On binlerce kişi dün, Tayvan’ın bağımsızlığı konusunda bir referandum düzenlenmesi çağrısında bulunmak için Taipei sokaklarına akın etti.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) bildirdiğine göre, Taipei merkezindeki büyük gösteri, Çin’in Tayvan’a yönelik politikasında sert bir tutum sergilediği ve Başkan Tsai Ing-wen’in çabalarını bir yandan Pekin’i ve diğer yandan da bağımsızlık yanlısı aktivistleri memnun etmek için yoğunlaştırdığı bir zamanda geliyor.
Söz konusu gösteri, Tayvan’ın 20 yıldan uzun bir süre önce demokratik bir dönüşüm geçirmesinden bu yana, bağımsızlık ilan edilmesi için açıkça bir referandum talebinde bulunan en büyük gösteriydi.
Organizatörlere göre, gösteriye katılanların sayısı yaklaşık 100 bine ulaştı ve polis katılımcıların sayısı hakkında henüz herhangi bir açıklama yapmadı. Göstericiler, “bağımsızlık referandumu” çağrısı yapan pankartlar açarak, “referandum istiyoruz” ve “birleşmeye hayır” gibi sloganlar atttı.
Çin karşı çıkıyor
Komünist Çin, 1949’dan bu yana adayı yöneten rakip bir rejim olsa bile Tayvan’ı kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak görüyor.
Buna karşılık Tayvan ise, kendi para birimi, politik ve yargı sistemi ile bağımsız bir ülke olarak görüyor. Bununla birlikte Tayvan hiçbir zaman bağımsızlığını ilan etmedi. Pekin, adanın bağımsızlığını ilan etmesi halinde, Tayvan’ı tekrar egemenliği altın almak için askeri tercih kullanmaktan çekinmeyeceği konusunda uyarıda bulunmuştu.
Gösteri, Tayvan’ın eski başkanları Lee Teng-hui ve Chen Shui-bian tarafından desteklenen yeni bir grup olan “Formosa Koalisyonu” tarafından düzenlendi. Protestocular, adanın resmi olarak Çin’den bağımsızlığını ilan edip etmemesi konusunda bir halk referandumu düzenlenmesini talep ettiler.
Formosa Koalisyonu’nun lideri olan 63 yaşındaki Ku Be Hooring göstericilerin önünde yaptığı açıklamada, “Çin’e Tayvan’da zorbalığı durdurmasını söylemek istiyoruz. Tayvanlı insanlar kendileri tarafından yönetilmek istiyorlar” dedi.
Aktivist Huang Kuo-chang da kalabalığın arasında konuşarak ada için yeni bir anayasanın kabul edilmesi çağrısında bulundu. Kuo-chang, “Tayvanlı politikacılar, Tayvan halkının referandum düzenleyerek doğal bir ülke inşa etmesine izin vermeli” ifadelerini kullandı.
“Uluslararası toplumdaki bir yetim”
Bazı aileler, gösterilere çocuklarını da getirirken, gözlemcilere göre katılımcıların çoğunluğu yaşlıydı. “Tayvan benim ülkem” yazılı bir tişört giyen 63 yaşındaki emekli posta memuru Tsai Win-il, “Tayvan halkı uluslararası topluma yeni bir bağımsız devlet kurma hakkımızı sadece referandum yoluyla gösterebilir” dedi. 35 yaşındaki Rix Yang ise Tayvan’ı “uluslararası toplumdaki bir yetim” olarak nitelendirdi.
Demokratik İlerleme Partisi (DPP) geleneksel olarak bağımsızlığa yöneliyor olsa da, Devlet Başkanı Tsai Ing-wen, Pekin ile mevcut durumu korumak istediğini, ancak bunun, 2016 yılında göreve başlamasından bu yana iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasını engellemediğini söyledi.
Pekin, Tayvan’ı uluslararası sahneden izole etmek özellikle de uluslararası kuruluşlardan dışlamak ve siyasi müttefiklerinin sayısını azaltmak için çeşitli diplomatik kampanyalar başlatmıştı. Ayrıca, uluslararası büyük şirketlere web sitelerinde Tayvan’ı Çin’in bir parçası olarak göstermeleri için baskı uygulamada başarılı olmuştu.
Tsai’nin çekimser yaklaşımı, partisindeki (DPP) bağımsızlık yanlısı bazı üyelerin hoşnutsuzluğuna yol açtı. Bağımsızlık oylaması, anayasayı değiştirmek için referandum düzenlenmesini engelleyen mevcut yasalarda bir değişiklik yapılmasını gerektiriyor.
Formosa Koalisyonu, mecliste çoğunluğa sahip olan iktidar partisine, yasaları referandum yapılmasına izin verecek şekilde değiştirme çağrısında bulundu. Ancak analistler, Pekin’i kışkırtmak anlamına gelmesi nedeniyle Tsai’nin bu değişikliği yapmasını mümkün görmüyorlar.
Demokratik İlerleme Partisi, yetkililerinin ve adaylarının cumartesi günkü gösteriye katılmalarını yasaklarken, adanın güneyindeki Kaohsiung ilçesinde, Çin’in Tayvan’ı kendi yönetimine dahil etmesine karşı kendi protestosunu düzenledi. Ancak bu ikinci protestoda, bağımsızlık referandumu çağrısı yapılmadı. Nitekim söz konusu parti, protestodan önce yayınlanan bir bildiride de, “bağımsız Tayvan’ın yönetimi için mevcut durumu değiştirmek istemediğini” vurgulamıştı.
Gözlemciler, ayrı bir gösteri düzenlenmesini, partinin kendisini adanın bağımsızlığını savunan aktivistlerden uzaklaştırmak ve bağımsızlık yanlısı bazı taraftarları memnun etmek için bulduğu bir orta yol olarak değerlendiriyorlar.