Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Bloomberg kanalına son dönemin gündemden düşmeyen konularına dair önemli açıklamalarda bulundu. Ulusal petrol ve doğalgaz şirketi Aramco’nun da en geç 2021 yılının başında ilk halka arzının yapılacağı bilgisini veren Suudi Arabistan Veliaht Prensi, “”Bu, insanlık tarihindeki en büyük halka arz.” görüşünü aktardı.
Veliaht Prens ile yapılan röportajın ilgili kısmı şu şekilde:
Bloomberg: Şimdi burada başka bir büyük anlaşma var. Meslektaşlarımın da ilgilendiğini bildiğim bu büyük anlaşma hakkında konuşmamız gerekiyor. Bu mesele ise SABIC şirketindeki hisselerin satın alınmasına dair Aramco müzakereleri. Bunu nasıl yapacağınıza dair bir fikriniz var mı? Durum nasıl cereyan edecek?
Veliaht Prens Selman: Aramco’nun hisse senetlerinin halka arzının Suudi Arabistan tarafından iptal edildiği ve ertelendiği söylentilerini herkes duydu. Bu doğru değil. Aslında, 2017 ortalarında “Aramco’nun geleceğinin ne olacağı” gibi bir sorunla karşı karşıya kaldık. Aramco bugün, petrol üretiyor ve elinde sadece birkaç downstream proje bulunuyor. Bundan 20, 30 ve 40 yıl sonra Aramco’nun güçlü bir geleceğe sahip olmasını istiyoruz. Aramco downstream projeler hususunda daha fazla yatırım yapmak zorunda. Çünkü bundan 20 yıl sonra petrol talebinin petrokimyasallar üzerine odaklanacağını biliyoruz. Petrokimyalara yönelik artan talebi gördüğümüz vakit, bu artışın yüzde 2 ila yüzde 3 arasında olacağını düşünüyorum. Aramco’nun geleceği downstream projelerde. Bu nedenle downstream projelere yatırım yapmak zorunda. Aramco bunu yaptığında, SABIC ile arasında ciddi bir çatışma söz konusu olacak. Çünkü SABIC petrokimyasallar ve downstream projeler hususunda uzmandır. Aramco, SABIC’in baş petrol ihracatçısı. Aramco bu stratejiyi takip ettiğinde SABIC kesinlikle bundan etkilenecek. Dolayısıyla bunu gerçekleştirmeden önce, Aramco’nun SABIC’den istifade etmesini güvence altına alacak ve SABIC’in bu süreçten etkilenmemesini sağlayacak bir çeşit anlaşma yapılması gerekiyor. Bu yüzden Kamu Yatırım Fonu’nun (PIF) SABIC’teki hisselerini satması noktasına ulaştık. Aramco ise bu alanda Suudi Arabistan’da ve dünyada dev bir şirket sahibi olabilmek için entegrasyon çalışmasının geri kalan kısmını üstlenecek. Elbette, bu anlaşmadan gelecek miktar Kamu Yatırım Fonu’na gidecek. Fakat bu anlaşmadan hemen sonra Aramco’nun halka arzı gerçekleşmeyecek. Çünkü halka arz edilmesinin öncesinde en az bir mali yıla ihtiyacınız vardır. Bu yüzden anlaşmanın 2019’da gerçekleşeceğini düşünüyoruz. Dolayısıyla halka arz edilmesi 2020 yılının sonuna doğru gerçekleşebilir.
Bloomberg: 2019’un başlangıcını mı kastediyorsunuz?
Veliaht Prens Selman: 2019’un ortası gibi olacak. Daha erken veya daha geç olabilir. 100 milyar dolarlık anlaşmalardan bahsediyoruz. Oldukça büyük bir iş.
Bloomberg: Tarif ettiğiniz yapının ne tür bir şey ve nasıl olacağını anlatır mısınız?
