ABD Başkanı Donald Trump ve First Lady Melania Trump, dün akşam Beyaz Saray’da Ürdün Kralı 2. Abdullah ve Kraliçe Rania ile görüştüler. Görüşmelerin odağında ikili ilişkiler, bölgesel meseleler ve Filistinliler ile İsrailliler arasındaki Amerikan barış planı vardı.
Trump toplantı sırasında “Ortadoğu’da önemli ilerlemeler kaydedildiğini” söyledi. Ancak Beyaz Saray’ın İsraillilerle Filistinliler arasındaki barış planını önereceği zamana dair bilgi vermedi. ABD’nin Orta Doğu’daki barış planının zamanlaması ve içeriği ile ilgili bir soruya Trump, “Ortadoğu’da iyi bir iş çıkarıyoruz. İran ile olan nükleer anlaşmayı sonuçlandırdıktan sonra işler çok değişti” cevabını verdi.
ABD Başkanı, Ürdün’ün mültecilere ev sahipliği yapma ve barış çabalarını ilerletme çabalarına övgüde bulundu. Kral 2. Abdullah ise Ürdün’ü desteklediği için Başkan Trump yönetimine teşekkür etti. Trump, yönetiminin ABD’nin güney sınırını koruma ve çocuklarını aileleriyle yeniden bir araya getirme çabalarından bahsetti ve yasadışı göçmenlerin geçişini önlemenin önemini vurguladı.
ABD ve Ürdün yetkilileri kapalı görüşmeler yaptı. Beyaz Saray yetkilileri, görüşmelerin Filistinlilerle İsrailliler arasında kalıcı bir barış için çaba göstermenin yanı sıra terörle mücadele, İran’daki tehditler ve Suriye’deki krize odaklandığını söyledi.
Kral 2. Abdullah’ın Washington’a yaptığı ziyaret, Amerika başkanı Donald Trump’ın danışmanı ve damadı Jared Kouchner ile Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt’ı Amman’da ağırlamasının akabinde gerçekleşti.
Kouchner ile görüşmesinin ardından Ürdün Kralı, Amman’a nadir bir ziyaret yapan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yu karşıladı. Toplantıda, Kral 2. Abdullah, Ürdün’ün 1967 sınırlarına dayanan iki devletli bir çözüm taahhüdünü vurguladı ve ABD yetkililerine planın bölgede barışa ulaşmanın tek yolu olduğunu söyledi.
Jared Kouchner, bölgedeki beş günlük tur gezisi sırasında Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile bir araya geldi. Ziyaret sırasında, Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak ilan edilmesi ve büyükelçiliğin Tel Aviv’e nakledilmesinden bu yana ABD yönetimini boykot eden Filistin tarafı ile herhangi bir görüşme olmadı.
ABD raporları, Jared Kouchner’in iki taraf arasındaki barışın temeli olarak bir Filistin devletinin kurulmasında ısrar eden bölgedeki Arap liderlerle yaptığı görüşmelerde söz konusu meseleye dair güvence aldığını gösteriyor. Beyaz Saray kaynakları, Amerikan yetkililerinin hayal kırıklığına uğradığını söyledi. Çünkü Kouchner’in Arap liderlerle yaptığı toplantılar, ABD yönetiminin nihai planını duyurması için ihtiyaç duyduğu yeterli desteği sağlamadı. Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak tanınmasını ve İsrail yerleşim yerlerinin Batı Şeria’dan kaldırılmamasını içeren Trump yönetiminin planına dair spekülasyonlar arasında Filistinli mültecilerin topraklarına geri dönüşünü garanti eden herhangi bir şey bulunmuyor. Raporlar ayrıca “Filistinlilerin, Gazze’deki kalkınma projeleri ve enerji ve elektrik üretimi alanındaki projeler için Amerikan mali destek paketi aldıklarını” ve “Washington’un, İsrail’in Ürdün sınırındaki güvenlik kontrolü hakkını desteklediğini” belirtti.
Ürdün kralı, Trump yönetimini iki devletli bir çözümü desteklemeye ve İsrail-Filistin çatışmasını, 1967’deki sınırları ile bir Filistin devletinin kurulmasıyla sonlandırmaya ikna etmeye çalışıyor. Ancak yönetim bu yaklaşımı benimsiyor gibi görünmüyor. Ayrıca Filistin devletinin kurulmasının ‘Cumhurbaşkanı Trump yönetim planının’ bir parçası olup olmayacağı açık değil.
Trump geçmişte, ‘Filistin ve İsrail tarafları tarafından desteklendiği taktirde iki devletli çözümü destekleyeceğini’ söylemişti.
Ürdün, Trump yönetimi barış planının, Filistin devletinin kurulmasını ve Filistinlilere ev sahipliği yapan Amman’a karşı artan baskıyı göz ardı etmesinden endişe duyuyor. Ürdün aynı zamanda herhangi bir barış anlaşması çerçevesinde Kudüs’teki kutsal mekanlarda uluslararası statüsünün devamlılığını garanti altına almaya çalışıyor.
Öte yandan ABD yönetimi, planını yakında açıklayacağını ve bir kısmı hakkında ise Ağustos ayında konuşacağını doğruladı. Yetkililer, plan hakkında herhangi bir detay vermeyi reddettiler. Filistin halkının yaşamlarını iyileştirmek için adil çözümler ve planlar sunacaklarını ifade etmekle yetindiler.
Cuma akşamı Washington’a ulaşan Kral 2. Abdullah, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Hazine Bakanı Stephen Mnuchin, Ticaret Sekreteri Wilbur Ross, Savunma Bakanı James Matisse ve Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile bir araya geldi. Ürdün Kral’ı ziyaret sırasında, yükselen fiyatlar nedeniyle krallığın karşı karşıya kaldığı protestoların ardından Ürdün’ün uygulayacağı ekonomik ve siyasi politikalar için ABD desteğini elde etmeye odaklandı. Ayrıca Ürdün Kralı görüşmelerde, Ürdün ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ticareti artırmanın ve serbest ticaret anlaşmasından faydalanmanın önemine değindi.
Kral 2. Abdullah’ın ABD Savunma Bakanı ile görüşmesi sırasında, iki ülke arasındaki askeri ve savunma iş birliğine, güneybatı Suriye’deki tırmanma alanlarındaki sakinliğin korunmasının önemine ve UNRWA’nın Filistinli mültecilere sağlık, eğitim ve yardım hizmetleri sağlamadaki rolüne değinildi.
Kral 2. Abdullah ve ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Cenevre sürecini destekleyerek Suriye krizinde siyasi bir çözüme ulaşma çabalarının önemini tartıştılar.