ABD Başkanı Donald Trump, 12 Temmuz’da ABD’nin talepleri karşısında İran’ın duyduğu ekonomik acının azalabileceğini, İran’ın nükleer anlaşma ve Tahran ile ateşkes konusunda yeni bir anlaşma isteyebileceğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise Brüksel’de Avrupalı yetkililerle bir araya gelerek, “terörizm ve vekalet savaşları” faaliyetlerinden dolayı İran’a baskının arttırılması çağrısını yineledi.
Trump, İran’ın bir gün kendisiyle temasa geçip ABD’nin güvenlik endişelerini yatıştırmak üzere bir teklif sunacağını iddia etti. Donald Trump, İran’ın şu anda ABD’ye “daha saygılı” davrandığını savundu, ancak bunu destekleyecek bir kanıt ortaya sunmadı.
ABD Başkanı Trump, Brüksel’deki NATO liderleri zirvesinin ardından düzenlediği bir basın toplantısında, “Bize şu anda geçmişte olduğundan daha saygılı davranıyorlar” dedi.
Ekonomik baskının, Tahran üzerindeki etkisine de güvendiğini ifade eden Trump, ABD’nin İran’la olan nükleer anlaşmadan geri çekilmesinin ardından yürürlüğe koyulan ABD yaptırımlarına dikkati çekerek, “Birçok sorun yaşadıklarını ve ekonomilerinin çökmekte olduğunu biliyorum. Ancak size şunu söyleyeceğim; bir noktada beni arayacaklar, ‘Bir anlaşma yapalım’ diyecekler ve bir anlaşma yapacağız. Ama şu anda canları yanıyor” ifadelerini kullandı.
Öte yanda ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da 12 Temmuz’da Avrupalı yetkililerle görüşmelerde bulundu. Bakan, müttefik ve ortaklarına İran’a yönelik ekonomik baskı kampanyalarına katılma çağrısı yaptı. Reuters’ın aktardığına göre Pompeo, “İran rejiminin terörizm ve vekalet savaşlarına mali destek sağlamada kullandığı tüm mali kaynakları kesmeliyiz” diye konuştu.
Pompeo’ya, NATO zirvesine katılan ABD başkanlık heyeti eşlik ediyor. Aynı şekilde ABD Enerji Bakanı Rick Perry ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, ABD- Avrupa Enerji Konseyi’nin bir toplantısına katılmak üzere zirveden ayrıldı.
ABD Dışişleri Bakanı, NATO zirvesi öncesinde Twitter hesabında paylaştığı bir mesajda aklındakileri ifade ederken, Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre “İran, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) kararlarını açıkça ihlal ederek Ortadoğu’ya silah göndermeye devam ediyor” dedi.
Mogherini ile görüşmesi öncesinde “Müttefiklerimizi ve ortaklarımızı İran rejimine karşı ekonomik baskı kampanyamıza katılmaya çağırıyoruz” diyen Pompeo, “Rejimin terörizm ve vekalet savaşlarına mali destek sağlamada kullandığı tüm mali kaynakları kesmeliyiz” dedi. Pompeo, Twitter üzerinden yayınladığı başka bir mesajda da “İran rejimi yapabildiği her yerde sorun başlatmak istiyor. Bunu durdurmak bizim sorumluluğumuz” ifadelerini kullandı. Bakan ayrıca, İran’ı 1979’dan bu yana Avrupa’da en az 11 terör saldırısını desteklemekle suçlayan bir harita yayınladı.
ABD’li Bakan, İngiltere, Fransa, Almanya, Suudi Arabistan ve Ürdün’ün de katılımıyla Suriye politik sürecini desteklediklerini, İran nüfuzunu sona erdirmeyi, DEAŞ’ı hezimete uğratmayı ve kimyasal silah kullanımını engellemeyi hedeflediklerini yineledi.
ABD, yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koyarken, ABD’li yetkililer de ekonomik baskının İran rejimine karşı kamusal bir baskıya yol açacağını umuyor. Geçtiğimiz Mayıs ayında ABD, nükleer programı engellemek üzere İran’a karşı yaptırımları kaldıran çok taraflı bir anlaşmadan geri çekildi. O günden bu yana Washington, 4 Kasım itibariyle İran petrol ithalatını durdurma veya ABD’nin mali uygulamalarına maruz kalma tehdidinde bulundu. Trump’ın nükleer anlaşmadan geri çekilme kararından bu yana Avrupa ülkeleri, İran’ı nükleer anlaşmada kalmaya ikna etmek için çaba sarf ediyor.
Ancak şu ana kadar ABD yaptırımlarının etkisi, Avrupalı şirketlerin, İran ile iş yapma konusunda ABD yaptırımları uyarınca risk alma tereddütlerini kaldırmayı zorlaştırdı.
Öte yandan ABD Hazine Bakanlığı Terör ve Finansal İstihbarat Müsteşarı Sigal Mandelker, 12 Temmuz’da ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE), ‘Washington’ın İran ticaretini ve bölgedeki para birimine erişimi kısıtlama çabalarını yoğunlaştırmasıyla’ İran’a yasadışı fon aktarımı yapan bir şebekeyi çökerttiğini ifade etti.
Mandelker, “Birlikte, İran Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’ne milyonlarca dolar transfer eden bir şebekeyi çökerttik” dedi.
Sigal Mandelker’e göre şebeke, geçtiğimiz Mayıs ayında çökertildi. Yetkili, döviz şirketlerinin, İran dışına fon aktarımı için BAE mali sistemini kullandığını, daha sonra ise bölgede İran destekli grupların kullanımı için bu fonları ABD dolarına çevirdiğini belirtti.
Mandelker gazetecilere yaptığı açıklamada, İran Merkez Bankası’nın üst düzey yetkilileri tarafından yürütülen şebekenin, sahte belgeler ve firmalarla örtülü işlemler gerçekleştirdiğini vurguladı.
Konuya dair ise ayrıntılı bilgiye yer verilmedi.
BAE Merkez Bankası, geçtiğimiz Haziran ayı başlarında kara para aklamayı önleme kurallarının ve diğer uygulamaların belirsiz olarak ihlali nedeniyle 7 döviz şirketinin faaliyetlerini azalttığını açıklamıştı.
15 Mayıs’ta ise ABD, İran Merkez Bankası Başkanı Veliullah Seyf’i, İran Devrim Muhafızları’na milyonlarca dolar destek sağlamakla suçladı.
İran, ekonomisine zarar veren ABD kampanyasını, işlerine haksız müdahale olduğunu belirterek kınadı.
Aynı şekilde Sigal Mandelker, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran nükleer anlaşmasından çekilmesinin ve Tahran’a yaptırım uygulamaya başlamasının ardından Suudi Arabistan ve Kuveyt ziyareti sonrasında ABD’nin İran’ı baskı altına alma çabalarına destek veren BAE’ye de ziyarette bulundu. Bu çerçevede ABD’li yetkili, Körfez hükümetlerinin ve finans kuruluşlarının, İran’ın bölgedeki zararlı etkisi konusunda hemfikir oldukları ABD ile iş birliği yaptığını açıkladı. Mandelker, Washington’un İran’ın ticaret gelirlerinin yarısından fazlasını oluşturan petrol ve gaz satışlarını değil, genel olarak İran ticaretini kısıtlamaya çalıştığını söyledi.