundu.
“İşler savaştan önceki gibi değil”
Humus Valisi Talal el-Barazi ve beraberindeki gazeteciler, her yerde bombardıman ve şiddetli savaşların etkilerinin hala görüldüğü Humus kentinin merkezindeki 13. yüzyıldan kalma eski şehir pazarını ziyaret ettiler.
Rejim, 2014 yılında gerçekleştirdiği bir kuşatma sonrasında eski şehrin kontrolünü yeniden ele geçirmiş ve pazarın ıslahına yönelik çalışmalara başlamıştı. Tüccarlar da müşterilerinin azlığına rağmen dükkanlarını açmışlardı.
45 yaşındaki Muhammed’in 1929 yılında babasının dedesi tarafından bu bölgede açılan bir şekerleme dükkanı var. Muhammed, 2015 yılında sekiz aylık kendi çabalarıyla dükkanı yeniden inşa etmeyi başardı.
Savaştan sonra müşterilerinin yaklaşık yüzde 30’unu kaybettiğini kaydeden Muhammed, “İşler doğal olarak savaştan önce olduğu gibi değil. Fiyatlar çok yükseldi. Yiyecek satın alabilenler çok azaldı. Ondan daha az olan ise şeker müşterileri. Buna rağmen mutluyuz, asla geri dönmeyeceğimizi sanıyorduk” ifadelerini kullandı.