Türkiye ve İran, kuzeybatı İran’daki Razi sınır kapısı yoluyla, demiryolu ticaret kapasitesini bir milyon tona yükseltmek için anlaştı.
Türkiye Ekonomi Bakanlığı’ndaki kaynaklar, anlaşma imzaladıktan sonra, Türkiye ve İran’ın iki ülke arasındaki demiryolu ticaret hacmini yılda bir milyon tona çıkarmayı planladıklarını söyledi.
Türkiye ile İran arasındaki Razi sınır kapısı üzerinden demiryolu taşımacılığı, Mart-Temmuz döneminde yıllık yüzde 46 arttı. Türkiye Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, geçtiğimiz mart ayında Türkiye ile İran arasındaki ticaret hacminin ayda yüzde 30’un üzerinde artacağını duyurmuştu.
Türkiye ile İran arasındaki ticaret hacmi 2012’de 21,9 milyar dolara yükselmişti. Sonra, Tahran’a uygulanan yaptırımların etkisiyle 2015’te 10 milyar dolara düştü.
Kaynaklar, Katarı İran üzerinden Türkiye’ye bağlayan, geçen hafta ilan edilen yeni ticari rotanın, nakliye maliyetlerinde büyük düşüşe sebep olacağını umuyorlar. Zira uzmanlar, maliyetin hava taşımacılığı ücretlerine göre yüzde 80 daha düşük olacağına, Katar’a gönderilen Türk malları sonucunda İran’ın elde edeceği vergi gelirinin de artacağına işaret ettiler.
Kilogram başına hava taşımacılığı miktarı, 1.2-1.5 dolar arasında iken, kilogram başına kara taşımacılığı sadece 0.15 dolardır. Zeybekçi, geçen hafta Katar’a İran üzerinden mal ihraç etmek için, yeni bir kara yolu açmayı planladıklarını duyurmuştu.
Türkiye ile Katar arasındaki karayolu 14 gün sürerken, deniz yolu 11 gün sürüyor. Son denemelerde, süre sadece 9 güne kadar düşürüldü. Türkiye süreyi en fazla 5 veya 6 güne düşürmeye çalışıyor. Fakat son ilan edilen Mardin ile İran Buşher limanı rotası, süreyi en fazla 2-3 gün kadar kısaltacaktır.
Mardin ile Buşehr arası 700 km’dir. Aynı zamanda Buşehr limanı ile Katar Hamd limanı arasındaki mesafe çok değildir. Türk kamyonları iki liman arasındaki mesafeyi sadece 8 saat içinde alabiliyor. Dolayısıyla bu yolla Türk yük kamyonları iki gün gibi kısa sürede Doha’ya ulaşabilir.
Yeni rotanın Katar-Türkiye ve Türkiye-İran arasındaki ticareti artırması bekleniyor. Rusya ve Pakistan gibi diğer ülkeler de bu rotadan istifade edebilir.
Öte yandan, Unite International Türk enerji şirketi, İran’da petrol ve doğalgaz sondajı başlatmak için Zarobiznit adlı Rus devlet şirketi ve Gadir adlı İranlı şirketi ile 7 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladığını duyurdu.
İşadamı Ünal İsel’e ait olan şirket, Rus ve İranlı şirketlerle İran’ın diğer bölgelerinde kuyu açma projelerini uygulama olasılığı ile birlikte, şu anda petrol ve doğalgaz için 3 kuyu açmak üzere anlaşmaya varıldığını açıkladı. Dün şirket kaynakları, salı günü imzalanan anlaşmanın kapsadığı petrol yatakları rezervinin 10 milyar varil olduğunu, günde yüz bin varil üretimin yapılacağını söylediler. Doğalgaz yataklarına gelince, onun da üretim hacminin senelik 75 milyar metreküpe ulaşacağını belirttiler. Şirket yaptığı açıklamada bölgedeki enerji güvenliği açısından ortaklığın önemine vurgu yaparken, üçlü ortaklığın alacağı hisselerle ilgili herhangi bir bilgi vermedi.
Yeni ortaklık, İranlı bir şirket ile yabancı ortaklar arasındaki ilk üçlü yatırım anlaşmasıdır. Bu, İran petrokimya endüstri alanında yeni durum sayılmakta. Türk şirketi, geçtiğimiz mart ayında, İran’da 5 bin Megawatt’a ulaşacak kadar bir kapasiteye sahip, doğalgaz ile elektrik üreten dört santral kurmak için anlaşma imzaladı.