Suudi Arabistan’ın genç Veliahtı Muhammed bin Selman Al Suud, ülke tarihinin en büyük reform hareketini yöneten ve ülkenin genç nüfusunu temsil eden bir Veliaht Prens olarak öne çıkıyor.
Suudi Arabistan ekonomisinin sadece petrole dayanmasını istemeyen bin Selman, ekonomi alanının yanı sıra, toplumsal alanda da önemli değişimlere imza atıyor.
Prens’in dikkat çeken önemli reformlardan biri birkaç ay içinde kadınlara trafiğe çıkma izni vermesiydi.
32 yaşındaki bin Selman, göreve gelmesinden sonra ilk resmi yurtdışı seyahatini bugünlerde İngiltere’ye gerçekleştirmeye hazırlanıyor. Perşembe günü gerçekleştireceği ziyarette, Suudi Arabistan’ın daha müreffeh bir geleceğe kavuşması için belirlediği 2030 vizyonunu ülkesinin önemli müttefiklerinden biri olan İngiltere’ye anlatmaya çalışacak.
Muhammed bin Selman, Telegraph gazetesine verdiği özel röportajda, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılması müzakerelerinin sona ermesinin ardından Suudi Arabistan’daki değişimlerden yeterince faydalanabilmesini umut ettiğini söyledi.
Bin Selman, sözlerini şöyle sürdürdü;
“Suudi Arabistan’ın dünya ekonomisinin bir parçası olması gerektiğine inanıyoruz. Halkımız özgürce dünyada dolaşmaya ihtiyaç duyuyor bizler de dünyadaki temel ilkeleri uygulamaya ihtiyaç duyuyoruz. 2030 için belirlediğimiz vizyon, İngiltere’nin AB’den tamamen ayrılmasıyla bu ülkeye önemli bir fırsat sunacaktır.”
Riyad’ın batısındaki özel bir semtte bulunan evinde kendisini ziyaret ettiğimizde, bizi üzerindeki geleneksel uzun elbisesiyle karşıladı. Prens, çoğunlukla Arapça konuşur ancak bizim sorularımızın tamamını İngilizce yanıtladı.
Röportajda, Suudi Arabistan ile İngiltere arasındaki ilişkilerin 100 yıl önceye dayandığını ifade eden Veliaht Prens, William Shakespeare’in şuan Suudi Arabistan devleti kontrolünde bulunan Arap Yarımadasındaki bilinmeyen bölgeleri çizdiği haritaya dikkat çekiyor.
Suudi Arabistan ve İngiltere arasındaki ilişkilerin, Suudi Arabistan’ın kuruluş yıllarına dayandığını vurgulayan Veliaht Selman, “İki ülkenin ilk günden beri ortak çıkarları vardır. İngiltere ile olan ilişkilerimiz büyük çaplı ilişkilerdir” dedi.
Üç gün sürecek İngiltere ziyaretinde Başbakan Theressa May ile görüşecek olan Muhammed Selman, üst düzey bakanlar ve kraliyet ailesiyle de toplantılar düzenleyecek.
Veliaht Prens, geçtiğimiz yıl babası Kral Selman bin Abdulaziz tarafından göreve getirilmesinin ilk gününden itibaren çoğunluğu genç olan Suudi Arabistan halkının hayallerini gerçekleştirmek için başlattığı reform hamlesinin başarısı için İngiltere ile güçlü ilişkiler kurmaya büyük önem verdi.
Riyad’da en fazla duyduğunuz şey Suudi Arabistan’ın 30 milyon civarındaki nüfusunun yüzde 70’inin gençlerden oluştuğudur. Bu gençlerin büyük çoğunluğu eğitimlerini İngiltere ve ABD gibi batı ülkelerinde tamamlasa da ülkelerinin gelişimine büyük önem veriyorlar.
Muhammed bin Selman, Suudi Arabistan’ın gelişmesi hedefi için bir dizi reformu hayata geçirerek özellikle kadın haklarına getirilen kısıtlamaları hafifletmeye çalıştı. Kadınlara trafiğe çıkma hakkının verilmesinin yanı sıra, yapılan reformlar çerçevesinde Suudlu kadınların iş kurma, spor müsabakalarını stadyumlarda izleme ve evlilik sırasında belirlenen altın ödemeleri gibi haklardan yararlanma fırsatı verildi.
Bin Selman, “Suudi Arabistanlı gençlerin İngiltere gibi ülkelere seyahatler gerçekleştirdiğine ve bu ülkelerde farklı bir hayat gördüklerine” dikkat çekiyor.
Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiğim ziyaretlerde ve bu ülkeye dair 30 yıldır yazdığım araştırmalarda, ülkedeki hakim aile olan Suudi ailesinin Haremeyn-i Şerif’e hizmet etmeyi ciddiyetle üstlendiğini vurguladım.
Bir diplomatla yaptığımız sohbette, bana Suudi Arabistan’daki toplumsal reformların 2030 vizyonuna paralel olarak geliştiğini söyledi. Söz konusu diplomat, “Suudi Arabistan’daki ekonomik reformların hayatı kolaylaştırmayı hedeflediğini rahatlıkla söyleyebiliriz” şeklinde konuşmuştu.
Suudi Arabistan’daki reformların İngiliz yetkilileri memnun ettiği kesin. İngiltere Dışişleri Bakanı Borris Johnson, muhaliflerin Suudi Arabistan’daki değişimleri anlayamadığını savunarak, “Hükümet, insanların uzun zamandır istediği reformları yapıyor” dedi.
