Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani Ahmedzai başkanlığında toplanan Afgan hükümeti, 4 Eylül’de Rusya’nın Soçi kentinde yapılacak Barış Konferansı’na katılma davetini reddetti.
Rus hükümetinin, barış görüşmelerine katılması yönünde Taliban’a baskı uygulanması umutlarını dile getiren Afgan hükümetindeki güvenlik yetkililerinin açıklamalarından sonrasında Kabil hükümeti, Afganistan’daki barışa yönelik girişimlerin ve öncülüğün kendi elinde olması gerektiğini ifade ederek, bunun, daveti kabul etmemelerinin haklı gerekçesi olduğunu açıkladı.
Rus hükümeti Afganistan hakkındaki planladığı Barış Konferansı’na katılmak üzere ABD ve Çin’in yanı sıra Afganistan’ın komşu ülkeleri, Hindistan, AB ve İngiltere’nin aralarında bulunduğu 12 temsilciyi davet etmişti. ABD hükümeti konferansa katılmayacağı için özür beyanında bulundu.
Taliban Soçi’ye katılmak istiyor
Konferansa katılmak istediğini açıklayan Taliban, ABD ve Afgan güçleri ile karşı karşıya geldiği bir dizi askeri operasyondan sonra, uluslararası bir konferansa davet edilmelerini siyasi bir zafer olarak değerlendiriyor.
Afgan hükümeti, Taliban ile doğrudan bir diyalog talep ediyor. Fakat, hükümetin ABD kuvvetlerinin elinde bir araç olduğunu düşünen Taliban, Afgan hükümetiyle müzakere masasında oturmayı reddediyor ve müzakereleri ABD ile yürütme konusunda ısrar ediyor. Ayrıca, yabancı güçlerin müdahalesi olmaksızın, Afganistan’dan tüm yabancı birliklerin çekilmesi için kabul edilebilir bir zaman çizelgesine odaklanıyor.
Afgan Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanlığı Ofisi tarafından yayınlanan bir bildiride, Konsey Başkanı Hanif Atmar’ın, Rusya’nın Kabil Büyükelçisi Alexander Mantytskiy’den Afgan hükümetiyle görüşmelere başlaması için Taliban’a baskı yapılmasını talep ettiği yer aldı.
Kabil’deki Batılı bir diplomat, Moskova’nın geçtiğimiz aylarda Taliban’la temaslarını yoğunlaştırdığını, bu temaslarını savunduğunu ve harekete herhangi bir mali yardımda ya da silah yardımında bulunduğunu reddettiğini kaydetti. Bu suçlama, CIA ve ABD Afganistan Kuvvetleri Komutanı Amerikalı General John Nicholson tarafından yöneltilmişti.
Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump’ın Afganistan’daki yeni stratejisini duyurmasının yıldönümü ve Afganistan’daki ABD askerlerinin sayısının arttırılması kararı sonrası General Nicholson, ABD-Taliban ateşkesinin Afganistan’da barışı tesis etmek için vazgeçilmez bir fırsat olduğunu söyledi.
Nicholson, Ramazan Bayramı sırasında gerçekleşen ateşkesin ve Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani Ahmedzai’nin üç aylık bir ateşkes çağrısında bulunmasının, hali hazırdaki şiddete rağmen, Afganistan’da barış imkanını ortaya koyduğunu ifade etti.
Trump’ın Afganistan’daki yeni stratejisini duyurmasının sonrasında ABD askerlerinin sayısının arttırılmasına rağmen, bu artış, Taliban’ı müzakere masasına gitmeye zorlamadı. Oysa Trump’ın stratejisinden umulan netice buydu. Bunun yerine, ABD yönetimi, Afganistan’dan çekilme ve barış olasılığı hakkında konuşmaya başladı.
Afganistan’daki ABD güçlerinin Afgan hükümetine karşı güttüğü siyaset, birçok şehirden çekilmenin gerekliğini ve Afganistan’da bir dizi büyük askeri üs ve şehirleri savunmaya odaklanmayı içeriyor. Takip edilen bu politika, Taliban’ın Afganistan’daki pek çok eyalet üzerindeki etkisini artırmasını yol açacak.
Hareketin liderliğinin Rus davetini kabul ettiğini söyleyen Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, barış konferansına katılmak üzere Soçi’ye üst düzey bir yetkilinin gönderileceğini açıklarken, hareketin liderlerinden biri, dört Taliban liderinin konferansa katılacağını ve heyete Şer Muhammed Abbas Stanikzay’ın başkanlık edeceğini belirtti.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki yetkililer, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, ABD’nin Afganistan eski Büyükelçisi Zalmay Halilzade’yi ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Afganistan’daki özel elçisi olarak atayacağını bildirdiler. Ayrıca kaynaklar, Zalmay Halilzade’nin Afgan liderlerini ortak bir barış görüşüne ikna edebileceğine işaret ettiler.
Halilzade, ABD Başkanı George W. Bush’un Afganistan Büyükelçisi olarak görev yaptı. Öncesinde ABD Ulusal Güvenlik Konseyi’ne üye olan Halilzade, 11 Eylül öncesinde de Afganistan işgalinin savunucularındandı.
Halilzade’nin Afganistan büyükelçisi olarak bulunması, Pakistan’la ilişkileri gerginleştirmiş ve Afganistan eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, eski Pakistan Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref hükümetini Afganistan’daki şiddetin arkasında olmakla itham etmişti.