İranlı üst düzey yetkililer, nükleer anlaşmadan çekildikten sonra Tahran’a yaptırım uygulamak için çalışan ABD Başkanı Donald Trump’ın “küçük düşürücü” ve “değersiz” olduğunu düşündükleri önkoşulsuz görüşme talebini reddetti.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, ABD Başkanı Donald Trump’ın Tahran ile görüşme teklifinin Washington’ın İran’a yönelik uyguladığı yaptırımlar ve diğer ülkelere İran ile ticaret yapmaktan sakınmaları için yaptığı baskılarla çeliştiğini söyledi.
Fars Haber Ajansı’nın aktardığına göre Kasımi açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Yaptırımlar ve baskılar diyalog çağrısıyla bütünüyle çelişiyor. Trump, İran halkına dün gece yaptığı açıklamaların gerçek bir müzakere niyetini yansıttığını ve bu çağrıyı popülist kazanımlar elde etmek amacıyla yapmadığını nasıl kanıtlayabilir?”
İran parlamentosunun önde gelen bir milletvekili, ABD Başkanı Trump’ın İran Cumhurbaşkanı ile şartsız bir şekilde görüşmeye hazır olduğunu ilan etmesinden bir gün sonra, “İran’ın ABD ile müzakere etmesi için uygun bir vakit değil” ifadelerini kullandı.
İran İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı (IRNA), İran Meclisi Başkan Yardımcısı Ali Mutahhari’nin konuya ilişkin şu ifadelerini aktardı:
“Trump, nükleer anlaşmadan çekilmemiş ve yaptırımlar uygulamamış olsaydı ABD ile müzakerelerde herhangi bir sorun olmazdı. Şu durumda Amerikalılarla müzakere etmek aşağılayıcı olur.”
İran’ın Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Kemal Harrazi, ABD Başkanı’nın teklifinin Tahran’ın gözünde hiçbir değeri olmadığını söyledi.
Harrazi, Fars Haber Ajansı tarafından yayınlanan sözlerinde, “ABD yetkililerinin yükümlülüklerini ihlal etmelerine ve Amerika ile müzakerelerdeki kötü tecrübemize bakacak olursak, Trump’ın teklifinde herhangi bir değer görmememiz doğaldır” ifadelerini kullandı.
İran İçişleri Bakanı Abdulrıza Rahmani Fazli de Trump’ın müzakere teklifinden bir gün sonra, “Trump, görüşmeler için güvenilir biri değil. Nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çıkan ülkeye nasıl güvenebiliriz?” açıklamasında bulunmuştu.
ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamalarını yorumlayan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Siyasi Danışmanı Hamid Ebutalibi de açıklamasında “İran milletine saygı duyulması, düşmanlıkların azaltılması ve ABD’nin nükleer anlaşmaya geri dönmesi müzakere zeminini oluşturacaktır” ifadelerini kullanmıştı.
İran’dan Trump tepkisi
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Trump’ın 2015 yılında imzalanan anlaşmadan çekilmesinin “yasadışı” olduğunu ve Washington’ın İran’ın petrol ihracatı üzerine yürüttüğü kampanyaya kolayca boyun eğmeyeceklerini belirtti.
Geçen mayıs ayında kendisinin yönetimi öncesinde imzalanan çok taraflı nükleer anlaşmadan çekildiğini duyuran ve anlaşmayı “İran yanlısı” diyerek kınayan Trump pazartesi günü, ilişkilerin nasıl iyileştirileceğini tartışmak için herhangi ön şart olmaksızın Ruhani ile bir araya gelmeye hazır olduğunu açıkladı.
Buna karşılık Kasımi salı günü yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Yaptırımlar ve baskılar diyalog çağrısıyla bütünüyle çelişiyor. Trump, İran halkına dün gece yaptığı açıklamaların gerçek bir müzakere niyetini yansıttığını ve bu çağrıyı popülist kazanımlar elde etmek amacıyla yapmadığını nasıl kanıtlayabilir?”
İran Devrim Muhafızları Ordusu komutanı Muhammed Ali Caferi de cumartesi günü yaptığı açıklamada İran’ın Kuzey Kore olmadığını söyleyerek Trump’ın önerisini reddetmişti.
Caferi, açıklamasında, “Bay Trump! İran sizin görüşme talebinize olumlu yanıt verecek Kuzey Kore değil. Sen ve senden sonraki ABD başkanları asla böyle bir günü görmeyecek” ifadelerini kullandı.
İran’ın Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Kemal Harrazi “İran, tarih boyunca çok az defa bu şeklide tehdit edildi. ABD Başkanı’nın geçen hafta İran’a yönelik tehditlerinin ardından Tahran, müzakere teklifinin herhangi bir kıymeti olduğunu düşünmüyor” dedi.
Trump, İran’ın balistik füze programını ve İran’ın Ortadoğu’daki çatışmalara müdahalelerini içermemesi gibi birtakım sebeplerle nükleer anlaşmayı kınamış ve İran’a yeniden yaptırımlar uygulamıştı. Trump, 4 Kasım itibariyle İran’dan petrol alımını durdurmadıkları takdirde diğer devletlerin de ABD yaptırımları ile karşı karşıya geleceği konusunda uyarıda bulunmuştu.
Nükleer anlaşmaya imza atan üç büyük Avrupa ülkesi ise İran’ı kurtarmanın yollarını arıyor. Söz konusu ülkeler birçok büyük yatırımcıyı ABD’nin yaptırım tehdidiyle yüzleşmeye ikna edemeyecekleri konusunda Tahran’a şimdiden uyarıda bulunuyor.