Muhammed bin Selman’ın İngiltere ziyaretinde tek gündem maddesi Suudi Arabistan’daki reformlar olmayacak. Veliaht Prens, İngiltere’deki sanayi sektörünü yönlendiren yetkililere, 2030 vizyonunu anlatmak ve ticari ilişkileri geliştirmek için de mesai harcayacak.
Suudi Arabistan, ekonomisini petrole dayalı olmaktan kurtararak ekonomik kaynaklarını çeşitlendirmek amacıyla ortaya koyduğu 2030 vizyonu kapsamında devlete ait Aramco petrol şirketinin hisselerini dünya pazarına çıkararak mali kazanç elde etmeye çalışıyor. Devletin satışa sunulacak Aramco şirketi hisselerinden en az 100 milyar dolarlık kazancı kasasına koyacağı tahmin ediliyor.
Yetkililer, Muhammed bin Selman’ın İngiltere ziyaretinde herhangi bir kararın açıklanmayacağını dile getiriyor ancak ziyaretin hedeflendiği gibi gitmesi halinde Londra’nın Suudi Arabistan ile olan ticari ilişkilerine dair ufkunu genişleteceği tahmin ediliyor.
İngiliz diplomatlar, İngiltere’nin Suudi Arabistan ve körfez ülkeleriyle olan dış ticaret hacminin toplam dış ticaretinin yüzde 10’una tekabül ettiğini söylüyor. İngiliz şirketlerinin Suudi Arabistan’ın 2030 vizyonundan en üst düzeyde faydalanması halinde bu rakamın büyük bir artış göstereceği belirtiliyor.
Savunma ve İstihbarat
Veliaht Prens’in Londra ziyaretinin başka önemli gündem maddeleri de var. İngiltere İç İstihbarat Servisi (MI5) ve Dış İstihbarat Servisi (MI6) başkanıyla toplantılar düzenleyecek olan Muhammed bin Selman, İngiltere’de nadir ziyaretçilere sağlanan parlamento oturumuna katılma fırsatı da bulacak.
Bin Selman, daha önce yaptığı açıklamalarda, “Suudi Arabistan ile iyi ilişkiler kurulması halinde İngiltere ve Suudi Arabistan halklarının yanı sıra, dünyanın tüm halklarını daha güvenli bir gelecek bekliyor” demişti. Veliaht Prens, Suudi Arabistan’ın ılımlı İslam yönelimini güçlendirmesi halinde terörist ve radikal İslamcı örgütlerin yenilgiye uğratılması hususunda daha büyük bir rol oynayabileceğini düşünüyor.
Terör ve radikalizmin ortak ajandaya sahip olduğuna dikkat çeken Muhammed bin Selman’a göre, ılımlı İslam’ın yayılmasına büyük bir ihtiyaç var.
Riyad ve batılı istihbarat ajansları arasındaki işbirliğinin devam etmesi gerektiğine inanan bin Selman, bu durumun teröre karşı savaşta hayati bir öneme sahip olduğunu vurgulayarak, Suudi Arabistan’ın bu alanda ham kaynakları sağlama gücüne sahip olduğunu buna karşılık batılı istihbarat birimlerinin tecrübeleriyle bu kaynakları geliştirebileceğinin altını çiziyor.
Muhammed bin Selman, aynı zamanda, Suudi Arabistan’ın ekonomik olarak kalkımasının son kertede terörün yenilgiye uğratılmasına katkı sağlayacağına inanıyor.
Veliaht Prens, bu konuda da, “Teröre ve radikalizme karşı savaşmak istiyoruz çünkü Ortadoğu’da istikrara ihtiyacımız var. Bölgenin gelişimine katkı sağlayacak bir ekonomik kalkınmayı hedefliyoruz. Stratejik konumumuz nedeniyle Suudi Arabistan olarak bölgedeki ekonomik başarının anahtarı olabiliriz” değerlendirmesini yapmıştı.
Yolsuzluğu temizleme operasyonu
Reform çabalarını sürdürmekte ısrar eden Muhammed bin Selman’a büyük bir destek alırken, çeşitli eleştirilere de maruz kalıyor. Bazı çevreler, onun zamanı gelmeden cüretli adımlar attığına inanıyor.
Suudi Arabistan’da, geçtiğimiz yıl meydana gelen geniş çaplı yolsuzluk operasyonunda, aralarında prenslerin de bulunduğu 380 kişi tutuklanmıştı.
Muhammed bin Selman, “İngiltere, İran ve bazı bölgesel güçlere dair çekincelerimizi büyük ölçüde destekliyor. İngiltere her zaman yanımızda durmuş bir müttefiğimizdir” diyor.
Suudi Arabistan’ın insan hakları sicilini iyileştirmeye ihtiyacı olduğunu vurgulayan bin Selman, “Biz insan hakları alanında en iyi sicile sahip değiliz ancak durumumuzu düzeltiyoruz. Kısa zamanda insan hakları alanında büyük bir ilerleme kaydettik” ifadelerini kullanıyor.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman, İngiltere ziyaretinden sonra Fransa ve ABD’ye de birer resmi ziyaret gerçekleştirecek. ABD ziyaretini bir hafta boyunca sürdürmeyi planlayan bin Selman, ziyareti kapsamında Silikon Vadisi’ni de ziyaret edip Suudi Arabistan’ın teknolojik gelişim hamlesi için buradaki tecrübelerden yararlanmaya çalışacak.