ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’yle yaşanan kriz konusundaki en kapsamlı değerlendirmesini, Reuters haber ajansına yaptı. Donald Trump, rahip Andrew Brunson konusunda Türkiye’ye hiçbir şekilde taviz vermeyeceklerini söyledi. Röportajında pek çok konuya değinen Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’la bir kez daha görüşebileceğine de işaret etti.
Önceki gün Reuters’a röportaj vererek ülkesinin iç ve dış siyasetine dair çeşitli açıklamalarda bulunan Trump, ABD ile Türkiye arasındaki krize de değindi. Türkiye’de tutuklu bulunan ABD’li rahip Andrew Brunson serbest bırakılmadan Ankara’ya taviz verilmeyeceğine işaret eden Trump, İsrail’de alıkonulan bir Türk vatandaşının (Ebru Özkan) serbest bırakılması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yardım ettiğini ve Erdoğan’ın da buna karşılık Brunson’ı serbest bırakmasını umduğunu dile getirdi. ABD Başkanı, “Türkiye’nin yaptıklarını üzücü buluyorum. Büyük bir hata işlediklerini düşünüyorum. Taviz vermeyeceğiz” şeklinde konuştu.
Bu arada Beyaz Saray’da görevli üst düzey bir ABD’li yetkili de daha önce yaptığı açıklamada, Başkan Trump’ın geçtiğimiz Temmuz ayında Belçika’nın başkenti Brüksel’de Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya gelerek rahip Brunson konusunu konuştuğunu aktarmıştı. Yetkili, Erdoğan’ın o görüşmede, Trump’tan, İsrail’de alıkonulan bir Türk vatandaşının (Ebru Özkan) serbest bırakılması için yardım talep ettiğini, bunun karşılığında da Trump’ın Türkiye’den rahip Brunson’ı serbest bırakmasını istediğini söylemişti.
“Erdoğan ile iyi anlaşıyordum”
Reuters’a verdiği röportajda, söz konusu görüşmeye değinen ABD Başkanı, üstüne düşeni yaptığını ve o Türk vatandaşının (Ebru Özkan) serbest bırakıldığını belirtti. Trump, “Erdoğan için, o Türk vatandaşının serbest bırakılmasını sağladım. Kendisinden de Türkiye’de haksız yere tutulan ve muhteşem bir Hristiyan ve baba olan Brunson’ı serbest bırakmasını bekliyorum” ifadelerini kullandı.
Trump, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye’yi ve Türkiye halkını çok seviyorum. Bildiğiniz gibi şuana kadar Türkiye Cumhurbaşkanı ile çok iyi ilişkilerimiz vardı. Birçok konuda kendisiyle hemfikirim. Onunla olan iyi ilişkilerimi korumaya çalıştım. Ancak, ilişkilerin tek yönlü sürmesi mümkün değil. ABD açısından bu iş böyle gitmez.”
“Kim Jong-un ile yeniden görüşebiliriz”
ABD Başkanı, Washington-Pyongyang ilişkilerine de değindi. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile bir kez daha görüşebileceğine işaret eden Donald Trump, Pyongyang’ı kimyasal silahtan vazgeçirmek için sürdürdükleri çabayı savundu. Kuzey Kore ile ilişkilerde birçok şeyin iyi gittiğini belirten Trump, Çin’in ise Pyongyang’a eskisi gibi yardım edemediğini dile getirdi. Kuzey Kore dosyası ile üç ayı aşkın süredir bizzat ilgilendiğini ancak bu konunun 30 yıllık bir sorun olduğunu dile getiren Trump, Kim Jong-un’la iyi bir uyum yakaladıklarını ve bu uyumun, nükleer silah konusuna olumlu yansıdığını da sözlerine ekledi.
Reuters muhabirinin “Kim ile ufukta yeni bir görüşme var mı?” şeklindeki sorusunu da yanıtlayan Trump, “Büyük olasılıkla görüşeceğiz. Ancak bu konuda yorum yapmak istemiyorum” şeklinde konuştu.
Uzmanlar, ABD yönetiminin nükleer silahtan vazgeçmesi için Pyongyang’a büyük tavizler verdiği görüşünde. 12 Haziran’da Singapur’da gerçekleşen zirve öncesi bazı tavizler veren ABD, görüşme sonrasında da Güney Kore’yle yapmayı düşündüğü askeri tatbikatı askıya alarak başka tavizler vermişti.
“Ruhani ile görüşmeye hevesli değilim”
ABD Başkanı Trump, Reuters’a verdiği röportajda, İran ile ilişkiler ve ABD’nin Ortadoğu’daki varlığının yanı sıra, iç sorunlara ilişkin de görüş bildirdi. Ülkesinin, İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilerek Tahran’a yönelik yaptırımlarını yeniden başlattığını hatırlatan ABD Başkanı, İranlı liderlerle görüşmeye çok hevesli olmadığını da dile getirdi. Trump, “İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile görüşeceğim demiyorum. Kendisi isterse görüşürüm diyorum. Ama istemezse ben de çok hevesli değilim. Görüşme talep etmeyeceğim” şeklinde konuştu.
“Ortadoğu’da bulunmak ABD’nin tarihi hatasıydı”
Trump, ABD’nin Ortadoğu’daki varlığına ilişkin olarak ise, “Ortadoğu’da bulunmak zorunda değildik. Bu tarihin en büyük hatasıydı” şeklinde konuştu.
Bu arada ABD’de, Rusya’nın 2016 yılında gerçekleşen başkanlık seçimine Donald Trump’ın lehine olacak şekilde müdahale ettiği iddialarına ilişkin dava süreci devam ediyor. Başsavcı Robert Mueller, konuya ilişkin yürüttüğü soruşturma için ABD Federal Soruşturma Bürosu’ndan (FBI) büyük destek görüyor. Reuters’a verdiği röportajda bu konuya da değinen Trump, Başsavcı Mueller’in kendisine yönelttiği ‘ifade verme talebini’ kabul etmeyeceğini dile getirdi.
“Gereken yapılırsa Rusya’ya yaptırımlar kalkabilir”
Trump röportajında ayrıca, Rusya’nın Suriye ve Ukrayna konusunda gerekli adımları atması halinde, bu ülkeye uygulanan yaptırımların kaldırılabileceğini söyledi. ABD Başkanı, Çin ile devam eden ticaret anlaşmazlığını çözmek için ise belli bir takvimlerinin olmadığını aktardı.