Yusuf Şahid liderliğindeki Tunus hükümet, bu yıl ekonomik ve sosyal dosyalar üzerine odaklanacağını vurgulayarak ekonomik iyileşme ve yüzbinlerce işsiz için istihdam sağlama sözü verdi.
O halde, 2011’deki devrim fırtınasının siyasete geçişindeki başarıdan sonra, Tunus’taki ekonomik toparlanmayı engelleyen şey neydi?
Ekonomik ve mali alandaki birçok uzman, Tunus hükümetinin bu yıl vaat etiklerini gerçekleştirmesinin zor olduğunu vurgularken, toplumsal protestolar güney sahalarındaki petrol ve gaz akışını engelledi ve bu da yerel ekonomik kalkınmanın yanı sıra ihracat ve üretimi engelledi.
Ekonomide gerçek bir gelişme yaşanmadı
Tunus, cari yılın son aylarında kaydedilen ekonomik sonuçlara göre, 2016 yılının aynı dönemine göre yüzde 1 büyüme göstererek, 2017 yılının ilk yarısında ekonomik büyüme yüzde 1,9 oranına ulaştı. Bu büyümenin temel nedeni tarım sektörünün iklimsel faktörlere bağlı olarak yüzde 3,8 büyümesi. Turizm sektörünün katkısı ve ihracat işlemlerine rağmen, Tunus’un bu yılın son aylarındaki ekonomik seviyesini etkileyen gerçek bir gelişme olmadı.
Pratik bir plan geliştirilmedi
Hükümet, sorunlarla uğraşma ve bunları çözmek için verdiği sözleri tutamadı. Bunları kısmen de olsa çözmek için hiçbir pratik plan geliştiremedi. Gerçekten de, hükümetin zayıflığı tarihi bir fırsatı kaçırması ile çok açıktı. O da, Kasım 2016’da Tunus tarafından düzenlenen ancak pek fazla başarı sağlamayan Uluslararası Yatırım Konferansı’ydı.
Şahid Hükümeti, eğer 3 yıllık sürede toplamda yüzde 7’ye ulaşmak için profesyonellik hissiyle çalışsaydı, bu konferansta 2017 yılında yüzde 4’lük bir büyüme oranı elde edebileceği hibe ve destek alabilirdi.
2 binden fazla Tunuslu ve yabancı ekonomik aktörün katıldığı konferansta, Tunus’un ortaklarıyla birlikte 64 kamu, 34 kamu-özel ve ülkedeki 20 önemli sektörü kapsayan 44 özel projeyi başlatması gerekiyordu.
10 milyar dinarlık anlaşma imzalandı
Tunus devlet bütçesinin üçte biri oranında olan yaklaşık 10 milyar dinarlık anlaşma imzalandı ve Katar Tunus’a 1 milyar 250 milyon dolarlık hibe vermeyi taahhüt etti. Paris beş yıl içinde yılda 250 milyon Euro, Türkiye 600 milyon dolar, Kuveyt 500 milyon dolar, Kanada 24 milyon dolar ve Suudi Arabistan 800 milyon dolar vaadinde bulundu.
Avrupa Yatırım Bankası, Tunus’a beş yılda 2.5 milyar dolar destek verirken, Dünya Bankası da Tunus’a 1 milyar dolar sağladı.
Arap Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu, Tunus’taki kamu projelerinin finansmanı için 3 milyar dinar değerinde yardım sözü verdiğini açıkladı.
Mali durumu giderek zorlaşıyor
Ekonomi uzmanı olan İzzettin Seydan, “Tunus’un ekonomik ve mali durumu giderek zorlaşıyor ve IMF kredisinin üçüncü taksitindeki herhangi bir gecikme, Tunus’u mali kriz riskine sokabilir” dedi.
Eski Bakan ve Paris Dauphine Üniversitesi Başkan Yardımcısı Elias Jouini, “Bugün, devleti bütçesindeki açık sebebiyle yıkıcı kasırganın ortasında yer alan ve borçlanma talebi de sürekli artan bir Tunus var” şeklinde konuştu.
2017 yılının ilk yarısında devlet bütçesinin uygulanmasına ilişkin bir belge, devlet bütçesindeki borç kaynaklarının geliştirilmesi konusunda 2016’daki aynı döneme göre yüzde 62,4 oranında gelişme olduğunu ve ülkenin 5273 milyon dinar değerinde krediyi harekete geçirmeyi başardığını ortaya çıkardı.
Bugün Tunus, mali ve ekonomik krizlerden oluşan bir pakete batmış durumda, mümkün ve gerçekçi ulusal çözümler ortaya atıldığında, eski rejimin çöküşünden sonra birbirini takip eden hükümetler tarafından görmezlikten gelindi. Şahid hükümeti de bir istisna teşkil etmedi ve Uluslararası Para Fonu’na (IMF) başvurup, Uluslararası Para Fonu’nun çalışması olan Finans Yasası taslağının kabulü ile, başarısız Habib es-Seyid hükümetinin bir uzantısı olduğunu doğruladı.
Bununla birlikte, tüm bu korkunç ekonomik durumdaki olumlu nokta, hem nakit hem de aynî olarak, 2006 ile 2016 yılları arasında Tunuslu göçmenlerin gelir ve katkılarından alınan nakit hacminin iki katına çıkmasıydı.
Bu transferler ulusal tasarrufların yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor. Bu transferler, ticaret dengesi açığının yaklaşık yüzde 37’sini alan ödeme dengesinin ayarlamasında önemli bir rol oynadı.
Ulusal İstatistik Enstitüsü Genel Sekreteri Hadi Saidi, 2017 yılının ilk yarısında Tunus’un 2016 yılının aynı döneminde yüzde 1 oranında büyümesini sağladığını belirtti.