ABD Başkanı Donald Trump, dünya liderinin, New York’taki 73. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu üst düzey toplantılarına katılmak üzere bir araya gelmesinden yararlanarak, uyuşturucuyla mücadelede “Küresel Eylem Çağrısı” için bugün yoğun bir haftaya başlıyor.

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley yaptığı açıklamada, “Başkan Trump, bugün 124 ülke tarafından imzalanan “Dünya Uyuşturucu Problemi ve Küresel Eylem Çağrısı” başlıklı üst düzey bir toplantıda konuşacak” ifadelerini kullandı. Haley, ABD’nin daha fazla imzacıyı dört gözle beklediğini de sözlerine ekledi. Diplomatlar katılımcıların yalnızca ABD yönetimi tarafından hazırlanan belgeye imza atan taraflardan olacağını belirttiler. Toplantıya Başkan Trump’ın yanı sıra ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Haley ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’inde katılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı “Dünya Uyuşturucu Problemi ve Küresel Eylem Çağrısı” metni ise şöyle:

“Biz, belgede imzası bulunan BM üyesi devletler olarak, dünya uyuşturucu sorununu etkili bir şekilde ele alma taahhüdümüzün yanı sıra 1961 Uyuşturucu Maddelere Dair Tek Sözleşmesi, 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesi, 1981 Uyuşturucu ve Psikotrop Maddeler Kaçakçılığına Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve 2000 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesi’ne bağlılığımızı yeniden teyit ediyoruz. Ayrıca dünya uyuşturucu sorununu etkin bir şekilde ele alma ortak taahhüdümüzü ve 2016 yılında yapılan BM Genel Kurulu’nun “Dünya Uyuşturucu Problemi ile Mücadele Özel Oturumu” sonuçlarını kabul ettiğimizi bir kez daha vurguluyoruz.
BM Uyuşturucu ve Suç ile Mücadele Dairesi (UNODC) çalışmalarına olan bağlılığımızı teyit ediyor, BM’nin çabalarının desteklenmesi ve uyuşturucuyla mücadele konularında birincil sorumluluğumuzu üstleniyoruz. Ayrıca, BM’nin UNODC ve Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) yüklediği misyonun da farkında olduğumuzu vurguluyoruz.

Sentetik uyuşturucu vurgusu

“BM Tüzüğü” amaç ve ilkeleri ile “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi” çerçevesinde uluslararası hukuka tam olarak uyacağımıza dair kararlılığımızı, devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam olarak saygı duyacağımızı onaylıyoruz. Dünya uyuşturucu problemini, bilimsel kanıtlara dayanan kapsamlı bir yaklaşımla ele alacağımızı taahhüt ediyoruz. Sentetik uyuşturucuların yeni ortaya çıkan zorlukları da dahil olmak üzere, uyuşturucu kaçakçılığı, yolsuzluk ve diğer organize suçlar ile terör arasındaki bağlantıları dikkate alıyoruz.

Uluslararası uyuşturucuyla mücadele sisteminin, gelişmekte olan sentetik uyuşturucu tehdidine zamanında cevap vermesi gereğini kabul ediyoruz. Bu tehlikeli maddelerin yayılmasının önlenmesi adına UNODC’yi acilen harekete geçmeye çağırıyoruz.

Ayrıca aşağıda yer alan dört yönlü stratejiye dayalı ulusal eylem planlarını geliştirmeyi taahhüt ediyoruz:

1. Eğitim ve farkındalık yoluyla yasadışı uyuşturucuya olan talebi azaltma ve kullanımını önleme
2. Hayatların kurtarılması ve iyileşmelerinin sağlanması için tedavi çalışmalarının artırılması
3. Yargı, kolluk kuvvetleri ve sağlık sektörleri arasında uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi
4. Uyuşturucu üretimini durdurarak yasadışı uyuşturucu arzını ve sınır ötesi akışın önünün kesilmesi
UNODC ve imza sahibi ülkelerinin tümünü, 2019 Mart ayında yapılması planlanan BM Narkotik Uyuşturucu Komisyonu’nun 62. Oturumu’nda ilerlemelerin kaydedilmesi ve alınan derslerle uygulamaların iyileştirilmesi için güncellemeler yapılmasına teşvik ediyoruz.”

Belge, BM’ye danışılmadan hazırlandı

ABD basının da yer alan haberlere göre, bu etkinliğin BM’de yapılması, küresel çoğulculuk ve uyum sağlayan bir platform oluşturuyor. Bununla birlikte metin, küresel uyuşturucu politikası hakkında gerçek bir fikir birliğini yansıtıyor.

Buna karşılık bazı çevreler, “Küresel Eylem Çağrısı” ile ilgili önemli prosedür sorunları olduğuna işaret ettiler. Çünkü bu belge, BM’ye danışılmadan ABD yönetimi tarafından dağıtıldı. ABD’li yetkililer, imzalamaya isteksiz bir takım ülkeleri, belgenin “tartışılmaya açık olmadığı” gerekçesiyle imzalamaya zorladılar. Bununla birlikte uyuşturucu konusunda ilerici politik reformlar gerçekleştirmiş bazı hükümetler de küresel eylem çağrısını Trump’ın fikrine katıldıkları için değil, onun öfkesine maruz kalmaktan çekindikleri için imzaladılar.

