Afganistan’ın başkenti Kabil’de, Pazar günü peş peşe meydana gelen intihar saldırısında 25 kişi hayatını kaybetti. Saldırılarda ölenlerin arasında ilk saldırıdan sonra yayın yapmak üzere bölgeye gelen 9 gazeteci de bulunuyor.
Saldırıda ölen gazeteciler arasında, AFP’nin Kabil muhabiri Şah Marai’nin yanı sıra, Özgür Avrupa Radyosu, Tolo News ve Afganistan 1 TV’nin muhabirleri de bulunuyor. BBC muhabiri Ahmed Şah ise Host vilayetinde uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
Ülkede, daha önce bir seçim merkezi önünde meydana gelen ve 60 sivilin öldüğü saldırıdan sonra meydana gelen Pazar günkü saldırılar, Afgan hükümetinin ülkedeki asayişi sağlamakta yetersiz olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Afganistan hükümeti kontrolündeki nüfus azalıyor
ABD’nin Afganistan’daki en üst kurumu olan “Afganistan İmar Müfettişliği Ofisi” (Sicar) tarafından yayınlanan rapora göre, Afganistan ulusal savunma güçleri, Afganistan güvenlik güçleri, Afgan ordusu ve Afganistan polisine bağlı kuvvetlerin sayısı, bu yılın Ocak ayı itibariyle 2017’ye oranla yüzde 11 azalarak 296 bin 400’e geriledi.
Yaklaşık 20 yıl evvel ülkedeki asayişi tek başına sağlama hedefiyle kurulan Afganistan ulusal güvenlik güçleri ve Afganistan polisinin toplam sayısı ise 34 binde kaldı.
Rapora göre, Afgan hükümetinin Ocak ayı itibariyle kontrol altında tuttuğu bölgelerin oranının yüzde 1 artış göstererek yüzde 65’e ulaşmasına rağmen hükümet ve NATO kuvvetlerine karşı savaşan Taliban hareketinin de hakimiyet alanını genişlettiği görülüyor.
Sicar tarafından yayınlanan raporda, Afgan hükümeti, ülkenin 407 vilayetinin sadece yüzde 56’sını kontrol altında tuttuğu ifade edilirken, Afgan hükümeti kontrolündeki bölgelerde yaşayan nüfusunda gerilediği kaydedildi.
Raporda, Taliban hareketinin kontrolü altındaki bölgelerdeki nüfus oranının ise Ağustos 2016’da yüzde 9’ken Ocak 2018’de yüzde 12’ye yükseldiği belirtildi. Afgan hava kuvvetlerinin NATO’dan ayrı olarak operasyonlara başladığı tarihten bu yana ülkedeki sivil kayıpların ikiye katlandığına dikkat çekildi.
BM’den gazetecilerin öldürülmesine tepki
Afganistan’da gazetecilerin saldırılarda hayatını kaybetmesine uluslararası toplumdan tepki geliyor. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan açıklamada, “Gazetecilerin kasten hedef alındığı” ifade edildi.
Konuya ilişkin bir açıklama yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Gazetecilere yönelik kasıtlı saldırılar, dünyanın çeşitli bölgesinde görevlerini yerine getirmek isteyen gazetecilerin karşı karşıya kaldığı tehlikeleri gözler önüne seriyor” dedi.
ABD Savunma Bakanı Jim Mattis, konuya dair yaptığı açıklamada, gazetecilerin hedef alınmasının Afganistan’daki radikal grupların zayıflığını ortaya koyduğunu ifade ederek, “Sandıklarla kazanamayacağını bilenlerin şiddete yönelmesi doğal bir durum” şeklinde konuştu.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise “Abes ve çılgınca” olarak nitelediği saldırıyı kınayarak, “Afganistan’da görevleri başındayken öldürülen bu gazetecilerin ortaya koyduğu basın tecrübesi gelişerek devam edecektir. Bütün zorluklara rağmen bağımsız ve özgür medya sessiz kalmayacaktır” ifadelerini kullandı.
Gazeteciler için dünyanın en tehlikeli üçüncü ülkesi
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, geçtiğimiz yayınladığı raporda, Afganistan’ı, “Gazeteciler açısından dünyanın en tehlikeli üçüncü ülkesi” olarak nitelemişti.
Konuya ilişkin bir açıklama yapan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Başkanı Christoph Deluar, “BM ve yerel taraflardan, Afganistan’da gazetecilerin korunması için özel bir heyet görevlendirmesini talep etmenin zamanı geldi” şeklinde konuştu.
İnsan Hakları Gözlemevi (Human Rights Watch-HRW) ise konuya ilişkin yayınladığı açıklamada, sivillerin ve gazetecilerin hedef alınmasını “savaş suçu” olarak niteledi. Gazetecilerin, Afganistan’daki gerçekleri dünyaya ulaştırmalarının bedelini uzun süredir canlarıyla ödediklerine dikkat çekti.
BBC: Polis, Ahmed Şah cinayetini araştırıyor
Öte yandan, İngiliz yayın kurumu (BBC), Afganistan muhabiri Ahmed Şah’ın (29) öldürülmesine dair yayınladığı açıklamada, yaklaşık bir yıldır BBC muhabiri olarak çalıştığını ifade ettiği muhabirin kimliği belirsiz silahlı kişilerce öldürüldüğünü, polisin saldırıya dair soruşturma başlattığını bildirdi.
Şah Marai 1996 yılında AFP’ye katılmıştı
Kabil’deki saldırıda hayatını kaybeden gazetecilerden biri olan AFP’nin Kabil muhabiri Şah Marai, Taliban hareketinin Afganistan’da iktidarı ele geçirdiği 1996 yılında AFP’de çalışmaya başlamıştı.
ABD’nin 2001 ve 2002 yıllarında Afganistan’ı işgal sürecinde savaş muhabirliği yapan Marai, son olarak AFP’nin Kabil bürosu fotoğraf bölümü müdürlüğüne getirilmişti.
41 yaşındaki Marai, arkasında aralarında birkaç haftalık bebeğin de bulunduğu 6 çocuk bırakırken, memleketi olan Kabil’in kuzeyindeki Sehl Şumali köyünde düzenlenen törenle toprağa verildi.
Konuya ilişkin bir açıklama yapan AFP Yönetim Konseyi Başkanı Fabrice Varis, “Marai’nin öldürülmesi, gazeteci meslektaşlarımızın görevleri başındayken karşılaştıkları zorlukları ve gazetecilerin demokrasi için oynadıkları önemli rolü hatırlamamızı sağladı” dedi.