Uluslararası Af Örgütü (AI), İngiltere’nin de katıldığı Birleşmiş Milletler (BM) toplantısında alınan kararla, silah alım yasağı konulan Güney Sudan’a, Londra merkezli bir firmanın aracılığıyla silah satışı anlaşması yapıldığını ortaya çıkardı. Af Örgütü’nün raporunda, 2014 yılında Ukrayna’dan Güney Sudan’a 46 milyon dolar değerinde dev bir silah sevkiyatı anlaşmasının yapıldığı, bu anlaşmada Londra merkezli bir firmanın Güney Sudan hükümeti için bu alımda aracılık yaptığı belirtildi. Raporda, İngiltere’de faaliyet gösteren şirketin ülkenin en büyük silah anlaşmalarındaki rolü üzerinde de duruldu.

Af Örgütü, İngiltere hükümetinin sekiz yıldır İngiliz topraklarında benzer uygulamaların gerçekleştirildiğinin farkında olduğu ancak herhangi bir işlem yapmadığını belirtti. Bir grup araştırmacı tarafından Londra ve Cuba’da hazırlanan raporda, Güney Sudan’da kullanılan bu silahların binlerce sivili öldürdüğünü ve Afrika’nın en büyük mülteci krizine neden olduğu ifade edildi.

Yasadışı anlaşmalara göz yumuluyor

Uluslararası Af Örgütünün Küresel Sorunlar Programı Direktör Yardımcısı James Lynch yaptığı açıklamada, İngiliz hükümetinin BM’nin Güney Sudan’a silah tedarikini yasaklama kararının net bir destekçisi olduğu, ancak burnunun dibindeki yasadışı anlaşmalara göz yumuyor” ifadelerini kullandı. İngiltere’deki şirketlerin denetimlerinde belirgin boşluklar olduğuna dikkat çeken James Lynch, yasadışı bir silah satıcısının, İngiltere’de farklı faaliyetler gösteren bir şirket kurabildiğini söyledi. Lynch, bu konuda, İngiltere’nin kurumsal kayıt işlemlerini hızla gözden geçirmesi gerektiğini çünkü artık Güney Sudan’ı tahrip eden silah transferleri için bir transit nokta haline gelmek için ideal koşulları sağladığını belirtti.

En büyük silah ticareti

Af Örgütü’nün raporunda, söz konusu silahların Ukrayna devletine bağlı bir silah şirketi ile Güney Sudan adına 169 milyon dolar değerinde silah alımı anlaşmasına imza atan başka bir şirket arasında önceden yapılan bir anlaşmanın parçası olduğu ve bu silahlara makineli tüfekler, havan topları ve mühimmatların da dahil olduğu belirtildi. Raporda ayrıca, anlaşmanın Aralık 2013’ten bu yana kamuya açıklanan en büyük silah transferlerinden biri olduğu bilgisi de aktarıldı.

Şirket bilgi vermedi

Uluslararası Af Örgütü, yayınladığı belgelerde listelenen silahların bir kısmının veya tamamının Güney Sudan’a bugüne kadar teslim edilmiş olup olmadığını belirleyemedi. Şirketin İngiltere’deki yetkilisi, Güney Sudan’a herhangi bir askeri teçhizat sağlanıp sağlanmadığına dair Uluslararası Af Örgütü’ne bilgi vermedi.

İngiliz makamlarına elde edilen belge ve bilgileri sunan Uluslararası Af Örgütü, İngiliz hükümetinin, Suriye, Eritre ve Güney Sudan dahil olmak üzere, sekiz yıldır insan hakları ihlallerinin ve yasaklı kuruluşlarla silah anlaşmalarının yapıldığının farkında olduğu ve söz konusu şirketlere karşı etkili bir önlem almadığını belirtti.

“Halkım açlıktan ölürken nasıl mutlu olabilirim?”

Öte yandan, Güney Sudan Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit yaptığı açıklamada, ordu ile eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Riek Machar yanlısı muhalifler arasındaki yaşanan çatışmaların dört yıl boyunca sürmesi ve halkının çektiği acılardan dolayı duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

Cuba’da devlet radyosuna yaptığı açıklamada savaşı durdurma ve ülkedeki barış ve istikrar yeniden sağlanma konusunda kararlı olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Mayardit, “Mutlu değilim. Halkımın acısını paylaşıyorum. Halkım gözümün önünde savaş yüzünden acı çeken ve açlıktan ölürken nasıl mutlu olabilirim?” ifadelerini kullandı. Herkesi Güney Sudan’da yeni bir sayfa açmak için birlikte çalışmaya çağıran Mayardit, “Acının büyüklüğünü biliyorum. Ülkeyi bu durumdan ve sürekli bir savaş içerisinde yaşamaktan kurtarmak için elimden geleni yapıyorum” dedi.

Güney Sudan Cumhurbaşkanı, mayıs sonunda başlayan ulusal diyalog sürecinin, devletin birliği ve bütünlüğünü geri getirmenin tek yolu olduğuna dikkat çekerek, Ulusal diyalog, 2015 barış anlaşmasında ele alınmayan acıların görülmesini sağlayacağını belirtti.

Ekonomik koşullar gittikçe kötüleşiyor

2011’de yapılan referandumla Sudan’dan bağımsızlığını kazanan Güney Sudan halkı, 2013’te patlak veren savaş sebebiyle zor şartlar altında yaşamaya çalışıyor. Devlet bütçesinin %98’ini oluşturan petrol üretimindeki gerilemenin ardından iyice kötüleşen ekonomik koşullar, enflasyonun yükselmesine ve ulusal para biriminin dolar karşısında erimesine sebep oldu.