İslamabad: Cemal İsmail/Şarku’l Avsat

Afganistan hükümetinin, kuvvetlerinin onlarca Taliban militanını öldürdüğü iddialarına rağmen ABD, Afgan kuvvetlerinin Taliban’ın gerçekleştirdiği saldırılara karşı çıkamadığını, ülke genelindeki farklı alan ve askeri mevzilerdeki Taliban kontrolü ve ilerleyişinin arttığını duyurdu. Bir Afgan hükümet yetkilisi, Taliban’ın ülkenin kuzeyindeki bir kilit üssü birkaç saatlik çatışmanın ardından kontrol altına aldığını, Faryab bölgesindeki Karhain’de yaşanan çatışmada Taliban tarafından 3 güvenlik görevlisinin öldürüldüğü ve 17 kişinin de esir alındığı ifade edildi.

Yetkili, Taliban güçlerinin geçtiğimiz gece Şirin Tagab ve Devletabad bölgeleri arasında bulunan Afganistan polis karakoluna saldırı gerçekleştirdiğini söyledi. Devletabad Belediye Başkanı Abdul Rezzak Kakar’ın aktardığına göre, çatışmalar cuma sabahına kadar devam etti.

Afganistan’ın Pajhwok haber ajansı, Taliban militanlarının Ayşa üssünde 17 polisi esir aldığını, 4 zırhlı aracı ve roketatarı, çok sayıda silah ve mühimmatı da ele geçirdiğini duyurdu. Ayrıca bir Afgan yetkili, karakolun Taliban’ın eline geçtiğini ve onlarca Taliban militanının da patlak veren çatışmalar sırasında Afgan kuvvetleri tarafından öldürüldüğünü belirtti.

Yetkili, Afganistan Hava Kuvvetleri’ni polis kuvvetlerinden yapılan yardım çağrılarına cevap vermemekle eleştirdi. Aynı şekilde Faryab’da yer alan Meymene Havaca Sebz Poş, Şirin Tagab ve Devletabad ile Karmakol bölgeleri arasındaki bir otoyolda herhangi bir kontrol merkezinin bulunmadığına dikkati çeken yetkili, Taliban’ın bölgedeki tüm güvenlik merkezlerini ele geçirdiğini belirtti. Aktarılana göre, Devletabad ve Şirin Tagab bölgeleri arasındaki bağlantı hattı da Taliban tarafından kesildi.

Faryab Vilayeti meclisi üyesi ve Devletabad sakini olan Abdul Ahad Ali Bey, Afgan polis karakolunun Taliban tarafından ele geçirildiğini belirtti. Taliban da yaptığı açıklamada karakolun kontrolünü sağladığını duyururken, 3 polisin öldürüldüğünü ve 15 polisin de esir alındığını açıkladı. Açıklamada, 10 militanın öldürüldüğü iddiaları ise reddedildi.

Taliban tarafından yapılan bir başka açıklamada, Taliban’ın Gazne Vilayeti’ndeki Şalgar bölgesinde düzenlediği sürpriz bir saldırıda Afganistan özel kuvvetlerinden 4 kişinin öldürüldüğü aktarıldı. Aynı şekilde Taliban militanlarının aynı vilayetteki Karabağ kasabasına da saldırı düzenlediği ve hükümet kuvvetlerinin ülkenin güneyindeki Gazne ve Kandahar vilayetleri arasındaki ana yolu açma girişimlerini başarısızlığa uğrattığı ifade edildi. Açıklamada, 14 Afgan kuvvetin öldürüldüğü ve 3 zırhlı aracın imha edildiği belirtildi. Başka bir açıklamada da Taliban’ın Gazne’de hükümete ait bir kontrol merkezini ele geçirdiği, çok sayıda silah ve mühimmata da el koyduğu vurgulandı.

Öte yandan ABD tarafından geçtiğimiz perşembe günü yayınlanan bir raporda hükümet kuvvetlerinin birçok alandaki kontrolünü kaybettiği ve yaşadıkları kayıpların rekor seviyeye ulaştığı belirtildi. Raporda, yıkıcı kayıplara uğrayan polis ve ordu birimleri arasında devam eden güvenlik krizine dikkat çekildi. Raporda ayrıca, ABD önderliğindeki savaştan 17 yıl sonra Taliban hareketinin kararlılığı ve Afgan güçlerinin karşısındaki yüksek morallerinden söz edildi. ABD Senatosu’na bağlı Afganistan’ın Yeniden İnşası Özel Denetim Kurumu (SIGAR) tarafından yayınlanan raporda, son 3 ay içerisinde Afganistan hükümetinin 407 ilçeden sadece 226’sının (yüzde 55,5) kontrolü elinde bulundurduğu belirtildi. Raporda, Afganistan kuvvetlerinin bu yılın son çeyreğinde yüzde 0,7’lik bir gerileme yaşadığı belirtildi. Bu çerçevede eski ABD Başkanı Barack Obama’nın 2014 yılında Afganistan’daki ABD operasyonlarının durdurulması kararı almasının ardından, ABD güçlerinin Afganistan’daki kontrol durumuna yönelik takip çalışmalarına başlamasından bu yana en düşük seviye kaydedildi.

