Dev konteyner gemisi Venta Maersk geçen hafta Güney Kore’den Almanya’ya doğru yola çıktı. Rota olarak Kuzey kutbundaki Arktik Okyanusu’nu belirleyen ve dünya üzerindeki deniz taşımacılığının yönünü değiştirecek bu deniz seferi, türünün ilk örneği olacak.
Arktik Okyanusu rotası, iklim değişikliği nedeniyle son yıllarda artan buz erimeleri sebebiyle sadece Temmuz-Ekim ayları arası dönemde kullanılabiliyor. Ancak, Asya, Avrupa ve Amerika kıtaları arasında nakliye için kullanılan deniz yollarına kıyasla zaman ve yakıt tasarrufu sağlıyor.
Washington Post (WP) gazetesi, “Rus Süveyş Kanalı” olarak nitelendirdiği Kuzey Buz Denizi hakkında yayınladığı raporda, “Kuzey Kutbu, Soğuk Savaş sırasında Rus ve Amerikan deniz kuvvetleri arasındaki satranç tahtasıydı ve şimdi daha ziyade ticari bir çatışma alanı olacak” ifadeleri yer aldı.
Gazetenin aktardığına göre, NASA’nın uydu görüntüleri, Arktik Okyanusu’ndaki buzun her on yılda yüzde 13,4 orasında azaldığını gösteriyor. Bu durum, “daha kısa mesafe ve daha az maliyet” umutlarını arttırıyor.
Güney Kore ile Almanya arasındaki yolculuk, Ümit Burnu güzergahı üzerinden 46 gün, Süveyş Kanalı üzerinden 34 gün sürerken, Kuzey Deniz Hattı (Arktik rotası) üzerinden sadece 23 gün sürecek.
Rus vergileri
Dünyanın en büyük nükleer buzkıran filosunu işleten Rusya Devlet Nükleer Enerji Kurumu (Rosatom), son yıllarda Aden Körfezi’nde meydana gelen korsanlık olaylarına atıfta bulunarak, korsanların bulunmadığı gerekçesiyle söz konusu rotanın kullanılmasını destekliyor.
WP, yolun çoğunun Rus ekonomik bölgesine bitişik sulardan geçtiğine ve bundan dolayı geçmek isteyen gemilerin Rus hükümetine bağlı Kuzey Denizi Yolu İdaresi’nden izin almaları gerekiyor.
Yeni rotanın riskleri hakkında uyarıda bulunan Aker Şirketi’nin Arktik Okyanusu Teknolojisi proje müdürü Mika Hovilainen, yaz aylarında bile Kuzey Kutbu’ndaki koşulların oldukça sert olduğunu dile getirdi.
Gazeteden aktarıldığına göre, aralarında petrol tankerleri ve araştırma gemilerinin de bulunduğu yüzlerce küçük gemi yaz aylarında bu yolu kullanıyor. Çinli COSSO Şirketi, bu yıl, 10 kargo gemisinin seferlerini bu rota aracılığıyla gerçekleştirdi.
Yamal üretim tesisinden sıvılaştırılmış gaz taşıyan ilk Rus kargo gemisi, Arktik Okyanusu yolu üzerinden 19 günlük bir seferle temmuz ayında Çin’e ulaştı. Bu, Süveyş Kanalı yolundan gerçekleştirilen seferden 16 gün daha kısa sürüyor.
Beklenmedik durumlar
Yol koşullarının hala öngörülemez olduğu hususunda uyarıda bulunan Arktik Okyanusu Enstitüsü’nün kurucusu Malt Hambert, “Konteyner taşımacılığının hayat damarı zamanlamadır” dedi.
Geçtiğimiz birkaç hafta içinde, Arktik Okyanusu’ndaki bir yolcu gemisi hava durumu sebebiyle Kanada açıklarında rotasından sapmak zorunda kalmış, mürettebat ve yolcular tahliye edilmişti.
Arktik Okyanusu konusunda uzman olan Andrea Todorov, gazeteye şu açıklamalarda bulundu:
“Buzların erimesi önümüzdeki yıllarda devam etse bile, bu durum, ticari gemiler için şartların daha iyi olacağı anlamına gelmez. Buradaki en büyük risklerden biri, büyük buzulların kırılması ve gemilere çarpmasıdır.”
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre zorlu koşullarda hareket eden petrol ve gaz tankerlerinin sızıntı yapma olasılığı da çevre felaketi yaşanmasına dair kaygıları arttırıyor. Bu sızıntıları temizlemek on yıllar alıyor.