Veliaht Prens Selman:: Henüz ayrıntılarından emin olmamakla birlikte oldukça karmaşık bir durum. Ona ulaşacağız. Anlaşma 2019’da olacak. Bir mali yıl sonra, yani 2020 yılında Aramco’nun halka arzı gerçekleşecek. Bunu mümkün olan en kısa zamanda gerçekleştirmeye çalıştık. Fakat mevcut durumdaki zaman çizelgesi bu şekilde. Bunun Vizyon 2030 planlarına herhangi bir zararı olmayacak. Eğer yanılmıyorsam, Kamu Yatırım Fonu 2019 yılında 70-80 milyar dolar gibi rakamla SABIC anlaşması tarafından finanse edilecek. 2020’nin sonları ve 2021’in başlarında, Kamu Yatırım Fonu 100 milyar dolara sahip olacak. Bu, Kamu Yatırım Fonu’nun finansal boru hattıdır: 70 milyar dolar- 70 ila 80 milyar dolar- 100 milyar dolar. Yani 170 ile 180 milyar dolar civarında bir rakamdan bahsediyoruz. Bundan dolayı gerek Kamu Yatırım Fonu, gerekse de Suudi Arabistan’ın ekonomik durumu oldukça iyi durumda. Söz konusu anlaşma, Suudi Arabistan’daki downstream sanayi için oldukça iyi olacak. 2030 yılına kadar 3 milyon varilden fazla petrokimya üreteceğimize inanıyoruz. Çoğu Suudi Arabistan Krallığı içinden olmakla birlikte bir kısmı Krallık toprakları dışından olacak. Bu, ekonomik büyüme ve muazzam iş fırsatları yaratacak olan Aramco ve SABIC aracılığıyla gerçekleşecektir.
Bloomberg: Hala halka arzın ülkenin menfaatine olduğuna inanıyor musunuz?
Veliaht Prens Selman: Elbette, yüzde 100.
Bloomberg: 2020 mi 2021 mi?
Veliaht Prens Selman: Sanıyorum 2020’nin sonu ya da 2021’in başı.
Bloomberg: Düşüş tam olarak %5 oranında mı olacak, zira siz 100 milyar dolardan bahsediyorsunuz?
Veliaht Prens Selman: Evet.
Bloomberg: Bu 2 trilyon doların pazara dayalı olabileceği anlamına mı geliyor?
Veliaht Prens Selman: Göreceğiz. Fiyatı o gün yatırımcı belirleyecek.
Bloomberg: Önceki 2 trilyon dolarlık değerlendirmenizde hala ısrarlı mısınız? Nitekim bugün buna şüphe ile yaklaşılıyor.
Veliaht Prens Selman: Bence 2 trilyon dolar ya da ondan daha fazla olacak.
Bloomberg: 2 trilyon dolar hem SABIC hem ARAMCO ile mi ilişkili peki?
Veliaht Prens Selman:Elbette. Bence 2 trilyon dolardan yüksek olacak diyorum ya, işte bu yüzden. Zira bir dev olacak.
Bloomberg: ARAMCO şirketine genel katılımla alakalı pek çok haber vardı. Duyduğumuza göre yolda duraklayan işlerden biri de uluslararası derecelendirmeymiş. Siz New York’ta derecelendirilmesini ister misiniz? Ama yasal bir sorun da söz konusu. Ya da Londra’da veya Asya’da derecelendirilmesini?
Veliaht Prens Selman: İnsanlık tarihinin en geniş katılımlı şeyinden bahsediyorsanız tabi ki elde olan seçeneklerin tümüne ve kararın ne olduğuna bakmanız gerekir. Şirketin çıkarlarını sürdürecek olan karar alınacak; ARAMCO için en iyi genel ihale.
Avukatımızın ve bankalarımızın söylediklerine dayanarak bu yönde neler olacağı hakkında konuşmak, zannediyorum benim yetkilerimi aşıyor. Ama karar uygun zamanda alınacak
Bloomberg: SABIC anlaşmasına gelelim… 70 ila 80 milyar dolar aralığında değişiyor dediniz. ARAMCO’nun onu nasıl finanse edeceğini söyleyebilir misiniz? Bir kısmı nakit çoğunluğu borç şeklinde mi olacak?
Veliaht Prens Selman: ARAMCO’nun gerçekten düşük bir borcu var ve dünyanın dört bir yanında diğer enerji şirketleri ile karşılaştırıldığında borçları gerçekten az. Bizim şimdi iyi bir petrol ücretimiz var. Onların da ARAMCO’da sermaye yatırımında yeniden değerlendirmek üzere kullanabilecekleri ek fonları var. Dolayısıyla önümüzdeki 10 yıl içerisinde diğer özel alt stratejilere ek olarak SABIC’e yatırım için çok fazla araçları var.
Bloomberg: Öyleyse, nasıl finanse edeceklerine dair alınmış bir karar yok henüz?
Veliaht Prens Selman: Sizin de bildiğiniz gibi ARAMCO, ayrı bir şirket. Halid Falih ve başka isimlerin başkanlığını yürüttüğü bir meclisi var. Bundan dolayı ARAMCO’nun ne şekilde davranacağına dair konuşmam uygun olmaz.