Ankara/Şarku’l Avsat

Bugünden itibaren ülke yönetiminde yeni bir sayfa açılıyor. Türkiye’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile tanışacağı yeni düzende, Cumhurbaşkanı, Devlet Başkanı olarak yetkilerini artırıyor.

Türkiye’de bugün düzenlenen Cumhurbaşkanlığı seçiminin galibi, Nisan 2017’de yapılan referandumda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından öne sürülen anayasa değişiklikleri çerçevesinde gücünü ve yetkilerini arttırmış olacak.

Yeni Cumhurbaşkanlığı sistemine dair öne çıkan özellikler şunlar:

Başbakanlık makamı kaldırılıyor ve yürütmeye ait tüm yetkiler, Cumhurbaşkanı’na aktarılıyor. Cumhurbaşkanı hem devletin, hem de hükümetin başı oluyor. Bir başka deyişle Cumhurbaşkanı “Devlet Başkanı” oluyor, yürütme yetkisini üstleniyor, Başkomutanlığı temsil ediyor.

Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları ve üst düzey hükümet yetkililerini atama yetkisine sahip oluyor.

Değişiklikler, Cumhurbaşkanı’nın yargının işine doğrudan müdahale etmesini sağlarken; Cumhurbaşkanı yargıda görevlendirme ve atamalar yapan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’ndaki (HSYK) 6 üyeyi doğrudan veya dolaylı olarak seçebilecek.

Anayasal reforma göre, ‘ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması’ gibi durumlar halinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal (OHAL) ilan edilebilecek. Cumhurbaşkanı, konu meclise getirilmeden OHAL kararı alma yetkisine sahip olacak.

Yeni sistemde milletvekili sayısı 550’den 600’e yükselirken, daha önce 25 olan seçilme yaşı, 18’e düşüyor.

Anayasadaki düzenlemeler kapsamında, Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) seçimleri 5 yılda bir, aynı gün yapılacak.

TBMM, yasa ve mevzuatın değiştirilmesi veya yürürlükten kaldırılması yetkisini elinde tutarken, Cumhurbaşkanı’nın çalışmalarını denetleme yetkisi de olacak.

Yürütme ile ilgili tüm konularda Cumhurbaşkanı karar verme yetkisine sahipken, yasayla açıkça düzenlenmiş olan konularda karar veremeyecek.

TBMM’ye Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açma yetkisi verilirken; meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun, bir başka deyişle en az 301 milletvekilinin vereceği önergeyle Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılması talep edilebilecek.

Artık partisiyle bağlarını koparmayacak olan Cumhurbaşkanı, 2017’de düzenlenen referandumdan sonraki gün yürürlüğe giren anayasa değişikliklerine göre seçilecek.

Türkiye’deki yeni sistemde, cumhurbaşkanlığı süresi iki dönemle sınırlandırılıyor. Bir kişi, 5’er yıldan en fazla iki dönem ve toplamda 10 yıl cumhurbaşkanlığı yapabiliyor.

Bugünkü seçimlerde eğer Erdoğan seçilirse, 12 yıl başbakanlık yaptıktan sonra 2014 Ağustos ayında yapılan seçimleriyle başlayan mevcut cumhurbaşkanlığı görevi sayılmayacak.

Erdoğan (64), yeniden seçilmesi halinde teorik olarak 2028 yılına kadar cumhurbaşkanlığı görevinde kalabilir.