Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Başsavcısı Fatou Bensouda, 2 Kasım’da ‘insanlığa karşı cinayet ve zulüm suçu işlediği gerekçesiyle’ Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyful İslam Kaddafi’nin kendisine yönelik uluslararası tutuklama emrini iptal etme talebini reddetti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne bir brifing veren Bensouda, Kaddafi’nin, geçtiğimiz Haziran ayında UCM huzuruna çıkma talebine itiraz başvurusunda bulunduğuna dikkati çekti. Başsavcı yaptığı açıklamada Kaddafi’nin, Libya’da kendisine karşı alınan iç tedbirler sonucunda, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanamadığını ifade etti.

UCM, 2011 yılında Muammer Kaddafi yönetimine karşı protestoları bastırma girişimlerinde etkin bir rol oynaması nedeniyle Haziran 2011’de Kaddafi hakkında tutuklama emri çıkarmıştı.

Kaddafi serbest bırakıldı mı?

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne bağlı General Halife Hafter güçlerinin yönettiği Zintan’daki silahlı gruplardan ‘Ebu Bekir el-Sıddık Tugayı’, geçtiğimiz yıl af kanunu uyarınca Kaddafi’nin serbest bırakıldığını açıklamıştı.

Bensouda yaptığı açıklamada, “Kaddafi, iki yıldır serbest olduğu iddialarına rağmen hala tutuklu. Ancak mahkemeye veya Libya’daki yetkili makamlara teslim olmayı kabul etmiyor” dedi. Fatou Bensouda, “Kaddafi’nin yanı sıra, İç Güvenlik Servisi’nin eski başkanı el-Tuhami Muhammed Halid ve Saika Tugayları Komutanı Muhammed Mustafa el-Varfili de aleyhlerinde tutuklama ve mahkemeye teslim edilme emri çıkarılmasına rağmen hala özgürler” ifadelerini kullandı.

Başsavcı, şüphelilerin tutuklanması ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne iade edilmesinin mahkeme açısından en zorlayıcı konulardan biri olmaya devam ettiğini vurguladı. Bensouda, “Şüpheliler, Ceza Mahkemesi’nce tutuklanmadıkça kurbanlar için bir adalet sağlanamaz” dedi.

Devam eden soruşturmalar sırasında Savcılık Bürosu tarafından elde edilen bilgiler, Kaddafi ve el-Varfili’nin Libya’da bulunduklarını, Tuhami’nin ise ülke dışında olduğunu ortaya koydu. Savcılığa göre, silahlı grupların Libya’daki barış ve istikrara yönelik tehditleri de devam ediyor. Aktarılana göre, mahkemenin yargı yetkisi altındaki suç eylemlerini sarf eden gruplara yönelik takip faaliyetleri sürüyor. Bu eylemler kapsamında ise ‘silahlı gruplar tarafından devlet kurumlarının kontrol edilmesi, ciddi insan hakları ihlalleri, kötü muamele ve ülke genelindeki hapishanelerde tutukluların istismar edilmesi’ yer alıyor. Libya’da göçmenlere karşı ciddi suç ihlallerinin işlenmeye devam ettiğini belirten savcılık, bu ihlallerin “cinayet, cinsel şiddet, işkence ve kölelik” olduğuna dikkati çekti. Bu çerçevede çok katmanlı bir stratejiye ve tarafların Libya’da göç bağlamında gelişen suç şebekeleriyle ilişki kurmaya ihtiyaç duyulduğu belirtildi. Büyük suçlar karşısında etkin bir hesap verebilirliğin bulunmadığını belirten savcılık, cezasızlığın Libya’da devam eden büyük acılara ve istikrarsızlığa neden olacağına vurgu yaptı.