Taliban’ın 49 ilçenin kontrolünü tamamen sağladığı belirtilen raporda, diğer 132 ilçenin kontrolünü de büyük oranda elinde barındırdığına dikkat çekildi. Rapora göre Kabil hükümeti, 2017 yılının aynı dönemine oranla yerleşim birimlerinde sadece 65,2’lik bir etkiye sahip. Afganistan’daki eski ABD Komutanı General John Nicholson ise yaptığı açıklamada, Afgan güçlerinin önümüzdeki 2 yıl içerisinde Afganistan topraklarına dair kontrolünü yüzde 80’e çıkaracağını söylemişti. Ancak hükümet güçlerinin durumu ve Taliban hareketinin ilerlemesini engelleme girişimleri General Nicholson’ın geçtiğimiz yıl Kasım ayında kullandığı ifadelere inanmayı zorlaştırıyor.

Aynı şekilde Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre, Demokrasileri Savunma Kuruluşu yetkilisi ve Afganistan işleri uzmanı Bill Roggio, General Nicholson’ın iddialarının pek olası olmadığını belirtti. Roggio, “Eğer Afgan güçleri büyük bir geri dönüş yaşamazsa ve ABD güvenlik durumunu canlandırma hususunda bir taahhütte bulunmazsa, bunun nasıl mümkün olabileceği konusunda iyimser değilim” dedi. Long War (Uzun Savaş) internet sitesini de yöneten Roggio, yayınladığı bir makalede, Afganistan nüfusunun yarısından fazlasının, hükümet tarafından kontrol edilmeyen alanlarda yaşadığını belirtti.

Öte yandan Afganistan’daki güvenlik zafiyeti, geçtiğimiz Ekim ayında Kandahar Vilayeti’nde Taliban tarafından üst düzey bir toplantının hedef alınması sonucunda bölge polis şefi General Abdul Rezzak ve beraberindeki 2 kişinin ölmesine neden oldu. Afganistan’daki ABD ve NATO kuvvetleri komutanı General Scott Miller de toplantıya katılanlar arasında yer alıyordu.

Miller, saldırıdan hafif yaralar alarak kurtuldu. Ancak ABD’li subay Tuğgeneral Jeffrey Smiley ve 13 kişi daha Taliban’ın Abdul Rezzak ve Miller’i hedef aldığı saldırıda yaralandı.

ABD Başkanı Donald Trump, yaklaşık 1 yıl önce ABD’nin geri çekilme programının iptal edildiğini ve Afganistan için yeni bir plan hazırlığında olduklarını duyurmuştu. Bu çerçevede Trump, binlerce ABD askerinin daha Afganistan’a gönderilmesine karar verildiğini, bunların birçoğunun yerel güvenlik güçlerine eğitim vereceğini ifade etmişti. Washington’un geçtiğimiz yıl Kabil’den sağlanan verileri gizli bilgi olarak kabul etmesinden sonra Afgan güvenlik güçlerinin uğradığı kayıplar hakkında herhangi bir rakam bulunmamakta. Ancak SIGAR tarafından yayınlanan rakamlara göre bu kayıplar, her yıla oranla 5 binin üzerinde.

Diğer taraftan Taliban hareketi, Afganistan’ın farklı bölgelerinde birçok askeri operasyon düzenlediklerini duyurdu. Aktarılana göre hareket, Uruzgan’a uzanan yol üzerinde bulunan Kandahar’ın kuzeyindeki Uruğ- Hakriz bölgesinde bir güvenlik merkezinin kontrolünü eline geçirdi. Taliban’ın, 14 güvenlik görevlisini öldürdüğü, bir zırhlı ve 1 nakliye aracını imha ettiği belirtildi. Güvenlik merkezinde bulunan Afgan güçlerin de kaçtığı aktarıldı.

Aynı şekilde saldırıda 2 Taliban militanının yaralandığı ifade edildi. Taliban tarafından yapılan yazılı açıklamada, Afganistan’ın güneyindeki Helmend Vilayeti’nde yer alan Nad Ali kasabasında, Rigi’nin merkezinde 1 subay da dahil 5 askerin öldürüldüğü belirtildi. Açıklamada, Taliban militanlarının Gazne’deki Şalgar kasabasında bir güvenlik merkezine saldırdığı, 9 güvenlik gücünün öldüğü 5’inin de yaralandığı ifade edildi. Aktarılana göre Taliban, Uruzgan Vilayeti’nde 16 güvenlik görevlisini de esir alırken, 2 zırhlı aracı ve iki güvenlik merkezini de ele geçirdi. Açıklamada ayrıca hareketin, geçtiğimiz pazar akşamı Tarin Kot’taki Bayi Nava’da bulunan 2 polis karakoluna saldırı düzenlediği belirtildi.