Birkaç ülke ise, yoğun tartışmalar ve iç bölünmelerin ardından, belgeyi imzalama riskinin, imzalamamalarının doğuracağı olası diplomatik sonuçlardan daha az olduğu için imzaladı.

Kanada ve Meksika daha fazla gerginlik yaşanmaması için belgeyi imzaladı

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz hafta ABD’de uyuşturucu ile mücadelede işbirliği için Washington’da halihazırda kabul edilen politika çerçevesinde Meksika, Kolombiya ve Afganistan’a yönelik uyuşturucu üretimi ve ticaretini durdurma baskılarını iki katına çıkardı. Bu nedenle, Trump yönetimi ile hassas ticari müzakerelerin ortasında bulunan Kanada ve Meksika gibi ülkeler belgeyi onayladıkları için değil, sadece gerginlik yaşanmaması için imzaladılar.

İşin özü bu tartışmaya açık olmayan belge, 2016’da yapılan “Dünya Uyuşturucu Problemi ile Mücadele Özel Oturumu” sonuç bildirgesi de dahil olmak üzere, BM’nin uyuşturucuyla ilgili yaptığı son toplantılarının sonuçlarına uzak kalıyor. Belge, sürdürülebilir kalkınma hedeflerini daha geniş bir ölçekte ele alamıyor. Bu durum, BM’nin önümüzdeki on yıl içerisinde çerçevesinin oluşturulması planlanan “2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi” uluslararası fikir birliğine dair sorunlara neden olabilir.

Hazırlanan belgede BM’nin çalışmalarına yer verilmedi

Bununla birlikte ABD yönetiminin hazırladığı belgede, geçmiş yıllarda uyuşturucuyla mücadele kapsamında yapılan tartışmalara önemli katkılarda bulunan BM misyonlarının faaliyetlerine yer vermedi. BM Kalkınma Programı (UNDP), BM Ortak HIV/AIDS Programı (UNAIDS), BM İnsan Hakları Komisyonu (UNIC) ile uyuşturucu ve insan hakları alanında ikinci raporunu yayımlayan BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) bu misyonların başında geliyor. Belgede bu misyonların yer almaması büyük bir sorun. Zira Trump yönetimi, Haziran ayında ABD’nin UNIC’den çekildiğini duyurmuştu.

Belgede ayrıca hayat kurtarma ve tedavinin desteklenmesi önerisi, ABD’de aşırı uyuşturucu kullanımı krizi nedeniyle eklenirken, Küresel Eylem Çağrısı yeni hedeflerinin tarihleri hakkında herhangi bir bilgi verilmiyor. Bu durum, 2016’daki Dünya Uyuşturucu Problemi ile Mücadele Özel Oturumu sonuç bildirgesinde güçlükle ulaşılan 7 madden bariz bir şekilde farklılık gösteriyor.

Trump, Duterte’nin uyuşturucu ile mücadele politikasını destekliyor

Açıklamaları göz önüne alındığında Başkan Trump’ın, Filipin Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin uyuşturucuya karşı verdiği mücadeleyi desteklediği anlaşılıyor. Ayrıca, uyuşturucu satan kişilerin ölüm cezasına çarptırılmasını talep ediyor.

23 ülke Trump’ın listesinde

Öte yandan Trump Hindistan ve Pakistan’ın da dahil olduğu 23 ülkeyi, uyuşturucu üretim ve geçiş güzergahı listesine ekledi. Listede ayrıca Afganistan, Bahamalar, Belize, Bolivya, Myanmar, Kolombiya, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Ekvador, El Salvador, Guatemala, Haiti, Honduras, Jamaika, Laos, Meksika, Nikaragua, Panama, Peru ve Venezuela da bulunuyor.

ABD’de her yıl binlerce kişi uyuşturucudan ölüyor

ABD Başkanı, Bolivya ve Venezuela’nın son 12 ay içinde Uluslararası uyuşturucuyla mücadele sözleşmelerine uygun olarak taahhütlerini yerine getiremeyen ülkeler olduğunu belirtti. Kolombiya, Meksika ve Afganistan’da uyuşturucu ekili alanlarda son yıllardaki artışa dair derin endişeleri olduğunu ifade eden Başkan Trump, Meksika’dan gelen eroin ve Kolombiya’dan gelen kokainin, ABD’de her yıl binlerce kişinin ölüme neden olduğunu sözlerine ekledi.

Rakamlarla BM Genel Kurulu

-BM Genel Kurulu’nun ilk toplantısı 1945 yılında gerçekleşti.

-BM Genel Kurulu’nda 193 üye ülke temsil ediliyor. Ancak tüm temsilciler, devlet başkanı veya hükümet lideri değildir.

-Her ülkenin liderine konuşma süresi olarak 15 dakika verilir. Fakat çoğu zaman konuşmacı bu kuralı aşmaktadır.

-BM Genel Kurulu’ndaki en uzun konuşma süresi olan 4 saat 29 dakika, 1960’lı yılların sonlarında Küba lideri Fidel Castro’ya verildi.

-East River (Doğu Nehri) kıyısında bulunan BM Genel Merkezi’ni korumak için 230 beton blok yerleştirilmiştir.

-2018 yılı 73. BM Genel Kurulu toplantısını 3 bin gazeteci takip edecek.